Sunday, April 21, 2013

ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ အစၥလာမ္ဘာသာ



ျမန္မာရာဇ၀င္မွာ ထင္ထင္ရွားရွားစတင္တဲ႔ ပုဂံေခတ္အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္ ေအဒီ - ၁၀၄၄ ကာလေလာက္မွာ အင္ဒိုနီးရွားကြ်န္းစုေတြကို အေျခခ်ဖို႔ သြားေရာက္ ၾကတဲ႔ အာရပ္၊ အိႏိၵယ မူဆလ တို႔တစ္ေတြဟာ ရြက္လြင္႔ျပီး သမုဒၵရာကေန အာရွအေရွ႕ဖ်ားႏိုင္ငံမ်ားကို ကူးလူးသြားလာေနၾကပါတယ္။


ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဗုဒၶသာသနာထြန္းကားဖို႔ရန္အတြက္ အလြန္ကံေကာင္းျပီး ပင္လယ္ ကူးလမ္း   ေၾကာင္းမွ တကူးတကေကြ႔၀င္မွ ရလို႕မို႔ ကြ်န္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္ရွိတဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားကြ်န္းေတြကိုပဲ သဲသဲမဲမဲ သြားၾကဟန္တူပါတယ္။ ဒါေတာင္သေဘၤာပ်က္လို႔ ပ်ဥ္ခ်ဥ္ကိုတြယ္ျပီး ဗ်တ္ဝိ, ဗ်တၱဆို တဲ႔ မူဆလင္ ညီေနာင္ တို႔ သထံုကို ေရာက္ရွိလာပါတယ္။ ထိုေခတ္က ပဋိကၡရာနဲ႔ ေရႊအိမ္စည္ တို႔ ဇာတ္လမ္း၊ ပုဂံနရသူေခၚ ကုလားက်မင္းတို႔ ကုလားရွစ္ေယာက္က လာေရာက ္လုပ္ၾကံ ၿပီးနန္းခ်ပံုတို႔၊ ေအာက္ျမန္မာျပည္မွာလည္းပဲ ဟံသာဝတီမွာ မြန္အာဇာနည္ ကြန္အပ္သား မင္းသားနဲ႔ ကုလားလန္ဘားတို႔ စစ္ခင္းၾကပံုတို႔ စသည္တို႔ဟာ အိႏိၵယသား တို႔ျမန္မာႏုိင္ငံ ကို အလံုးအရင္းနဲ႔ မဟုတ္ေသာ္လည္းဘဲ တစ္စိတ္တစ္ေဒသအားျဖင္႔ ေရာက္ရွိလာတဲ႔ သာဓကေတြပါဘဲ။


ဘာသာေရးနယ္ခ်ဲ႕ထြင္လာတဲ႔ မူဆလင္စစ္တပ္ေတြဟာ ကုန္းလမ္းကလည္း အီရန္, အီရတ္စ တဲ႔ ႏုိင္ငံငယ္ေလးမ်ားတို႔ တစ္စတစ္စနဲ႔ ၀ါးမ်ိဳလာခဲ႔ျပီး အိႏိၵယတိုက္ငယ္သို႔ အေရာက္မွာ အိႏိၵယျပည္ၾကီးကို ဆင္ေခါင္းေခြးခ်ီဆိုသလို မ၀ါးႏိုင္ မမ်ိဳႏိုင္ဘဲ ရွိစဥ္ ျပီးေတာ႔လည္း မဂုိ ဘုရင္ေတြဟာ စစ္တေကာင္း နယ္ထဲကေန ရခုိင္ျပည္ထဲကို ၀င္ဖို႔ တာဆူေနဆဲ မွာ ျဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕တို႔ အိႏိၵယ ျပည္ထဲ၀င္ေရာက္နယ္ခဲ်႕ ၾကလို႔ မဂိုဘုရင္တို႔ အာဏာေမွးမွိန္ၾကရျပီး အိႏိၵယမွ အေရွ႕ဖက္တလႊားမွာ ၎တို႔ အႏၲရာယ္မွ ႏိုင္ငံအမ်ား ခ်မ္းသာမႈ ရရွိသြားၾကပါတယ္။ ဒါေတာင္ ရခိုင္အမ်ိဳးသားအမ်ားအျပားတို႔ မွီတင္းေနထိုင္ ၾကျပီး ရခိုင္မင္းအစဥ္အဆက္တို႔ ပိုင္ဆိုင္သည္႔ ဘဂၤလား ၁၂ ခရိုင္ကို လက္လႊတ္ခဲ႕ရပါတယ္။ ယင္းဘဂၤလား ၁၂ - ခရိုင္တို႔ကို ခရစ္ႏွစ္ ၁၆၆၅ ခုႏွစ္အထိ ရခုိင္မင္းတို႔ကပိုင္ဆိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ စစ္တေကာင္းခရိုင္ဆိုလွ်င္ ရခုိင္မင္းမ်ားက ရခိုင္မင္းေဆြ မင္းမ်ိဳး ထဲမွသာ ျမိဳ႕စားရြာစားမ်ား ကို ခန္႔အပ္၍ ကန္ေကြ်း ခ်ေလ႔ ရွိပါသည္။


ယေန႔အထိ ဒါေၾကာင္႔ ပန္း၀ါ , တရပင္ , ဖေလာင္းေခ်း စသည္႔ အရပ္ေတြမွာ ျမန္မာျပည္နဲ႔ မျခား ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာ ရြာေတြ ေက်ာင္းကန္ဘုရားနဲ႔ ရြာေပါင္းအေျမာက္အမ်ား ရွိပါေသး တယ္။ စစ္တေကာင္းနယ္ အဝကြ်န္းနဲ႔ စစ္တေကာင္း ေတာင္တန္းမွာ ဗုိလ္မင္းေတာင္, ဖလံေတာင္ဆိုျပီး ရခိုင္,ျမန္မာ,မြန္ ,စမီး , သက္, ဒိုင္းနက္, ေတာင္ရိုးလူမ်ိဳး (ရွမ္းျပည္ ကေလာျမိဳ႕နယ္၌ လည္းရွိေသာ) ေတာင္သာ, ေခ်ာင္းသား , မရမာၾကီးအစရွိ သည္႔ ျမန္မာ ၾကီးလို႔ေခၚသည္႔ ေရွးျမန္မာ ရခုိင္ဆက္ႏြယ္မ်ား စသည္ျဖင္႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ၅ သိန္းေက်ာ္တို႔ ဟာ အဲဒီေစာ္ဘြားနယ္ေတြမွာ ယေန႔တုိင္ ေနထိုင္လ်က္ရွိၾကပါတယ္။


 ေတာင္တန္း  ေတာင္ထြဋ္ေ တြ မွာ ထံုးျဖဴျဖဴနဲ႔ေစတီေတြ တေဖြးေဖြးရွိၾက ပါတယ္။ အဝကြ်န္း မွာလည္း ရခုိင္ ၊ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွိၾကပါတယ္။ (ဒါဟာ အလ်ဥ္းသင္႔လုိ႔ တင္ျပတာပါ)။

ယခု ဒကၠာေခၚတဲ႔ျမိဳ႕ဟာ ယေန႔ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ရဲ့ျမိဳ႕ေတာ္ပါပဲ။ ေရွးရခုိင္ဘုရင္မ်ားဟာ မဂို မူဆလင္ ေတြရဲ႕ရန္ကို ဓါးနဲ႔ခုခံကာကြယ္ၾကလို႔ ဓါးကာလို႔ ေခၚတြင္တဲ႔အေၾကာင္း သိရွိရပါတယ္။ ရခုိင္အမ်ိဳးသား ေတြဟာ မူဆလင္ကုလားေတြကို ျပတ္ျပတ္သား ဆန္႔က်င္ခဲ႔လို႔ ကုလားမႏုိင္ ရခုိင္မဲလို႔ဆိုျပီး စကားပံုရွိတယ္လို႔အဆိုရွိပါတယ္။


ရခိုင္ေတြဟာ မိမိအမ်ိဳး မကြယ္ေပ်ာက္ေရးအတြက္ သဲသဲမဲမဲခုခံကာကြယ္တာေတာင္မွ ရခုိင္မင္း ေတြဟာ မူဆလင္ေတြရဲ႕ ေလာင္းရိပ္က မကင္းႏုိင္ဘဲ မဂိုဘုရင္တို႔ အၾကိဳက္လုိက္ကာ ရခိုင္ဘုရင္ နရႏုမင္းက အာလီခန္၊မင္းကေပါင္က ဟူဆိန္ရွား၊ဘေစာျဖဴမင္းက ကလီမာရွား စသည္ျဖင္႔ မူဆလင္အ မည္ျဖင္႔ ယွဥ္တြဲျပီးေတာ႔ ဘြဲ႔တံဆိပ္ေခၚခဲ႔ၾကပါတယ္။


