ဘယ္လိုရွင္းၾကမလဲ

Written by ကိုေအာင္ (Hyacinth)    Saturday, 11 August 2012 14:21

ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ဒီသီတင္းပတ္ေတြအတြင္း ေတြ႔ျမင္ၾကားသိေနရတဲ့ အေရးအခင္းကေတာ့ တကယ္ပဲ ရင္နာစရာေကာင္းလြန္း လွပါတယ္။ ကမာၻေပၚမွာ ျဖစ္ပြါးခဲ့ရတဲ့ အေရးအခင္းတိုင္းမွာ ျဖစ္ေပၚရျခင္း အေၾကာင္းရင္း ရွိပါတယ္။ လတ္တေလာ အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ ကာလၾကာျမင့္စြာ ကပင္တစ္စိမ့္စိမ့္ ျဖစ္ေပၚေနခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းရင္းလို႔ ခြဲျခားသံုးသပ္ ၾကပါတယ္။ အခုျဖစ္ပြါးလာခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြရဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို သတင္းမီဒီယာေတြကေတာ့ ေက်ာက္နီေမာ္ ျပႆနာေၾကာင့္လို႔ ေဖၚျပ၊ ထုတ္လႊင့္ေနၾကပါတယ္။ က်ေနာ့္ အျမင္ကေတာ့ ဒါဟာ တကယ့္အရင္းခံ ျပႆနာမဟုတ္ဘူးလို႔ ျမင္ပါတယ္။ ေက်ာက္နီေမာ္ ျပႆနာဆိုတာ လတ္တေလာ အေၾကာင္းရင္းလို႔ပဲ သံုးသပ္ပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ေက်ာက္နီေမာ္ ျပႆနာမျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း ဒီအေရးအခင္းက ျဖစ္လာမွာပဲလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက ရွိေနၿပီးသားျဖစ္လို႔ပါ။ မီးစာ(ေလာင္စာ)လည္းရွိေနတယ္၊ ေလာင္စာဆီလည္း ရွိေနတယ္၊ မီးေတာက္ဖို႔အတြက္ မီးစတစ္စပဲ လုိေတာ့တာပါ။ ေက်ာက္နီေမာ္ ျပႆနာဆိုတာ မီးစေလးတစ္စပါပဲ။ ေတာင္ကုတ္ျပႆနာဆိုတာ မီးထေတာက္ဖို႔ စတင္ေနတဲ့အေျခအေနပါ။ အဲဒီ မီးစကို ေလပင့္ေပးလိုက္တာက (ကုလား-မူစလင္) ေ၀ါဟာရျပႆနာပါ။ ပထမဆံုးတင္ျပခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ၊ တိုင္းရင္းသားျဖစ္မႈဆိုတဲ့ ျပႆနာပါ။ ပညာရွင္ေတြရဲ့ တင္ျပခ်က္ေတြ ရွိေနၿပီးျဖစ္ေတာ့ ဒီေနရာမွာ သမိုင္းေၾကာင္းကို မတင္ျပလိုေတာ့ပါဘူး။ ႏိုင္ငံသားမျဖစ္သင့္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ႏိုင္ငံသားမျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဘာေၾကာင့္ မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြကေရာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ကပါ ျပတ္ျပတ္သားသား ေဖၚထုတ္ျခင္း မလုပ္ခဲ့ၾကလို႔ပါပဲ။ ႏိုင္ငံသား အရည္အခ်င္းမရွိတဲ့ သူေတြကို ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး ေပးထားခဲ့ၾကလို႔ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးမတူဘူး ဆိုတာကို သတိျပဳရပါမယ္။ အစဥ္အဆက္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက မဲရလိုမႈတစ္ခုတည္းနဲ႔ မေပးသင့္တဲ့ အခြင့္အေရးကို ေပးခဲ့တာ၊ ကိုယ္က်ိဳးရွာ အက်င့္ပ်က္၀န္ထမ္းေတြ (က်ေနာ္ကေတာ့ အက်င့္ယုတ္ ၀န္ထမ္းေတြလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။) ရဲ့ေငြေၾကး၊ ဥစၥာပစၥည္းရလိုမႈ တစ္ခုတည္းႏွင့္ မလုပ္သင့္တာေတြ လုပ္ခဲ့ၾက၊ လုပ္ေနၾကတာေတြဟာလည္း အေၾကာင္းရင္း တစ္ခုပါပဲ။ အဲဒါေတြေၾကာင့္ပဲ ေနာက္ဆံုးအခုအခ်ိန္မွာ လႊတ္ေတာ္ထဲအထိ၀င္ၿပီး မတန္မရာေတြ ေတာင္းဆိုရဲၾကတာပါ။ ဒီျပႆနာကို အခုအခ်ိန္မွာ ေျပလည္ေအာင္ ရွင္းလင္းဖို႔ အခ်ိန္က်ၿပီလို႔ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ သိပ္မၾကာေသးတဲ့ကာလ (၂၀၁၁၊စက္တင္ဘာလ)ထဲမွာ ဘဂၤလီေတြ (ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ကေတာ့ ဘဂၤလီလို႔မသံုးခ်င္ပါ။ တျခားမူစလင္မဟုတ္တဲ့ ဘဂၤလီေတြနဲ႔ ေရာေထြးေနမွာစိုးလို႔ပါ။ ေနာက္ၿပီး မူစလင္လို႔လည္း မသံုးခ်င္ပါ။ ဘဂၤလီမူစလင္၊ မဂိုမူစလင္၊ အာရပ္မူစလင္၊ ... ... စသည္ျဖင့္ အျခားမူစလင္ေတြနဲ႔ လည္းမဆိုင္လို႔ပါ။ ေနာက္ၿပီး