ရခိုင္ယဥ္ေက်းမႈဟာ မူဆလင္ယဥ္ေက်းမႈေလာင္းရိပ္ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဝင္ေရာက္ခဲ႔ပါတယ္။
ဘေစာျဖဴ(ခရစ္ႏွစ္ ၁၄၅၈) မင္းလက္ထက္မွာ နန္းတြင္းစာဆိုပညာရွိရဲ႕အမည္မွာ အပၸဒူမင္းလို႔ အမည္ရဲ႕ေရွ႕မွာ ‘ အပၸဒူ ‘ တပ္ပါတယ္။ အစၥလာမ္ဘာသာရဲ႕ ေလာင္းရိပ္အက်ခံတာပါပဲ။ ရခုိင္အမ်ိဳးသမီးေတြကလည္း ျပည္မရွိ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားေလာက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြား လာျခင္း မရွိဘဲ မူဆလင္ကုလားမမ်ားနည္းတူ အိမ္တြင္းပုန္းဆန္ဆန္ ဓေလ႔ကို က်င္႔သံုး ၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။


ေန႔စဥ္ စားေသာက္ၾကဖို႔ ေစ်းဝယ္ၾကရာမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားက ေစ်းဝယ္မထြက္ဘဲ အမ်ိဳးသားမ်ားကသာ ေန႔စဥ္ ေစ်းဝယ္ထြက္ၾကပါတယ္။ အစၥလာမ္ကလာတဲ႔ ဒီလိုယဥ္ေက်း မႈေတြဟာ ဘာသာျခား လူမ်ိဳးျခား အျခား အမ်ိဳးသမီးပ်ိဳေတြကို ရေအာင္ သိမ္းသြင္းယူဖို႔ ၾကံရြယ္ၾကျပီးေတာ႔ မိမိ တို႔ဘက္က အမ်ိဳးသမီး ေတြကိုေတာ ႔အတတ္ႏိုင္ဆံုး ထိန္းသိမ္း ကာကြယ ္ေစာင္႔ေရွာက္ၾကတဲ႔သေဘာပါပဲ။


ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ပထမဦးစြာ မူဆလင္ေတြအစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ အေျခခ်ခဲ႔တာေတြကေတာ႔ မဂိုဘုရင္ ေအာ္ရန္ဇစ္ရဲ႕ ညီေတာ္ျဖစ္တဲ႔ ရုဂ်ာမင္းသားဟာ သူ႔ေနာင္ေတာ္ကို ေတာ္လွန္ျပီး စစ္ရွံဳးလို႔ ရခုိင္္မင္းလက္ေအာက္မွာ လာေရာက္ျပီးခိုလွံဳရတဲ႔ ရခုိင္ဘုရင္ ဓႏၵသုဓမၼမင္း လက္ထက္ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ယင္းေခါင္းေဆာင္ ရုဂ်ာမင္းသား၏ အမည္ကိုအစဲြျပဳ၍ သူ႔ေနာက္ ပါေနာက္လိုက္ရံေရြေတာ္တို႔ကေပါက္ဖြားလာၾကတဲ့မူဆလင္ေတြကိုရုဂ်ာရခိုင္ မူဆလင္ေတြလ႔ို ယေန႔ေခၚၾကပါတယ္။ ဝတ္ဆင္ရာမွာ ေရွးရခိုင္မ်ားနည္းတူ ေတာင္ရွည္ပုဆိုး, ရင္ဖံုးအက်ႌ စသည္ျဖင္႔ ေရွ႕က ေရွးရခုိင္ျမန္မာ႔ဓေလ႔ႏွင္႔အညီ ေနထိုင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ယေန႔ ရခိုင္ မွာရွိတဲ႔ ၈၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းခန္႔ဟာ ေခၚေတာမူဆလင္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။


ျမန္မာျပည္အေနျဖင္႔ မူဆလင္တို႔ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္လာေရာက္ျပီး ဦးစြာ အေျခခ်သူမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ယခင္ေက်ာင္းသံးု ျမန္မာရာဇဝင္( ဦးဘသန္းB.A ရွင္ဗုဒၶေသာသ၊ ဟိုက္စကူးေက်ာင္း ၊ ေမာ္လျမိဳင္) အခု ေတာင္ငူမင္းဆက္ သာလြန္မင္းတရားလက္ထက္ အေျခအေနကို စာမ်က္ႏွာ ၂၇၀ တြင္ -‘ ဤမွ တစ္ပါး စစ္သံု႔ပန္းလူတို႔ကို အျမိဳ႕ျမိဳ႕အရြာရြာ တြင္ ေနရာခ်ထားသည္မွာ မ်ားလွ၏။ ပဲခူးတိုင္း ၊ သံလ်င္တိုက္၊ ရခုိင္တိုက္ တုိ႔မွရေသာ ကုလားပန္းေသးတို႔ကို ေရႊဘုိနယ္၊ စစ္ကိုင္းနယ္၊ ရမည္းသင္းနယ္၊ ေက်ာက္ဆည္နယ္တို႔၌ လုပ္ေျမကံေကြ်းခ်၍ ေနထိုင္ေစသည္။ ၎ကုလားတို႔ကား အစဥ္အဆက္ ကိုယ္ရံေတာ္ တပ္တြင္ ေသနတ္ကိုင္ အမႈထမ္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဟု ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၉၉၁ မွ ၁၀၀၀ ႏွစ္ခန္႔ အေျခအေနကို ေဖာ္ျပပါရွိပါသည္။


၎ ဦးဘသန္းရာဇဝင္တြင္ပင္ အမရပူရေခတ္ ၁၂၀၈ - ခု နန္းတက္ေသာ ပုဂံမင္းလက္ထက္ အေၾကာင္းအရာႏွင္႔စပ္လ်ဥ္း၍ စာမ်က္ႏွာ ၃၄၈ ၌ မဟာေမဒင္ကုလား ေမာင္ပိုင္သက္(ခ) ဘိုင္ဆတ္ႏွင္႔ ျမိဳ႕စာေရး ေမာင္ပိန္တို႔ကို ေျမွာက္စားသျဖင္႔ ၎တို႔ မတရားျပဳမူကာ တိုင္းသူျပည္ သားမ်ားကို ညွဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ဖန္မ်ား၍ ျပည္သူတို႔စိတ္ႏွလံုး   ႏြမ္းနယ္ၾကသည္ ။ေနာက္၎တို႔ကို မတရားညွဥ္းပန္းသမွ် ျပဳဖန္မ်ားသည္ကို သိရွိ၍ ၎တုိ႔ကို ကြပ္မ်က္သည္ လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။


ဒီေနရာမွာ သူတို႔မကြပ္မ်က္မီ ဘယ္ေလာက္မ်ား ဆိုးသြမ္းခဲ႔ၾကျပီး ၎တို႔နဲ႔ ေနာက္လိုက္ ကုလား အသင္းအပင္းတို႔ ဘယ္ေလာက္ၾကီးပြား ေဖာက္ဖြားခဲ႔ၾက သလဲ။ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဘယ္ေလာက္နစ္နာဆံုးရွံဳးရသလဲ ဆိုတာ စဥ္းစားစရာပါပဲ။ အမရပူရ   ေတာင္သမန္အင္းရွိ ဗံုးအိုးဆိုတဲ႔ ကုလားရြာၾကီးကို ၾကည္႔လွ်င္ သိရွိႏုိင္ပါတယ္။ ယင္းဗံုးအိုးရြာ မွကုလားဒိန္အခ်ိဳ႕တို႔က ဒုတိယကမာၻစစ္ၾကီး မျဖစ္မီကာလ အတြင္းပင္ ေျမေအာက္ဥမင္ တစ္မိုင္ေက်ာ္ေက်ာ္ခန္႔တူး၍ အမရပူရရွိ ပုထိုးေတာ္ၾကီးမ်ားမွ ေရွးျမန္မာဘုရင္တို႔ ဌာပနာ ခဲ႔ေသာ ေရႊကုိယ္ေလး ေငြကိုယ္ေလးႏွင္႔ ရတနာမ်ားကို ေဖာက္ထြင္းခိုးယူၾက ရာ ဌာပနာ အားလံုးကုန္မွ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔က သိရွိၾကရပါတယ္။ ျမန္မာတို႔ကလည္း အလြယ္တ ကူ ႏွလံုးၾကီးသည္႔အေလွ်ာက္ ဗုဒၶဘာသာကို အလြန္ၾကည္ညိဳေသာ ပဥၶမသံဂါယနာတင္ ဘဝရွင္မင္းတုန္း ဘုရင္ကပင္ မကၠာျမိဳ႕၌ ဇရပ္တစ္ေဖာင္ေဆာက္လုပ္ေပးခဲ႔ပါတယ္။


၁၉၃၁- ခုမွ ၁၉၅၃- ခု အထိ ျမန္မာႏုိင္ငံ တစ္ဝိုင္းလံုးတြင္ လူဦးေရတိုးတက္မႈမွာ တစ္ဆပင္ မရိွေသာ္လည္း မူဆလင္ဦးေရမွာ ငါးဆခန္႔ အထိ ခုန္တက္လာတာကို ေတြ႔ရွိရ ပါတယ္။ အမ်ား နားလည္သေဘာေပါက္ရန္တင္ျပရလွ်င္ယခင္က ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္း၌ လူ၁၀၀ လွ်င္ မူဆလင္ ကျပား ႏွစ္ေယာက္ခန္႔ပင္မရွိေသာ္လည္း၁၉၅၃ခုႏွစ္တြင္ ရွစ္ေယာက္ခန္႔အထိ ရွိလာျပီျဖစ္ ပါတယ္။ ျပီးခဲ႔တဲ႔ႏွစ္မ်ားအတြင္းက စာရင္းေကာက္ၾကည္႔တာ၂၁ ရာခုိင္ႏွဳန္းအထိေတာင္ ရွိလာ တာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ လူမ်ိဳးေပ်ာက္ဖို႔ အႏၲရာယ္ အလြန္ပဲနီးလာပါျပီ။ မူဆလင္ေတြဟာ အျခားဘာသာဝင္မ်ားႏွင္႔မတူပဲ လူေဖာက္သာသနာျပဳတို႔လက္ဦးမႈ ရယူတာ တို႔အျပင္ လူလံုး လိုက္လွိမ္႔ဝင္ျပီး မတရား ခိုးဝင္လာၾကတာေၾကာင္႔ ဒီလိုမ်ားျပားလာျခင္းျဖစ္ ပါတယ္ ။


ရခုိင္ျပည္နယ္မွာဆိုလွ်င္ ၁၆၄၀-၄၁ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ကုလားရခိုင္ အဓိကရုဏ္းေၾကာင္႔ ရခုိင္ႏွင္႔ စစ္တေကာင္းနယ္စပ္ျဖစ္တဲ႔ ဗူးသီးေတာင္ႏွင္႔ ေမာင္းေတာနယ္ၾကီး ႏွစ္နယ္မွာရွိတဲ႔ ရခုိင္အမ်ိဳးသားနဲ႔ တုိင္းရင္းသား ဗုဒၶဘာသာဝင္ ၅၀၀၀၀ ေက်ာ္တို႔ဟာ မိမိတို႔ရဲ႕ အိုးအိမ္ တို႔ကို ျပစ္ခဲ႔ရျပီး ရခိုင္ျပည္မထဲကို ေျပးဝင္ျပီး ခုိလွံဳရရွာပါတယ္။ အဲဒီ ကုလား ရခုိင္ အဓိက ရုဏ္းမွာ ေရလမ္းမွ သေဘၤာနဲ႔ ေျပးၾကရတဲ႔ ရခုိင္အမ်ိဳးသားမ်ားမွာ သေဘၤာေပၚသို႔ ငါးပိ သိပ္ ငါးခ်ဥ္သိပ္ လူအျပည္႔နဲ႔ ထြက္ေျပးၾကလို႔ သေဘၤာႏွစ္စင္း ဟာ ပင္လယ္ျပင္မွာ စံုးစံုးနစ္ျမႇပ္ခဲ ႔ရပါတယ္။


ယေန႔ အဲဒီ ဗူးသီးေတာင္နဲ႔ ေမာင္းေတာနယ္ၾကီး ႏွစ္နယ္နွင္႔ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေက်းရြာေပါင္း ၂၅၀ ေက်ာ္ခန္႔မွာ အိုးပစ္အိမ္ပစ္ေျပးခဲ႔ၾကရတဲ႔ ရခိုင္အမ်ိဳးသားေတြအစား ေခၚေတာ မူဆလင္ (၆)သိန္း ေက်ာ္ခန္႔ မတရား ဝင္ေရာက္ေနထိုင္လ်က္ရွိၾကပါတယ္။ ရခုိင္တစ္တန္းလံုးရွိ လူဦးေရ ရဲ႕ သံုးပံုတစ္ပံံုခန္႔ရွိ ျပီး ရခုိင္တစ္တိုင္းလံုးမွာ ယေန႔လူဦးေရအမ်ားဆံုးႏွင္႔ အထူထပ္ ဆံုးနယ္ၾကီးႏွစ္နယ္ပင္ ျဖစ္ပါေတာ႔တယ္။


၎တုိ႔၏ နည္းဗ်ဴဟာအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ႏွင္႔ တစ္စိမ္႔စိမ္႔ခိုးဝင္ေနၾကလို႔ ၁၉၅၀-ခု အိမ္ေစာင္႔အစိုး ရေခတ္ တုန္းက ၎ရြာေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ကို ရခိုင္ျပည္မထဲကိုပို႔ျပီး ေနရာခ်ရန္ လ်ာထားျပီး ၎တို႔ေနရာမွ မူလေျပးလာခဲ႔တဲ႔ ရခိုင္အမ်ိဳးသားေတြကို ျပန္ျပီး ေနရာခ်ထားျခင္းအားျဖင္႔ တစ္စိမ္႔စိမ္႔ဝင္မႈေတြ ရပ္တန္႔သြားေအာင္ စီစဥ္ခဲ႔ပါေသးတယ္။ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ျဖစ္ ခဲ႔ပါ။ ယေန႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ျမိဳ႕ေတာ္ ျဖစ္တဲ႔ စစ္ေတြျမိဳ႕မွာဆိုလွ်င္ မူဆလင္ဦးေရဟာ ထက္ ၀က္နီးပါးခန္႔ပင္ ရွိလာျပီျဖစ္ပါတယ္။


လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျမိဳ႕ေတာ္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၊ ဒုတိယ ျမိဳ႕ေတာ္ မႏၲေလး အပါအဝင္ ရန္ကုန္ - မႏၲေလး ဆက္သြယ္ထားတဲ႔ ရထားလမ္း, ကားလမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ျမိဳ႕ၾကီးမ်ားျဖစ္တဲ႔ ပဲခူး,   ျဖဴး, ေတာင္ငူ, ပ်ဥ္းမနား , ရမည္းသင္း, ေပ်ာ္ဘြယ္ သာစည္ အစရွိတဲ႔ ျမိဳ႕ၾကီးေတြ မွာဆို လွ်င္ ယေန႔ ျမိဳ႕ေနလူဦးေရ သံုးပံုတစ္ပံုကေန ထက္ဝက္နီးပါးမွ် တိုးပြားလာျပီျဖစ္ ပါတယ္ ။မႏၲေလးျမိဳ႕ရဲ႕အထက္ ေရႊဘို , ဒီပဲယင္း , ေျမဒူးစတဲ႔ အရပ္ေတြမွာလည္း ထုိနည္းတူပါပဲ။ ၎တို႔ ဟာ တစ္စိမ္႔စိမ္႔ဝင္လာျပီး အထူးသျဖင္႔ အသိဥာဏ္မပြင္႔လင္းတဲ႔ ေတာနယ္ေတြမွာ ၾကြက္ဝယ္လာတာတို႔ ဒန္အိုးဒန္ခြက္နဲ႔ အဝတ္အထည္လဲတာ တို႔ ေဆာင္ရြက္ရင္း ေတာအံု ခ်ံဳၾကား သြားေရာက္ၾကျပီး လူေဖာက္သာသနာျပဳၾကပါတယ္။ အာရပ္ေရနံ သူေဌးေတြနဲ႔အတူ မူဆလင္ႏိုင္ငံအသီးသီးက အစၥလာမ္ဘာသာအတြက္ ေထာက္ပံ့တဲ႔ ေငြေတြကို ေမွာင္ခိုပစၥည္းနဲ႔ ပို႔ျပီး ေငြေၾကး ေထာက္ပံ႕ၾကပါတယ္။


ျမန္မာျပည္ ဆက္သြယ္ေရးေခါင္းပါးတဲ႔ ရွမ္း,ကရင္,ခ်င္း,ကယားျပည္နယ္ေက်းရြာ အေတာ္ မ်ား မ်ားမွာ အသိဥာဏ္နည္းပါး၍ မဖြံ႔ျဖိဳးေသးဘဲ ရိုးသားတဲ႔တိုင္းရင္းသူေတြကို ေငြနဲ႔ လိင္ လွံဳေဆာ္ေဆးဝါး ကိရိယာနဲ႔ ရုပ္ရွင္ဗြီဒီယိုမ်ားနဲ႔ လွံဳေဆာ္သိမ္းသြင္းျပီး လိင္သေဘာ စီးပြားေရး သေဘာနဲ႔ သာသနာျပဳေန ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ျမန္မာ ယိုးဒယားနယ္ျခားမွာရွိတဲ႔ ကရင္ျပည္နယ္ ဖာပြန္ခရိုင္သံလြင္ျမစ္ကမ္းမွာရိွတဲ့ကရင္ရြာၾကီး(၅၀)အနက္ထက္ဝက္ေက်ာ္ နဲ႔ ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ သူတို႔ ထိုးေဖာက္ၾကီးစိုးေနပါသည္။


တိုင္းရင္းသား အမ်ိဳးသမီး အမ်ိဳးသားေတြ ဟာ မိမိတို႔တိုင္းရင္းသားနာမည္ေတြကို ေဖ်ာက္ျပီး အာမက္တို႔ အေရွ႕ဆီသို႔ ဆိုတဲ႔ မူဆလင္ကုလား အမည္ေတြကို ေျပာင္းကုန္ၾကပါျပီ။


ေမာ္လျမိဳင္ က်ိဳက္မေရာ မြန္ျပည္နယ္ ကရင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားတဲ႕ ပဋိပကၡေတြမွာ အေၾကာင္း မဲ႔ သက္သက္မဟုတ္ဘဲ အထက္ကျပပါဆိုတဲ႔ အေၾကာင္းရင္းေတြရဲ႕ အက်ိဳး ဆက္ေတြ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕ အဂၤလိပ္က ျမန္မာႏုိင္ငံကို စတင္နယ္ခ်ဲ႕ စစ္ေၾက ညာျပီး တိုက္ခိုက္ခဲ႔တဲ႔ ျမန္မာစစ္သူၾကီး မဟာဗႏၶဳလလက္ထက္ကေန ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ က်ဆံုးခဲ႔သည္အထိ ၁၂၃ ခုႏွစ္ၾကာေအာင္ ျမန္မာေျမေပၚမွာ နယ္ခ်ဲ႕ခဲ႔ေပမယ္႔ ၁၉၃၁-ခုႏွစ္ သန္းေခါင္းစာရင္းမ်ားအရ အျခားတိုင္းရင္းသားမပါ ျမန္မာလူမ်ိဳး (၉)သန္း (၆)သိန္းတြင္ လူဦးေရ (၁)ေသာင္း(၁)ေထာင္ကိုသာ ခရစ္ယာန္ဘာသာထဲ သိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ႔ပါတယ္။


 အခ်ိဳးအစားအားျဖင္႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးသက္သက္ ၉၀၀ ခန္႔မွာမွ တစ္ေယာက္ကိုသာ သိမ္းသြင္းႏုိင္ ခဲ႔ ပါသည္။ (အင္ဒိုနီးရွား ကြ်န္းစု ၃၀၀၀ ေက်ာ္နဲ႔ ပင္မ အိႏိၵယျပည္မွာ ဗုဒၶဘာသာဆိတ္သုဥ္း ခဲ႔ရတာကို သံေဝဂယူျပီး ကြ်န္ေတာ္တို႔အခ်င္းခ်င္း စည္းလံုးျပီး အသိစိတ္ဓါတ္နဲ႔ ကာကြယ္ၾက ပါမွသာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေနာင္သားစဥ္ေျမးဆက္ တည္တံ႔ႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါတယ္။ ) ျမန္မာေတြ ဟာ ျဗိတသွ်ေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံရဲ႕အာဏာ, ရာထူး, ဂုဏ္ရွိန္၀ါ , သားသမီးေတြရဲ႕ ပညာေရး စသည္ တို႔နဲ႔ စည္းရံုးတာကို ၾကံံ႕ၾကံ႕ခံႏိုင္ခဲ႔ၾကေပမယ္႔ ‘ ေျဖေျဖသိပ္သည္း ေရြ႕ေရြ႕ဆည္း ေလာ႔ ‘ ဆိုတဲ႔ စကားလို တေရြ႕ေရြ႕ တစိမ္႔စိမ္႔နဲ႔ ဃရာဝါသေသြးသာနဲ႔ စည္းရံုးမႈဒဏ္ကိုေတာ႔ ကမာၱအရပ္ ရပ္က လူမ်ားနည္းတူၾကာရွည္ခံႏိုင္ဖြယ္ မရွိပါ။ ဒီလို တစိမ္႔စိမ္႔နဲ႔ အမ်ိဳခံရျပီးေတာ႔ ဘိုးသူေတာ္   ျဖစ္ မွန္းမသိ ျဖစ္ရမယ္႔အျဖစ္မ်ိဳးကုိေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တစ္ႏိုင္ငံလံုးဝိုင္းဝန္းတားဆီး ၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ေခတ္ကကုလားမူဆလင္ေတြဟာ ျဗိတသွ်ေတြနဲ႔ ေပါင္းျပီး ျမန္မာေျမ ေပၚလည္း လာ၍ေနေသး ေငြကိုယူ၊ သည္ေျမကိုယူသည္ ၊ လူကိုပါယူသည္ ဆိုသကဲ႔သို႔ လူကိုပါယူ လွ်င္လည္း သူ႔ကံနဲ႔သူ႔အေၾကာင္းပဲဆိုျပီး ေဒသခံျမန္မာတို႕က လက္ပိုက္ၾကည္႔ ေနၾက ရပါတယ္။


ဒါေပမယ္႔ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ေယာက္က မူဆလင္မအစစ္ကို မဆို ထားဘိ မူဆလင္ ကျပားမတစ္ဦးဦး ကိုယူလွ်င္ ဘာသာဖ်က္မႈႏွင္႔ တရားစြဲဆိုျခင္းက ိုခံၾကရျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳး အေႏွာင္႔အယွက္ေပးခံၾကရတာ အားလံုးအသိပါပဲ။ ဒီလို သေဘာထားအျပဳ အမူေတြေၾကာင္႔ လည္း မူဆလင္ေတြ ေရာက္ရာ အရပ္တိုင္း ေဒသတိုင္းမွာ ဟိႏၵဴ ဘာသာဝင္   ေတြနဲ႔ လည္းေကာင္း၊ ဗုဒၶ ဘာသာဝင္ ေတြနဲ႔လည္းေကာင္း၊ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာ , မြန္ , ရခုိင္ ,ကရင္ စသည္တို႔နွင္႔လည္းေကာင္း၊ ဆစ္ခ္ ဘာသာဝင္တို႔ႏွင္႔ လည္းေကာင္း၊ ခရစ္ယာန ္  ဘာသာဝင္ တို႔ႏွင္႔လည္းေကာင္း ပဋိပကၡ သံသရာ မဆံုးႏိုင္ဘဲ ရွိပါေတာ႔တယ္။


၂၁ - ရာစုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စစ္ၾကိဳေခတ္က တစ္ၾကိမ္ မၾကာမီ ဒီနွစ္မ်ား အတြင္းက တစ္ၾကိမ္၊ႏွစ္ၾကိမ္တိတိ ျမန္မာႏွင္႔ မူဆလင္တို႔ ပဋိပကၡျဖစ္ခဲ႔ၾကပါတယ္။၁၉၃၈ -ဒုတိယ ကမာၻစစ္ ၾကီးမျဖစ္မီက ေမာ္လဝီေရႊဖီ ဆိုသူက ေရးသားတဲ႔ ‘ ေယာဂီစာတမ္း‘ဆိုတဲ႔ စာအုပ္ အရ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားကို ပုတ္ခတ္ေရးသားခဲ႔လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ အထူးသျဖင္႔ ရန္ကုန္ - မႏၲေလးျမိဳ႕ၾကီးမ်ားမွာ မူဆလင္ ကုလား-ျမန္မာ အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ခဲ႔ရပါတယ္။


 ဒုတိယအၾကိမ္ကေတာ့ မၾကာေသးမီကမြန္ျပည္နယ္၊ကရင္ျပည္နယ္ႏွင့္   ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚ   ေဒသေတြမွာမူဆလင္ ကုလားနဲ႔ ျမန္မာ တို႕ ပဋိပကၡျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ယင္းသို႔ ပဋိပက ၡျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္း အရင္းကေတာ႔မူဆလင္အသိုင္းအဝိုင္းမွာလက္သိပ္ ထိုးျဖန္႔ေဝ တဲ႔ႏိုင္ငံျခားမွလွံဳ႕ေဆာ္တဲ႔ စာရြက္စာတမ္းမ်ားအရ မူဆလင္တစ္ဦးက ျမန္မာ တိုင္းရင္းသူ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးဦးကို ရတဲ႔နည္းနဲ႔ယူႏိုင္ လက္ထက္ ႏိုင္ပါလွ်င္ ထိုအမ်ိဳးသမီးရဲ႕ မိဘအသိုင္းအဝိုင္း ၾသဇာရွိမႈနဲ႔ ထိုအမ်ိဳးသမီးပညာတက္မႈ မတတ္မႈ စသည္ျဖင္႔ အဆင္႔အတန္းကို လိုက္ျပီး လက္ထပ္ႏုိင္သူ အိမ္ေထာင္ဦးစီးျဖစ္သူ မူဆလင္   ေယာကၤ်ား အား လက္ငင္းေငြက်ပ္ေသာင္းႏွင္႔ခ်ီ ၍ ေထာက္ပံံံ႕ဆုေၾကးေပး မည္ ျဖစ္   ေၾကာင္းႏွင္႔  ၎တို႔၏ အိမ္ေထာင္ေရး ခိုင္ျမဲေစရန္အတြက္ ဆက္လက္၍ ေငြေရးေၾကးေရး , လူမႈေရး ေထာက္ပံံ႕မည္ျဖစ္ေၾကာင္းတို႔ကို လွံဳ႕ေဆာ္ခဲ႔ၾကလို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ယင္း လွ်ိဳ႕ဝွက္ လွံဳေဆာ္ ခ်က္ ကို ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ သီးျခားေရးထားပါတယ္။ဒီ ပဋိပကၡ ႏွစ္ခု စလံုး မွာ ျမန္မာ, မြန္ , ကရင္စတဲ႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားဘက္က မလြန္ မူဆလင္ကုလားေတြ ဘက္ကသာ လြန္တာျဖစ္ပါတယ္။

ကမာၻေရနံသူေဌး ေဆာ္ဒီေအာ္ေရဗ်ႏိုင္ငံ တစ္ခုတည္းက ကမာၻ႕မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ား ကို ႏွစ္စဥ္   ေငြကုေဋခ်ီျပီး ေထာက္ပံ႔ေနပါတယ္။ဥပမာ ၁၉၇၇ - ခုႏွစ္က ေထာက္ပံ႔ေငြ အေမရိကန္   ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ၄၆၂၀၊ က်ပ္ေငြ သန္းေပါင္း ၃၅၀၀၀ (ကုေဋသံုးေထာင္႔ ငါးရာနီးပါး ) ေထာက္ပံ႔ခဲ႔ပါတယ္။(တုိင္းမဂၢဇင္း စာမ်က္နွာ - ၂၉၊၁၆-၄-၇၉)မူဆလင္တို႔ အခြင္႔ရလွ်င္ ရသ လို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာတစ္မ်ိဳးသားလံုးအေပၚ ႏုိင္ငံနဲ႔ခ်ီျပီး ေၾကာခဲ႔ၾကပံု အခ်ိဳ႕တို႔ကို ေဖာ္ျပ လိုပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္အေနျဖင္႔ ပုဂၢလိကဇာတ္လမ္းေတြ အေျမာက္အျမား တင္ျပရန္ သာဓက အေျမာက္အျမားရွိေပမယ္႔ လူတကာသိၾကတဲ႕ ႏိုင္ငံေက်ာ္ ကိစၥေတြ ကိုပဲ ျပန္လည္တင္ျပလုိပါ တယ္။


၁။ ျမန္မာဦးစြန္းျဖစ္တဲ႔ မႏၲေလးျမိဳ႕ နန္းျမိဳ႕ရိုးထဲမွာ ဗလီျဖစ္ေအာင္ တည္ခဲ႔ပါတယ္။


၂။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕လယ္ အခ်က္အခ်ာျဖစ္တဲ႔ ဆူးေလ ဘုရားရဲ႕ ေဂါပကေျမကို အဂၤလိပ္ ေခတ္က ၎တို႔ကရေအာင္ယူျပီးေတာ႔ဆူးေလဘုရားနဲ႔ အျပိဳင္ ေပ ၁၀၀ ခန္႔အတြင္းမွာ ဗလီၾကီးေဆာက္ခဲ႔ပါတယ္။


၃။ အဂၤလိပ္အစိုးရက အဂၢမဟာပ႑ိတဘြဲ႔ ဆက္ကပ္ခံရျပီး တြဲျဖဴရထားတစ္တြဲကို အလိုရွိသလို အခ်ိန္အခါမေရြး အသံုးျပဳႏိုင္ရန္ ဆက္ကပ္ခံရတဲ႔ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရာၾကီးဟာ ဘယ္သူ႔ကိုမွလည္း မပုတ္ခတ္ပဲနဲ႔ ႏြားသားမစားၾကဖို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြကို အလွဴခံခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒါကို မူဆလင္တို႔အားမ်ားတဲ႔ ေပ်ာ္ဘြယ္ , ရမည္းသင္း, ပ်ဥ္းမနားတို႔မွာ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးရဲ႕ တရားပြဲေတြကို ခဲနဲ႔ေပါက္ျပီး ေစာ္ကားခဲ႔ပါတယ္။


၄။ ပါလီမန္ေခတ္က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ဓမၼာရံုရွိသလို သူတို႔ကိုလည္း တကၠသိုလ္ နယ္ေျမမွာ ေျမေနရာေပးပါ။ ဗလီတည္ခြင္႔ေပးရမယ္ဆိုျပီး မူဆလင္ဝန္ၾကီးႏွစ္ဦး(ဦးရာရွစ္၊ ဦးခင္ေမာင္လတ္)တို႔က ေတာင္းဆိုျပီး က်ပ္ေငြ သန္းနဲ႔ခ်ီျပီး ဗလီၾကီးဟိန္းေနေအာင္ ေဆာက္ဖို႔ ၾကက္ဆင္ဖဲထီး သူေဌး မဒါးကုလားက တာ၀န္ယူျပီး အေရးဆိုခဲ႔ပါတယ္။


၅။ ပါလီမန္မွာ ဥပေဒသစ္ တစ္ခုျပဌာန္းဖို႔ တင္ျပခဲ႔ပါတယ္။ဘယ္လဲဆိုေတာ႔ မူဆလင္ေတြဟာ ဝက္သားကိုျမင္ရင္ ဟာရမ္ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဝက္သားစားတဲ႔ တိုင္းရင္းသား ေတြဟာ ေစ်းမွ ဝက္သားဝယ္ရင္ လံုလံုျခံဳျခံဳထုတ္ယူၾကဖို႔ လူျမင္ေအာင္ တြဲလြဲဆြဲသြားရင္ တရားဥပေဒန႔ဲ တားျမစ္ေပးဖို႕ အေရးဆိုခဲ႔ပါတယ္။


၆။ ဒုတိယ ကမာၻစစ္မျဖစ္မီ စစ္ၾကိဳေခတ္က ကုလား ေမာ္လဝိီ ေရႊဖီ္ဆိုသူက ‘ ေမာ္လဝီ ေယာဂီစာတမ္း ‘ ဆိုျပီး ဗုဒၶဘုရားရွင္နဲ႔ ျမန္မာတို႔ကို ပုတ္ခတ္ေရးသားခဲ႔လုိ႔ ကုလားျမန္မာ အဓိကရုဏ္းျဖစ္ခဲ႔ရပါတယ္။


၇။ ၁၉၇၀ - ခုႏွစ္ ပတ္ဝန္းက်င္က ခရမ္းျမိဳ႕မွာ တမိလ္(ကုလယ္ကုလား)ေတြက ဘုရားပြဲ လွည္႔တာ စေန ဆြမ္းေလာင္းလမ္းမွာရွိတဲ႔ ဗလီေရွ႕လမ္းကေန ျဖတ္ေက်ာ္ မလွည္႔ရဘူးဆိုျပီး အဲဒီ ဘုရားလွည္႔ပြဲကို ဝင္ရိုက္ပါတယ္။ တမိလ္ေတြပင္႔လာတဲ႔ ဗုဒၶေက်ာက္ဆင္းတုရုပ္ပြားေတာ္ ဦးေခါင္းက်ိဳးျပတ္သြားခဲ႔လို႔ အဲဒီတုန္းက အဓိကရုဏ္းျဖစ္ရန္ တဲတဲေလးလိုခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒီ တုန္းက နာယက ပုဂၢိဳလ္ၾကီးတစ္ဦးရဲ႕ ဇနီးက မူဆလင္ျဖစ္လို႔ သူတို႔က်ယ္ခဲ႔ပါတယ္။ သူတို႔ႏိုင္ငံ မွာဆိုလွ်င္ ဘယ္ေလာက္မ်ား က်ယ္မလဲဆိုတာ စဥ္းစားၾကည္႔ၾကေစလိုပါတယ္။
 

၈။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသူေတြကို သူတို႔က သေဘာရွိ စိတ္တိုင္းက်ယူၾကေပမယ္႔ သူတို႔ကျပား အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးဦး
က ိုျမန္မာဗုဒၶဘာသာ ဘက္ကယူလွ်င္ ဘာသာဖ်က္ဆီးမႈနဲ႔ တရားစြဲခံရပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရး ရျပီးစေခတ္ အထိပါပဲ။

၉။ ရန္ကုန္တိုင္း ေျမာက္ဥကၠလာပတည္စက ျမန္မာဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းေတြဟာ ျမိဳ႕စြန္တစ္ေနရာမွာ တစ္စုတစ္ေဝးတည္း ေနရာခ်ထားျပီးခုခံရေပမယ္႔ သူတို႔က သက္ဆိုင္ အာဏာပိုင္ ပုဂၢိဳလ္ကို ေငြနဲ႔ေၾကးနဲ႔လိုက္ျပီး အခ်က္အခ်ာေနရာမွာ ဗလီတည္ဖို႕ စတင္တည္ ေဆာက္ခဲ႔ၾက လို႔ အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ခဲ႔ၾကပါတယ္။

Friday, April 19, 2013

အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသစစ္ေသြးႂကြအစြန္းေရာက္ အစၥလာမ္လႈပ္ရွားမႈ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခအေန


အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသစစ္ေသြးႂကြအစြန္းေရာက္ အစၥလာမ္လႈပ္ရွားမႈ
ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခအေန


(RSO)ကုလားဆိုးအၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူအဖြဲ႕ 
=============================
အဆိုပါအဖြဲ႕၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အား အစၥလာမ္မစ္သမၼတႏိုင္ငံ ထူေထာင္ ရန္ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို တစ္ဘက္ႏိုင္ငံက ေထာက္ပံ့ ကူညီလ်က္ရွိပါသည္။ (RSO)အဖြဲ႕သို႕  အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ကူဝိတ္၊ အာရပ္ႏိုင္ငံတို႕က ေငြေၾကးအကူအညီမ်ား ပံ့ပိုးေပး လ်က္ ရွိရာ ႏွစ္စဥ္ေဒၚလာေငြသန္း(၅၀)ခန္႕ရရွိေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။(RSO)အဖြဲ႕သို႕ လစ္ဗ်ာႏိုင္ငံမွ ဒံုးလက္နက္ အပါအဝင္လက္နက္ခဲယမ္းမ်ား ေထာက္ပံ့ခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရပါသည္။အဆိုပါေသာင္းက်န္းသူတို႕သည္ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံအတြင္း စခန္းမ်ားဖြင့္လွစ္ေနထိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းသို႕ လႈပ္ရွား ရန္ အကန္႕အသက္ရွိေနေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။



(ARIF) ရခိုင္ကုလားဆိုးအၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူအဖြဲ႕
================================
အဆိုပါအဖြဲ႕သည္ (RSO)အဖြဲ႕မွ ခြဲထြက္၍ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ အဖြဲ႕ျဖစ္ပါသည္။(RSO)ကဲ့သို႕ေငြေၾကး လူအင္အားေတာင့္တင္းမႈမရွိေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။ (RSO)အဖြဲ႕သည္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းႏွင့္

 ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားရွိ အစၥလာမ္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈ ပိုမိုမ်ားျပားေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။(ARIF)သည္ မေလးရွာႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈ ပိုမိုမ်ားျပားေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။(ARIF)ဌာနခ်ဴပ္ကို ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ စစ္တေကာင္းတြင္း ဖြင့္လွစ္ထားၿပီးေခါင္းေဆာင္မွာ ႏူးရ္အစၥလာမ္ျဖစ္ပါသည္။(ARIF)သည္ ဘာသာေရးကို အေၾကာင္းျပ၍ မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားမွ လက္နက္ေငြေၾကး အေထာက္အပံ့မ်ားကို ရရွိရန္ လႈပ္ရွားဆက္သြယ္လ်က္ရွိပါသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာလႈပ္ရွာမႈမ်ား
================
၁၉၉၈ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ(၅)ရက္တြင္ (RSO,ARIF,Harakat Islamic) အဖြဲ႕တို႕ ပူူးေပါင္း၍(ARNO-Arakan -Rohingya National Organization) ဖြဲ႕စည္း ခဲ့ေသာ္လည္း (RSO)ႏွင့္(Harakat)အဖြဲ႕တြင္ အစြန္းေရာက္ အစၥလာမ္မ်ား မ်ားျပားေနသျဖင့္ (ARIF)ႏွင့္ေပါင္းစည္း၍ မရျဖစ္ကား(ARNO)သည္ ဖြဲ႕စည္းၿပီး ၁လခန္႕အၾကာတြင္ ၿပိဳကြဲခဲ့ပါသည္။(Harakat Islamic)အဖြဲ႕သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ မ်ားအျပင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသား ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ဝါဒီမ်ား၊ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ပါဝင္ တိုတ္ခိုက္ခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံနယ္စပ္ေန အစၥလာမ္မ်ား ပါဝင္ၾကပါသည္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသား ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ဝါဒီမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဂ်ီဟဒ္ဘာသာေရးစစ္ပြဲဆင္ႏြဲရန္ ႀကိဳးပမ္းေန သူမ်ားျဖစ္ၾက ပါသည္။၁၉၉၉ ခုႏွစ္ မေလးရွားႏိုင္ငံမွ မူဆလင္အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕သည္
ကမၻာမူဆလင္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အမည္ခံလ်က္ စစ္တေကာင္ သို႕ေရာက္ရွိလာၿပီး (RSO) အဖြဲ႕ႏွင့္ေတြ႕ဆံု ကာ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈမ်ားျပဳလုပ္၍(RSO)အား ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းဝင္ေရာက္၍ စစ္ေရးလႈပ္ရွာမႈျပဳလုပ္ရန္ ဖိအားေပး ခဲ့ပါသည္။

သို႕ေသာ္လည္ ဘဂၤလားေဒ့္ရွ္အစိုးရမွ ကန္႕ကြက္ခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္းသို႕ ဝင္ေရာက္ လႈပ္ရွားႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ဘဂၤလာေဒ့ရွ္အစိုးရက တာလီဘန္မ်ား (RSO)ႏွင့္(ARIF) အဖြဲ႕မ်ားတြင္ ေရာက္ ရွိေန သည္ဟု သတင္းရရွိၿပီး ဖမ္းဆီးေဖာ္မႈမ်ားေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ ကုလားဆိုး၆ဦး ေဖာ္ထုတ္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့ပါသည္။

ထို႕ေၾကာင့္ RSO ႏွင့္ ARIFသည္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ေခတၱရပ္ဆိုင္းထားပါသည္။ေရာင္စံုကုလားဆိုး အၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူမ်ားႏွင့္တာလီဘန္အဖြဲ႕ အဆက္သြယ္ျပဳမႈအေျခအေနမွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၊ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ အာဖဂန္နစၥတန္မွ တာလီဘန္ေျပာက္က်ား၂၀ခန္႕သည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ အတြင္း ဝင္ေရာက္လာၿပီး RSOကုလားဆိုးအၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူ မ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာေန ထိုင္လ်က္ ရွိေၾကာင္းႏွင့္ထိုႏွစ္မတိုင္မီွက RSOမွ လူငယ္၈ဦးအား အာဖဂန္နစၥတန္သို႕ သင္တန္းတတ္ေရာက္ရန္
ေစလႊတ္ ခဲ့ေၾကာင္း သတင္းရရွိခဲ့ပါသည္။