ကုလားလို႔လည္း ေျပာလို႔မရေတာ့ပါ။ ဒီေတာ့ ျမန္မာေ၀ါဟာရမွာ ရွိေနၿပီးသား၊ ဒီေဒသမွာရွိတဲ့ ဒီလူမ်ိဳးေတြကို ရည္ၫႊန္းသံုးစြဲတဲ့ ေခၚေတာလို႔ပဲ ရည္ၫႊန္းတင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ခြင့္ျပဳႏိုင္မယ္ဆိုရင္ပါ။) အဲဒီ ေခၚေတာေတြဟာ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ေဒသမွာ အမိေျမလႈပ္ရွားမႈ တစ္ခုကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါ ေသးတယ္။ ဒါကေတာ့ ရွင္းရွင္းေလးပါ။ ဒီေနရာ၊ ဒီေဒသကို သူတို႔အပိုင္ သိမ္းထားႏိုင္ၿပီလို႔ သူတို႔ေၾကျငာ လိုက္တာပါပဲ။ ဒီလႈပ္ရွားမႈကို လူေတြ သိပ္မသိလိုက္ေပမယ့္ သိပ္မၾကာခင္ သူတို႔ေတြ ဒီထက္ပိုၿပီး လႈပ္ရွားလာေတာ့မယ္ဆိုတာ ခန္႔မွန္းႏိုင္ခဲ့မိပါတယ္။ သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ Arakan အမည္ကို သူတို႔က အလြဲသံုးစားလုပ္၊ ႏိုင္ငံတကာမွာ သမိုင္းလိမ္ေတြကို ေဖၚထုတ္လာၾကတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြပါ။ အခုရက္ပိုင္းအတြင္းမွာပဲ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ဆိုတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ႀကီးက အေရးအခင္းကို ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ က်ေနာ္တို႔ မူစလင္တိုင္းရင္းသားမ်ားလို႔ ဗီြအိုေအအင္တာဗ်ဴးတစ္ခုမွာ တင္ျပသြားခဲ့ေသးတယ္။ ဒီကိစၥေတြကို ဗမာအပါအ၀င္ တိုင္းရင္းသားအားလံုးက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ရပါမယ္။ ကုလားဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရတစ္ခုကို သူတို႔ေတြက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္သလို က်ေနာ္တို႔ကလည္း ေခၚေတာေတြက ဒီလိုမူစလင္တိုင္းရင္းသားလို႔ ေျပာတာကိုလည္း ကန္႔ကြက္ရပါမယ္။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာအထိ အေရးဆိုၾကဖို႔ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ေတာင္းဆိုတင္ျပလိုပါတယ္။ ဒီေခၚေတာေတြဟာ တိုင္းရင္းသားမဟုတ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံသားမဟုတ္ေၾကာင္း ျပတ္ျပတ္သားသား ဆံုးျဖတ္ေၾကျငာ ေပးဖို႔ အားလံုးက ၀ိုင္း၀န္း အေရးဆိုၾကဖို႔ကိုပါ တင္ျပေတာင္းဆို ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ႐ိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာပါ။ ႏိုင္ငံသားျပႆနာႏွင့္ ဒီ႐ိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာဟာ ဆက္စပ္ေနတာပါ။ သမိုင္းေၾကာင္း အခ်က္အလက္ေတြကိုေတာ့ မတင္ျပလိုေတာ့ပါဘူး။ ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းတဲ့အခါ ထည့္သြင္း စဥ္းစားဖို႔သင့္တဲ့ အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားကို တင္ျပလိုပါတယ္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ အေရးအခင္းမွာ တိုင္းရင္းသားရြာေတြ မီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီး ခံရတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြ အသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ပ်က္စီး ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရပါတယ္။ အမွန္တကယ္ ဒုကၡေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ သူေတြက တိုင္းရင္းသားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕မွာ ေခၚေတာေတြရဲ့ အိုးအိမ္စည္းစိမ္ ဆံုး႐ံႈးခဲ့တာမရွိခဲ့ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ အမည္ခံေတြကေတာ့ ေခၚေတာေတြပါပဲ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရက လက္မခံႏိုင္လို႔ ျပန္ႏွင္လႊတ္ေၾကာင္း သတင္းေတြထြက္ေပၚ လာျပန္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ တစ္ဆက္တည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ဒီရက္အတြင္း ႏိုင္ငံျခားေရး ဌာနရဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ သူ႔ႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ဒုကၡသည္အမည္ခံ ပုဂိၢဳလ္ေတြဟာ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ လႈပ္ရွားေနၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း သူတို႔ႏိုင္ငံမွာ လက္မခံႏိုင္ပါလို႔ ထုတ္ျပန္တာကိုလည္း ၾကားသိရပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအဖဲြ႔အစည္း အားလံုးက တစ္ညီတည္း၊ တစ္သံတည္း ထြက္လာတာကေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ ဒီႏိုင္ငံမွာ မရွိဘူးဆိုတဲ့ အသံပါ။ ေလာေလာဆယ္ ဒီ႐ိုဟင္ဂ်ာ လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ RSO လက္နက္ကိုင္ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ အကာအကြယ္ေပး၊ ကူညီေပးေနတာက UNHCR ႏွင့္ လက္ေအာက္ခံ INGO တစ္ခ်ိဳ႕ပါပဲ။ UN အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ INGO ေတြ ဒီလို ပတ္သက္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြက က်ေနာ္တို႔ လူထုထဲကို သိုးသိုးသန္႔သန္႔ထြက္ေပၚ လာပါတယ္။ အဲဒီ အဖြဲ႔အစည္းေတြထဲမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသား ၀န္ထမ္းေတြဆီကပါ။ အတူတူလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ၀န္ထမ္း အခ်င္းခ်င္း ရိပ္မိသိရွိၿပီး နီးစပ္ရာ၊ နီးစပ္ရာ ေပါက္ၾကားလာတာမ်ိဳးပါ။ ဒါေတြက လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ႏွင့္ သက္ေသထုတ္ျပ တိုင္ၾကားဖို႔ ခက္ခဲတဲ့အေျခအေနမ်ိဳးပါပဲ။ သတင္းေတြဟာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူးလို႔ လဲမျငင္းႏိုင္တဲ့ အေျခအေနပါ။ ၂၀၁၀ခုႏွစ္အတြင္း၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ ခေမာင္းဆိပ္မွာ ဖမ္းဆီးအေရးယူခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္ လႈပ္ရွားမႈအမႈတစ္ခုမွာ၊ ေမာင္ေတာ UNHCR ႐ံုးက ၀န္ထမ္းတခ်ိဳ႕ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနပါတယ္။ အခု လတ္တေလာ စစ္ေဆး အေရးယူမႈေတြမွာလည္း UNHCR ႐ံုးမွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြ၊ မိတ္ဖက္ INGO ေတြက ၀န္ထမ္းေတြ ပါ၀င္ေနတယ္ဆိုတာလည္း ၾကားသိေနရပါတယ္။ (၈-၆-၂၀၁၂)ေန႔၊ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ အေရးအခင္းၿပီးတာနဲ႔ တစ္ဆက္တည္း ျဖစ္ေပၚလာတာက စစ္ေတြအေရးအခင္းပါ။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕မွာ တိုင္းရင္းသားေတြ ဒုကၡႀကံဳေနတဲ့အခ်ိန္မွာ UNHCR ႐ံုးကဘာမွ အေရးယူေဆာင္ရြက္ လာတာကို မေတြ႕ရတဲ့အျပင္ ယာယီခိုလႈံဖို႔ ေတာင္းခံတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြကို လိုလိုလားလား ေနရာေပးကူညီတာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း တျခားေခၚေတာေတြကိုေတာ့ သီးသန္႔ေနရာ ေပးထားခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ (သူတို႔ သီးသန္႔ေနရာေပးထားခဲ့တဲ့ ေခၚေတာေတြဟာ မူစလင္အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေနတယ္လို႔ သံသယရွိလို႔ ယခုေလာေလာဆယ္ စစ္ေဆးခံေနရတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြျဖစ္ေနပါတယ္။) စစ္ေတြၿမိဳ႕ အေရးအခင္းမွာ က်ေတာ့ သူတို႔ေခၚေတာေတြ ခံေနရတယ္လို႔ သတင္းေတြထြက္လာတာနဲ႔ UN အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ့ အထူးကိုယ္စားလွယ္ဟာ စစ္ေတြၿမိဳ႕ကို အေျပးအလႊား ေရာက္ရွိလာပါေတာ့တယ္။ ဒါဟာ စဥ္းစားဖို႔ ေကာင္းတဲ့အခ်က္ပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္က မည္သူက ဖိတ္ေခၚတယ္လို႔ သတင္းထုတ္ျပန္ပါေစ (သံတမန္ေရးရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားအရ ထုတ္ျပန္ခ်က္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။) အလြန္စဥ္းစားဖို႔ ေကာင္းလွပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေမာင္ေတာ UNHCR ႐ံုးရဲ့လုပ္ငန္း တစ္ခ်ိဳ႕ႏွင့္ ပတ္သက္လို႔ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ဒုကၡသည္ အမည္ခံေခၚေတာေတြကို စား၀တ္ေနေရး အကူအညီ ေပးေနတာပါ။ UNHCR ရဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖၚဖို႔အတြက္ INGOေတြကို Partner အျဖစ္နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾက ပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြထဲမွာ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး ကိစၥေတြ၊ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ကိစၥေတြအျပင္ UNHCR ရဲ့ လုပ္ငန္းေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဆိုင္တာေတြလည္း ပါရွိပါေသးတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက Immigration နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြပါ။ အဲဒီထဲက သိသာထင္ရွားတဲ့တစ္ခုကို ေဖၚျပခ်င္ပါတယ္။ တရားမ၀င္ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္မႈ (လ၀ကမႈ/ ၁၃(၁)လို႔ သိၾကပါတယ္။) ေတြကို ဖမ္းမိအေရးယူတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ တရားခံကို ႐ံုးတင္ စစ္ေဆးတဲ့အခါ တရားခံ ဘက္က ခုခံေခ်ပဖို႔အတြက္ ေရွ႕ေနကို UNHCR က ငွားရမ္းေပးၿပီး၊ ကုန္က်စရိတ္ကိုပါ က်ခံေပးပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာသေဘာပါလဲ။ ဒီလိုျပစ္မႈမ်ိဳးကို UNHCR က ကူညီေထာက္ပံ့ ေပးထားတယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္မႈ က်ဴးလြန္တာကို UNHCR က ေထာက္ခံထားတဲ့ သေဘာပါလား။ ဆက္လက္ က်ဴးလြန္ၾကဖို႔ အားေပးေနတဲ့ သေဘာလား။ စဥ္းစားဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ က်ေနာ္ နားလည္ထားတာက UN ျဖစ္ျဖစ္၊ တျခား Agencies ျဖစ္ျဖစ္၊ INGO ေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ႏုိင္ငံေတာ္ အစိုးရႏွင့္ တရား၀င္ MOU (နားလည္မႈ သေဘာတူညီခ်က္)ရွိမွ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္က UNHCR ကို ဒီေလာက္ထိေတာ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ သေဘာတူထားလိမ့္ မယ္မထင္မိပါ။ ဒီ MOU ေတြကိုျပန္လည္သံုးသပ္ဖို႔လည္းေတာင္းဆိုပါတယ္။ UNHCR ရဲ့လုပ္ငန္းေတြဟာ၊ တစ္ဖက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံမွာလည္း ရွိေနပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြဟာ ဆက္စပ္ေနေတာ့ UNHCR ရဲ့ Speed Boat ေတြကနတ္ျမစ္ တေလွ်ာက္ အစုန္အဆန္သြားလာ ေနၾကပါတယ္။ အဲဒီလုိပဲ လုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြကလည္း ဘဂၤလားနဲ႔ ရခိုင္ကို အခ်ိန္မေရြး စစ္ေဆး ေမးျမန္းျခင္းမရွိဘူး။ သန္းႏိုင္ေနၾကပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ ကူးသန္းေနၾကတဲ့ UN ၀န္ထမ္းေတြဟာ ေခၚေတာေတြ ျဖစ္ေနပါ ေသးတယ္။ ဒါေတြကို ေထာက္ခ်င့္ျခင္းအားျဖင့္ တစ္ဖက္က အယ္လ္ကိုင္ဒါ၊ တာလီဘန္၊ အာရ္အက္စ္အို၊ ဂ်မားလ္အစၥလာ မီယာစတဲ့ ကမၻာေက်ာ္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အခြင့္အလမ္း အင္မတန္မ်ားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာလို ေဒသမ်ိဳးမွာ Internet ဆက္သြယ္ေရးဆိုတာ ေနရာတိုင္းမွာမရွိပါ။ UNHCR တစ္ခုတည္းမွာပဲ၂၄နာရီ၊ အကန္႔ အသတ္မရွိ သံုးစြဲခြင့္ရရွိထားပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီ၀န္ထမ္းေတြအတြက္ တစ္ကမၻာလံုးနဲ႔ အခ်ိန္မေရြးဆက္သြယ္ခြင့္ ရရွိသြားပါတယ္။ သူတို႔အေနနဲ႔ သတင္းတစ္ခုကို ထုတ္ျပန္ဖို႔ အလြန္လြယ္ကူေနသလို ျပင္ပက သတင္းတစ္ခု လက္ခံဖို႔လဲ ေတာ္ေတာ့္ကို လြယ္ကူလွပါတယ္။ ဒီလူေတြအတြက္ ရရွိထားတဲ့ အေျခအေနေတြက အၾကမ္းဖက္ကြန္ယက္ထဲမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းေကာင္းကို ရရွိထားတာပါပဲ။ ဒီေခၚေတာေတြ အတြက္လည္း ဒီလိုအခြင့္အလမ္းကို အမိအရယူဖို႔ ႀကိဳးစားၾကတာပါပဲ။ ဒီေတာ့ ဒီဒုကၡသည္ အမည္ခံေတြဆီကို လုပ္ငန္းအေၾကာင္းျပခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံကို အသြားအျပန္လုပ္ေနၾကတဲ့ UNHCR ၀န္ထမ္းေတြပါ ၀င္ပတ္သက္ေနတယ္ ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ကတည္းက UNHCR ႐ံုးအပါအ၀င္၊ INGO ႐ံုးဌာနေတြမွာ ၀န္ထမ္းခန္႔ထားမႈေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ေခၚေတာ လူမ်ိဳးေတြကိုသာ ပိုမိုဦးစားေပး ခန္႔ထားၿပီး ေဒသခံ တိုင္းရင္းသား ၀န္ထမ္းေတြကို တျဖည္းျဖည္း အင္အားေလွ်ာ့ခ်လာတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြကို ခန္႔ထားတယ္ဆိုတာလည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ Technical လိုအပ္တဲ့ ရာထူးမ်ိဳးေတြမွာပါ။ ေနာက္ဆံုး တိုင္းရင္းသား တစ္ေယာက္ကို မခန္႔လွ်င္မျဖစ္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာမွ ခန္႔ထားပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေခၚေတာ ၀န္ထမ္းေတြကို ဘာျဖစ္လို႔ တိုးခန္႔လာတာလဲ။ တိုင္းရင္းသား ၀န္ထမ္းေတြ ဘာျဖစ္လို႔ ေလွ်ာ့ခ်လာတာလဲ။ ဒါေတြကို စဥ္းစားဖို႔ အခ်ိန္က်ေနပါၿပီ။ ဒီလူေတြက UN ႏွင့္ INGO ေတြကို အကာအကြယ္ယူဖို႔ အသံုးခ်ေနပါၿပီ။ ဒါကို UN နဲ႔ INGO ေတြမွာ တာ၀န္ခံဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႏိုင္ငံျခားသားေတြ မသိလို႔ အလိမ္ခံေနၾကတာလား။ သိသိနဲ႔ ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတာလား။ အေျဖရွာဖို႔လိုပါၿပီ။ ေနာက္ၿပီး သူတို႔အေခၚ Vulnerable People, Beneficiary စသည္ျဖင့္ ေခၚေ၀ၚေနၾကတဲ့ အက်ိဳးခံစားခြင့္ ရရွိထားသူေတြဟာလည္း သူတုိ႔ ေခၚေတာ လူမ်ိဳးေတြခ်ည္းပါပဲ။ တိုင္းရင္းသားထဲက ဘယ္ေလာက္ပင္ ဆင္းရဲေနပါေစ၊ ဘယ္ေလာက္ပင္ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးအခက္အခဲမ်ိဳးစံု ေတြ႔ေနရပါေစ အေၾကာင္းတစ္ခုမဟုတ္၊ တစ္ခုႏွင့္ ပယ္ပစ္ခဲ့တာပါပဲ။ မ်က္ျမင္ အေထာက္အထားအျဖစ္နဲ႔ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ေဒသက စာသင္ေက်ာင္း အေဆာက္အအံုေတြ၊ အဲဒီစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ရရွိထားတဲ့ သင္ေထာက္ကူပစၥည္း၊ ပရိေဘာဂ အသံုးအေဆာင္ေတြ ဘယ္လိုရရွိထားတယ္ဆိုတာ ၾကည့္တာနဲ႔ သိႏိုင္ပါတယ္။ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းေတြမွာ ကုသဖို႔အတြက္ အေထာက္အပံ့ရေနတာ ဘယ္သူေတြပါလဲ။ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့မႈအတြက္ အေထာက္အပံ့ရရွိေနတာ ဘယ္သူေတြပါလဲ။ ေနာက္တစ္ခုက ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာ ေဒသမွာ အနီးစပ္ဆံုး (၁၅-၆-၂၀၁၀) ေန႕မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ေရႀကီးမႈကို အေၾကာင္းျပၿပီး ဒီေန႔အထိ အက်ိဳးခံစားခြင့္ ရရွိေနတာေတြပါပဲ။ သဘာ၀ေဘးဆိုတာ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ ဆင္းရဲ၊ ခ်မ္းသာခြဲျခားမႈမရွိပဲ ထိခိုက္ခံစားခဲ့ရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီရရွိခဲ့တဲ့ ေနရာမွာေတာ့ ေခၚေတာေတြရဲ့ ရြာေတြမွာပဲ ရရွိခဲ့တာကိုျမင္ရမွာပါ။ ေျပာရရင္ အဲဒီတုန္းက ေရႀကီးခဲ့မႈအတြက္ အခုအခ်ိန္အထိ ရိကၡာအေထာက္အပံ့ ရရွိေနတာ သူတို႔ေခၚေတာ ေတြပါပဲ။ ေရႏွင့္သန္႔ရွင္းေရး အစီအစဥ္ေတြမွာ ေရတြင္း၊ ေရကန္၊ အိမ္သာ စတာေတြ အေထာက္အပံ့ကို အခုအခ်ိန္ထိ ရရွိေနေသးတာ ေခၚေတာရြာေတြပါပဲ။ စီမံခ်က္ဧရိယာတစ္ခု အတြင္းမွာ တိုင္းရင္းသား ရြာတစ္ရြာ ပါ၀င္ေနရင္ေတာင္မွ အိမ္ေျခ(၅၀) မျပည့္လို႔ ခံစားခြင့္ မေပးႏုိင္ပါဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ခ်န္ထားခဲ့တာပါပဲ။(လူနည္းစုျဖစ္လို႔၊ လူမ်ားစုျဖစ္လို႔ဆိုၿပီး ေျပာတဲ့ ဆရာမႀကီး ၾကပ္ၾကပ္သတိထား သင့္ပါတယ္။) ရင္နာစရာ အေကာင္းဆံုးက အႀကီးဆံုး ႏိုင္ငံေရးပါတီႀကီးက ေရႀကီးမႈအတြက္ အကူအညီအျဖစ္ ရိကၡာေထာက္ပံ့မႈ အစီအစဥ္ေတာင္မွ ေခၚေတာရြာ၊ ေခၚေတာရပ္ကြက္မွာပဲ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့တာပါဗ်ာ။ (မဲရဖို႔လိုေနတယ္မဟုတ္လား)။ အဲဒီေတာ့ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ (discrimination)၊ ျပဳေနတာ ဘယ္သူေတြပါလဲ၊ ေနာက္ထပ္ သူတို႔က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး (Human Right) ကို ခ်ိဳးေဖါက္ေနၾကတာ ဘယ္သူေတြပါလဲ၊ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို တမင္သက္သက္ ခ်ိဳးေဖါက္ ေနၾကတာ ဘယ္သူေတြပါလဲ၊ ဒါေတြဟာ တင္ျပဖို႔မလိုေတာ့ေအာင္ ထင္ရွားေနၿပီးသားပါ။ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူးလို႔ ထင္တဲ့သူ၊ မယံုတဲ့သူ က်ေနာ္တို႔ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာ ေဒသကိုလာခဲ့ပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ ကိုယ္တိုင္ စရိတ္စက အားလံုးတာ၀န္ယူၿပီး လိုက္ျပခ်င္ပါတယ္။ ဒီေဒသကို မလာႏိုင္ရင္လဲ ကိစၥမရွိပါဘူး ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ နီးစပ္ရာ ေဒသကိုၾကည့္ပါ။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က၊ နာဂစ္မုန္တိုင္းကို အမွတ္ရေနဦးမွာပါ။ ေနာက္ၿပီး ၂၀၁၀ ဂီရိမုန္တိုင္းကို အမွတ္ရေနဦးမွာပါ။ အခုအခ်ိန္မွာ အဲဒီ ေဒသေတြမွာ အေရအတြက္ သိန္းသန္းခ်ီၿပီး သဘာ၀ေဘးဒဏ္ခံခဲ့ရတဲ့ ျပည္သူေတြကို ေထာက္ပံ့ ကူညီေနတဲ့ UN အဖြဲ႔အစည္း အေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ရွိပါ ေသးသလဲ၊ အေရအတြက္ တူခဲ့ရင္ ေတာင္မွကူညီေပးေနတဲ့ (သူတို႔အေခၚ Budget) ရံပံုေငြပမာဏႏွင့္ လူဦးေရ အခ်ိဳးဘယ္ေလာက္ ရွိေနပါေသးသလဲ။ ရွင္းရွင္းေလးနဲ႔ ျမင္ႏိုင္မွာပါ။ ဒါဟာ သိပ္မၾကာေသးပါဘူး။ သို႔ေသာ္ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသမွာ UN အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ INGO ေတြ ၀င္ေရာက္လႈပ္ရွားေနတာ ႏွစ္ေပါင္း(၂၀)ျပည့္ပါေတာ့မယ္ ခင္ဗ်ား။ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာမွာ နာဂစ္လည္း မျဖစ္ဖူးေသးပါ။ ဂီရိလည္းမ၀င္ခဲ့ပါ။ ဆူနာမီဆိုတာလည္း ေယာင္လို႔ေတာင္မွ မ်က္ေစာင္းမထိုးခဲ့ပါ ခင္ဗ်ား။ အခုလည္း ဒီအေရးအခင္းအတြက္ ကူညီေထာက္ပံ့ေပးၾကဖို႔ ဖိတ္ေခၚထားတာကိုလည္း သိလိုက္ရပါၿပီ။ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာရဲပါတယ္။ တကယ္တမ္း UNနဲ႔ INGO ေတြက အကူအညီ ေပးလာခဲ့လ်င္လည္း နစ္နာဆံုး႐ံႈးခဲ့ၾကရတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြကိုေတာ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေပးတယ္လို႔ေဖၚျပႏိုင္႐ံုကေလး မစို႔မပို႔ရာ ခိုင္ႏႈန္းေလာက္သာ ေပးၿပီးေခၚတာေတြကိုေတာ့ ေနာက္ထပ္ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္မက ထပ္ေပးေနဦးမွာပါ။ ဒါက UN, INGO စတာေတြမွာ ေခၚေတာေတြခ်ည္းပဲ ႀကီးစိုးေနၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြ ခြဲျခားဆက္ဆံခံေနရတဲ့ အေျခအေနကို ႀကံဳႀကိဳက္တုန္း တင္ျပခဲ့တာ ေတြပါ။ ဆက္လက္ၿပီး အခုလတ္တေလာ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အေရးအခင္းမွာ ေခၚေတာေတြဆီမွာ လက္နက္ေတြရရွိထားတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာထားတာ မေတြ႔ရေသးေပမယ့္ ယေန႔အထိ သိရိွထားရသမွ်ေတြ အရေတာ့ မွန္ကန္ေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေစာေစာက တင္ျပခဲ့သလို ဒုကၡသည္အမည္ခံၿပီး၊ ဘဂၤလား-ရခိုင္ နယ္စပ္မွာ လႈပ္ရွားေနၾကတယ္ဆိုတာ မွန္ကန္ေၾကာင္း သက္ေသျပေနတာပါ။ ေနာက္ၿပီး UNHCR ႐ံုး၀င္းထဲမွာ ယာယီခိုလႈံခြင့္ ေတာင္းဆိုၿပီး တစ္ညေနခဲ့တဲ့ တိုင္းရင္းသားဒုကၡသည္ေတြကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့တဲ့အခါ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ သံသယျဖစ္ဖြယ္ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ေတြ႔ျမင္ၾကားသိခဲ့ရတာေတြကို ေျပာျပခဲ့တာပါပဲ။ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ့ အမည္ေတြကိုပါ တိတိက်က်ေဖၚထုတ္ ေျပာလာခဲ့တာပါ။ (ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားေတြဟာ ေခၚေတာစကားကို အထိုက္အေလွ်ာက္ နားလည္တတ္ကၽြမ္း ၾကတယ္ဆိုတာကို မေမ႔ပါနဲ႔။) ေနာက္ဆံုး ဖမ္းဆီး အေရးယူမႈခံရသူေတြထဲမွာ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ UNHCR ႐ံုး၀င္းထဲမွာ ၀န္ထမ္းမဟုတ္ဘဲ ၀င္ေရာက္ခိုလႈံေနသူေတြပါ ၀င္ေနတယ္ဆိုတာ ေတြကိုပါသိရွိလာရတဲ့ အထိပါပဲ။ တကယ္တမ္း ဖမ္းဆီးစစ္ေဆးတဲ့အခါ ေစာေစာက ယာယီခိုလံႈခဲ့သူေတြ ျပန္ေျပာျပတဲ့အမည္ပါ ပုဂိၢဳလ္ေတြ တကယ္ပဲပါ၀င္ေနပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး က်ေနာ္တုိ႔ တာ၀န္ခံအႀကီးအကဲဆိုသူ ကိုယ္တိုင္ပင္လွ်င္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသလားလို႔ ေတာင္သံသယရွိမိပါတယ္။ ဒါကို သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ထိထိမိမိစံုစမ္း သင့္ပါတယ္။ ဒီတစ္ခါ အထူးကိုယ္စားလွယ္ႀကီးရဲ့ ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ ရခိုင္ေဒသက ထြက္ေျပးခိုလံႈလာတဲ့ Rohingya(႐ိုဟင္ဂ်ာ) ေတြကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက လက္ခံေပးဖို႔လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး Rohingya(႐ိုဟင္ဂ်ာ)ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရကို တမင္သံုးႏႈန္းထုတ္ျပန္သြားတာ ေတြ႔ရျပန္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ မရွိပါဘူး၊ လက္မခံႏိုင္ပါဘူးလို႔ တရား၀င္ထုတ္ျပန္၊ တင္ျပထားပါလွ်က္ အခုလို ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခ်က္ေတြမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ သံုးႏႈန္းသြားခဲ့ေတာ့ UNHCR ဆိုတာ ဒုကၡသည္ အမည္ခံ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကို အကာအကြယ္ေပးေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုလို႔ပဲ သံုးသပ္ရပါလိမ့္မယ္။ High Commissioner for Refugees မဟုတ္ေတာ့ပါ။ High Commissioner for RSO (Rohingya) သို႔မဟုတ္ High Commissioner for Rebels လို႔ပဲ ေျပာရေတာ့မွာပါ။ ဒီေတာ့ အခုျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အေရးအခင္းျဖစ္ရပ္ေတြကို အေသအခ်ာ သံုးသပ္ၾကည့္မိပါသလား။ အားလံုး အစီအစဥ္တက် အကြက္က်က် ျဖစ္လာသလို ျမင္လာရပါလိမ့္မယ္။ အေရးအခင္းကို တနည္းမဟုတ္ တနည္းနည္းနဲ႔ မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးႀကိဳးစားလာတာကို ေတြ႔ရပါမယ္။ အေစာပိုင္းက က်ေနာ္တုိ႔ တင္ျပခဲ့သလို ေက်ာက္နီေမာ္ျပႆနာ၊ ေတာင္ကုတ္ျပႆနာ ဆိုတာေတြဟာ လတ္တေလာ အေၾကာင္းရင္းပါ။ တကယ့္ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ရခုိင္ေဒသကို ေခၚေတာေတြက သူတို႔နယ္ေျမအျဖစ္ အပိုင္သိမ္းႏိုင္ဖို႔ စစ္ဆင္လာတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဒါဟာ ရခိုင္ေဒသ တစ္ခုတည္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ျပႆနာပါလား။ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရနဲ႔ လႊတ္ေတာ္အဆင့္ဆင့္က ဒီျပႆနာကို ဘယ္လိုေျဖရွင္းမလဲ၊ နည္းလမ္းရွာဖို႔လိုပါၿပီ။ လတ္တေလာ မီးၿငိမ္းသြားရင္ေတာင္ ေနာက္ထပ္ မီးေတာက္မလာေအာင္ ေလာင္စာကို ရွင္းဖို႔လိုပါၿပီ။ မီး႐ိႈ႕မယ့္လက္ေတြကို ျဖတ္ပစ္ဖို႔လိုပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ သာမန္ျပည္သူေတြ သေဘာထားကေတာ့ ဒီေခၚေတာေတြဆိုတာ ဒီႏိုင္ငံသားမဟုတ္ပါ။ တိုင္းရင္းသားမဟုတ္ပါ။ လ.၀.က(လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရး) ၀န္ႀကီးကလည္း တိုင္းရင္းသားဆိုတဲ့ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ရခိုင္ျပည္က ေဒသခံေတြကို ေမးပါလို႔ ေျပာထားပါတယ္။ ဘယ္သူကမွ လာမေမးေသးေပမယ့္ ေျဖပါ့မယ္။ လံုး၀ (လံုး၀) တိုင္းရင္းသား မဟုတ္ပါ။ ႏိုင္ငံသားမဟုတ္ပါ။ တစ္ခါ UNHCR, တျခားႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔၊ ေခၚေတာေတြကို ႏိုင္ငံမဲ့ဒုကၡသည္ေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ကူညီေထာက္ပံ့ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ေစတနာရွင္ႀကီးေတြကို တင္ျပခ်င္တာ တစ္ခုရွိပါေသးတယ္။ ဘာလဲဆိုေတာ့ ေခၚေတာေတြနဲ႔ အသြင္သ႑ာန္၊ ကိုးကြယ္တဲ့ဘာသာ၊ ယဥ္ေက်းမႈထံုးစံေတြ တူညီေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ လိုႏိုင္ငံကေတာင္ ဧည့္သည္အျဖစ္နဲ႔ လက္မခံခ်င္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က ကိုယ့္တိုင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ေနရာ ေပးရမယ္ဆိုတာေတာ့ တရားပါသလား။ ဒီေနရာမွာ တစ္ဆက္တည္း ႏိုင္ငံတကာမွာ လွည့္လည္ၿပီးဧည့္သည္ဟာ အိမ္ရွင္ကို အေႏွာက္အယွက္ မေပးရဘူးလို႔ ၾသ၀ါဒေပးေနတဲ့ ဆရာမႀကီးကိုလည္း တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ အခုလို က်ေနာ္တို႔က ဧည့္သည္အျဖစ္နဲ႔ေတာင္ လက္မခံခဲ့ဘဲနဲ႔ အိမ္ရွင္ကိုေစာ္ကားေနတဲ့ ေခၚေတာေတြကိုေတာ့ ဘယ္လိုၾသ၀ါဒ ေပးပါအံုးမလဲ။ ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာက ဒီေခၚေတာေတြကို သနားလွပါရဲ့၊ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ဆံုး႐ံႉးေနပါရဲ့လို႔ ရင္ထုမနာ ျဖစ္ေနၾကရင္ အေကာင္းဆံုးေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခုေတာ့ ရွိပါေသးတယ္။ UNHCR တို႔၊ INGO တို႔က ေနဆယ္စု ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရံပံုေငြ လႉဒါန္းေနမယ့္အစား မိတ္ေဆြတို႔ ႏိုင္ငံမွာ ေနရာေပးၿပီး ေခၚထားလိုက္ၾကပါ။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံတည္းက အားလံုးကို ေခၚဖို႔မလိုပါဘူး။ အလႉရွင္ႏိုင္ငံေတြက အခ်ိဳးက်ခြဲၿပီး ေခၚထားလိုက္႐ံုပါပဲ။ သူတို႔ဟာသူတို႔ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ၾကပါေစ။ ဒါဆိုရင္ မိတ္ေဆြတို႔လည္း ေနာက္ထပ္ ရံပံုေငြေတြ ေထာက္ပံ့ေပးပို႔ေနဖို႔ မလိုေတာ့ပါဘူး။ သူတို႔လည္း ႏိုင္ငံမဲ့ ဘ၀ကလြတ္ပါလိမ့္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း ကုိယ့္အိမ္မွာ ေျခဆန္႔လက္ဆန္႔ ေနႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ မေကာင္းဘူးလားဗ်ာ။ ( From Arakan Times )