၁၉၉၈ခုႏွစ္အတြင္း တာလီဘန္အင္အား၅၀၀ခန္႕ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံေရာက္ ရွိလာၿပီး ေရာင္စံု ကုလားဆိုးေသာင္းက်န္းသူအဖြဲ႕ႏွင့္ ပူးေပါင္းလႈပ္ရွာ လ်က္ရွိေၾကာင္း သတင္းရရွိခဲ့ပါသည္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အၾကမ္း ဖက္ေသာင္း က်န္းသူအဖြဲ႕တာလီဘန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ တို႕မွ မူဆလင္လူငယ္မ်ားအားအာဖဂန္၊ ပါကစၥတန္ႏွင့္ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံမ်ားသို႕ ေစလႊတ္၍ စစ္ပညာသင္ၾကားေစခဲ့ၿပီး ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္မ်ားအျဖစ္ စည္းရံုးေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ရွိကုလားဆိုးအၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူမ်ားလည္ ပါဝင္ပက္သက္မႈ ရွိေနေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။



(RSO)ကုလားဆိုးအၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူအဖြဲ႕
=============================
အဆိုပါအဖြဲ႕၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အား အစၥလာမ္မစ္သမၼတႏိုင္ငံ ထူေထာင္ ရန္ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို တစ္ဘက္ႏိုင္ငံက ေထာက္ပံ့ ကူညီလ်က္ရွိပါသည္။ (RSO)အဖြဲ႕သို႕ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ကူဝိတ္၊ အာရပ္ႏိုင္ငံတို႕က ေငြေၾကးအကူအညီမ်ား ပံ့ပိုးေပး လ်က္ ရွိရာ ႏွစ္စဥ္ေဒၚလာေငြသန္း(၅၀)ခန္႕ရရွိေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။(RSO)အဖြဲ႕သို႕ လစ္ဗ်ာႏိုင္ငံမွ ဒံုးလက္နက္ အပါအဝင္လက္နက္ခဲယမ္းမ်ား ေထာက္ပံ့ခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရပါသည္။အဆိုပါေသာင္းက်န္းသူတို႕သည္ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံအတြင္း စခန္းမ်ားဖြင့္လွစ္ေနထိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းသို႕ လႈပ္ရွား ရန္ အကန္႕အသက္ရွိေနေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။



(ARIF) ရခိုင္ကုလားဆိုးအၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူအဖြဲ႕
================================
အဆိုပါအဖြဲ႕သည္ (RSO)အဖြဲ႕မွ ခြဲထြက္၍ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေသာ အဖြဲ႕ျဖစ္ပါသည္။(RSO)ကဲ့သို႕ေငြေၾကး လူအင္အားေတာင့္တင္းမႈမရွိေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။ (RSO)အဖြဲ႕သည္ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းႏွင့္

ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားရွိ အစၥလာမ္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈ ပိုမိုမ်ားျပားေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။(ARIF)သည္ မေလးရွာႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈ ပိုမိုမ်ားျပားေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။(ARIF)ဌာနခ်ဴပ္ကို ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ စစ္တေကာင္းတြင္း ဖြင့္လွစ္ထားၿပီးေခါင္းေဆာင္မွာ ႏူးရ္အစၥလာမ္ျဖစ္ပါသည္။(ARIF)သည္ ဘာသာေရးကို အေၾကာင္းျပ၍ မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားမွ လက္နက္ေငြေၾကး အေထာက္အပံ့မ်ားကို ရရွိရန္ လႈပ္ရွားဆက္သြယ္လ်က္ရွိပါသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာလႈပ္ရွာမႈမ်ား
================
၁၉၉၈ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ(၅)ရက္တြင္ (RSO,ARIF,Harakat Islamic) အဖြဲ႕တို႕ ပူူးေပါင္း၍(ARNO-Arakan -Rohingya National Organization) ဖြဲ႕စည္း ခဲ့ေသာ္လည္း (RSO)ႏွင့္(Harakat)အဖြဲ႕တြင္ အစြန္းေရာက္ အစၥလာမ္မ်ား မ်ားျပားေနသျဖင့္ (ARIF)ႏွင့္ေပါင္းစည္း၍ မရျဖစ္ကား(ARNO)သည္ ဖြဲ႕စည္းၿပီး ၁လခန္႕အၾကာတြင္ ၿပိဳကြဲခဲ့ပါသည္။(Harakat Islamic)အဖြဲ႕သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ မ်ားအျပင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသား ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ဝါဒီမ်ား၊ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ပါဝင္ တိုတ္ခိုက္ခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံနယ္စပ္ေန အစၥလာမ္မ်ား ပါဝင္ၾကပါသည္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသား ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ဝါဒီမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဂ်ီဟဒ္ဘာသာေရးစစ္ပြဲဆင္ႏြဲရန္ ႀကိဳးပမ္းေန သူမ်ားျဖစ္ၾက ပါသည္။၁၉၉၉ ခုႏွစ္ မေလးရွားႏိုင္ငံမွ မူဆလင္အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕သည္
ကမၻာမူဆလင္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အမည္ခံလ်က္ စစ္တေကာင္ သို႕ေရာက္ရွိလာၿပီး (RSO) အဖြဲ႕ႏွင့္ေတြ႕ဆံု ကာ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈမ်ားျပဳလုပ္၍(RSO)အား ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းဝင္ေရာက္၍ စစ္ေရးလႈပ္ရွာမႈျပဳလုပ္ရန္ ဖိအားေပး ခဲ့ပါသည္။

သို႕ေသာ္လည္ ဘဂၤလားေဒ့္ရွ္အစိုးရမွ ကန္႕ကြက္ခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္းသို႕ ဝင္ေရာက္ လႈပ္ရွားႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ဘဂၤလာေဒ့ရွ္အစိုးရက တာလီဘန္မ်ား (RSO)ႏွင့္(ARIF) အဖြဲ႕မ်ားတြင္ ေရာက္ ရွိေန သည္ဟု သတင္းရရွိၿပီး ဖမ္းဆီးေဖာ္မႈမ်ားေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ ကုလားဆိုး၆ဦး ေဖာ္ထုတ္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့ပါသည္။

ထို႕ေၾကာင့္ RSO ႏွင့္ ARIFသည္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ေခတၱရပ္ဆိုင္းထားပါသည္။ေရာင္စံုကုလားဆိုး အၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူမ်ားႏွင့္တာလီဘန္အဖြဲ႕ အဆက္သြယ္ျပဳမႈအေျခအေနမွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၊ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ အာဖဂန္နစၥတန္မွ တာလီဘန္ေျပာက္က်ား၂၀ခန္႕သည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ အတြင္း ဝင္ေရာက္လာၿပီး RSOကုလားဆိုးအၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူ မ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာေန ထိုင္လ်က္ ရွိေၾကာင္းႏွင့္ထိုႏွစ္မတိုင္မီွက RSOမွ လူငယ္၈ဦးအား အာဖဂန္နစၥတန္သို႕ သင္တန္းတတ္ေရာက္ရန္
ေစလႊတ္ ခဲ့ေၾကာင္း သတင္းရရွိခဲ့ပါသည္။

၁၉၉၈ခုႏွစ္အတြင္း တာလီဘန္အင္အား၅၀၀ခန္႕ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံေရာက္ ရွိလာၿပီး ေရာင္စံု ကုလားဆိုးေသာင္းက်န္းသူအဖြဲ႕ႏွင့္ ပူးေပါင္းလႈပ္ရွာ လ်က္ရွိေၾကာင္း သတင္းရရွိခဲ့ပါသည္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အၾကမ္း ဖက္ေသာင္း က်န္းသူအဖြဲ႕တာလီဘန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ တို႕မွ မူဆလင္လူငယ္မ်ားအားအာဖဂန္၊ ပါကစၥတန္ႏွင့္ လစ္ဗ်ားႏိုင္ငံမ်ားသို႕ ေစလႊတ္၍ စစ္ပညာသင္ၾကားေစခဲ့ၿပီး ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္မ်ားအျဖစ္ စည္းရံုးေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ရွိကုလားဆိုးအၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္းသူမ်ားလည္ ပါဝင္ပက္သက္မႈ ရွိေနေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။

Thursday, April 11, 2013

စနစ္တက် ဖ်က္ဆီးမႈဒဏ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ အဆိုးဆံုးခံေနရ

( NEWS COLLECTION )
စနစ္တက် ဖ်က္ဆီးမႈဒဏ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ အဆိုးဆံုးခံေနရ
( NEWS COLLECTION )

လက္ရွိ ရခိုင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္၏ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ားမွာ စနစ္တက်ဖ်က္ဆီးျခင္းဒဏ္ကို အဆိုးရြားဆံုး ရင္ဆိုင္ခံစားေနရေၾကာင္း ရခိုင္သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ရႈျမင္ေနၾကသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၃ရက္ေန႔က ကမၻာ့အေမြအႏွစ္မ်ားရန္ပံုေငြအဖြဲ႕(Global Heritage Fund)မွ ထုတ္ျပန္ေသာ အစီရင္ခံစာ၌ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို အာရွတိုက္၏ စုိးရိမ္ဖြယ္ရာအေျခအေနႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရေသာ ယဥ္ေက်းမူ အေမြအႏွစ္ ၁၀ ခုစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းခဲ့ၿပီးေနာက္ တစ္ႏွစ္တာကာလ ၾကာလာသည့္ ယေန႔ထိ ေျမာက္ဦးယဥ္ေက်းမႈ ထိန္းသိမ္းေရးအေျခအေနမွာ တိုးတက္မႈမရွိရံုမွ်မက စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အေနအထားႏွင့္ ဆက္လက္ ရင္ဆိုင္ေနရဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ထားၾကသည္။

Global Heritage Fund အစီရင္ခံစာတြင္ အာရွတိုက္၏ ေရွးေခတ္ ဗိသုကာ လက္ရာမ်ားမွာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားထြန္းကားလာျခင္း၊ လံုေလာက္ေသာ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈမရွိျခင္း၊ ခိုးယူလုယက္ျခင္း၊ စစ္မက္ျဖစ္ပြားျခင္း၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္မည့္ ေဘးအႏၱရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ေရွးေဟာင္းအေမြ ၁၀ ခုတြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ အယုဒၶယ၊ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံမွ ဗုဒၶသာသနိက အေဆာက္အအံု တစ္ခု၊ တရုတ္ႏုိင္ငံမွ ေရွးေဟာင္း ၿမိဳ႕ေတာ္တစ္ခုတို႔ႏွင့္အတူ ရခိုင္မွေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ ေျမာက္ဦးကိုလည္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပ ထားသည္။

ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕တြင္ အေျခစိုက္ေနထိုင္ၿပီး ေျမာက္ဦးျပတိုက္မွဴးအျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ ေရွးေဟာင္း သုေတသနဦးစီးဌာန လက္ေထာက္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး(ၿငိမ္း) ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္က " ေျမာက္ဦး ထိန္းသိမ္းေရးက အဆိုးဆံုး အေနအထားမွာ ရွိေနတယ္လို႔ဆိုရမွာပဲ။ ေျမာက္ဦး ယဥ္ေက်းမႈဇံုနယ္ကို တမင္ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ စနစ္တက် ဖ်က္ဆီးေနတယ္လို႔ေတာင္ ယူဆမိတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းသုေတသန ဦးစီးဌာနအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒေတြနဲ႔အညီ ကိုင္တြယ္ထိန္းသိမ္းမႈပိုင္းမွာ အားနည္းေနတာေတြ႔ရတယ္။ " ဟု ဆိုသည္။

ေျမာက္ဦးမွာ ေျမာက္လတၱီတြဒ္ ၂၀ ဒီဂရီ၊ ၂၅ မိနစ္ႏွင့္အေရွ႕ေလာက္ဂ်ီတြဒ္ ၉၃ ဒီဂရီ ၁၁ မိနစ္တို႔ ဆံုရာတြင္ တည္ရွိၿပီး၊ ေအဒီ ၁၄၃၀မွ ၁၇၈၄ ထိ ရခိုင္မင္းတို႔၏ ေနာက္ဆံုး ရာဇဌာနီျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမႈတို႔ အထြဋ္အထိပ္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ရာၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။

ထို႔အတူ ေျမာက္ဦးေဒသခံ စာေရးဆရာ ေနာင္ေအးကလည္း " ေျမာက္ဦးဟာ ရခိုင္လူမ်ဳိးရပ္တည္ရွင္သန္မႈရဲ႕ အမွတ္သေကၤတျဖစ္တယ္။ ရခိုင္တို႕ရဲ႕ အသည္းႏွလံုးဆိုရင္လည္း မမွားဘူးေပါ့။ ကမၻာက ေလးစားတန္ဖိုးထားရတဲ့ ေျမာက္ဦးကို နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ပံုပ်က္ပန္းပ်က္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနၾကတယ္။ ဒါေတြကို အဓိကတာ၀န္ယူထားရတဲ့ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီးဌာနက သူတို႔နဲ႔ မဆိုင္သလို လုပ္ေနတာ ေတြ႔ရေတာ့ အႀကီးအက်ယ္ စိတ္ပ်က္မိတယ္။ " ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သည္။

ယမန္ႏွစ္က အာရွတိုက္၏ ေရွးေဟာင္းအေမြအနွစ္ ထိန္းသိမ္းမႈအညံ့ဖ်င္းဆံုး ၁၀ ခုစာရင္းတြင္ ေျမာက္ဦးပါ၀င္လာ ရျခင္းမွာ ေျမာက္ဦးယဥ္ေက်းမႈအေမြ အႏွစ္ေဒသကိုျဖတ္၍ ရထားလမ္း၊ ကားလမ္းမ်ား ေဖါက္ရာ၌ ၿမိဳ႕ရိုး၊ တံခါး၊ တံတိုင္းမ်ား အပါအ၀င္္ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမူ အေမြအႏွစ္မ်ား တည္ရွိရာေနရာမ်ားစြာတို႔ ပါ၀င္ေနျခင္း၊ ေရွးေဟာင္းဘုရား ေစတီပုထိုးမ်ား ျပဳျပင္ရာတြင္လည္း ေရွးေဟာင္း သုေတသန နည္းစနစ္ႏွင့္အညီ မဟုတ္ဘဲ ျပဳျပင္မြမ္းမံျခင္း၊ ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္း နန္းေတာ္၊ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ အေဆာက္အဦးမ်ားကို ၿဖိဳခ်လိုက္ၿပီးသည့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သက္ဆိိုင္ရာက ကားဂိတ္မ်ားကို နန္းေတာ္အထဲမွာ ေနရာခ်ထားျခင္းစသည့္ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား အတားအဆီး အတိုင္းအဆမရွိ ပ်က္စီးခ်င္တိုင္း ပ်က္စီးေနသည့္ အေျခအေန မ်ားေၾကာင့္ Global Heritage Fund က စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ စာရင္းထဲမွာ ထည့္သြင္းထားျခင္းျဖစ္သည္ဟု ရခိုင္ သမိုင္းပညာရွင္တို႔က ဆိုသည္။

ထို႔ျပင္ ပစၥကၡကာလ ပ်က္စီးခ်င္တိုင္း ပ်က္စီးေနသည့္ ေျမာက္ဦးယဥ္ေက်းမႈ ေဒသႏွင့္ပတ္သက္၍ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ စိန္ေခၚမႈမ်ားစြာႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရေၾကာင္း ေဒသခံတို႔က ေျပာဆိုၾကသည္။

" ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ နယ္ေျမမွာ Archaeological Zone (ေရွးေဟာင္းသုေတသန နယ္ေျမ)၊ Monumental Zone (ေရွးေဟာင္းသမိုင္း၀င္ အေဆာက္အဦးနယ္ေျမ)၊ Protective Zone (ေရွးေဟာင္းပစၥည္း အကာအကြယ္ ေပးထားရာနယ္ေျမ) ဆိုၿပီးေတာ့ သံုးမ်ဳိးရွိတယ္။ အခုေတာ့ အဲဒီဇံုအားလံုးကို ကိုျဖတ္ၿပီး ရထားလမ္း၊ ကားလမ္းေတြေဖာက္၊ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈဇံုထဲမွာ ဟိုတယ္နဲ႔အျခားအေဆာက္ အဦးေတြ ေဆာက္လုပ္ထားၿပီး၊ နန္းေတာ္ရာကုန္းမွာလည္း ေျမတူးတဲ့လုပ္ငန္းလို မိမိတို႔ဌာနနဲ႔ မဆိုင္တဲ့လုပ္ငန္း ေတြကို လုပ္ကိုင္ေနတာေတြကို စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္ေတြ႕ေနရတယ္။ " ဟု ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္က ေျပာသည္။

Global Heritage Fund ၏ နာမည္ပ်က္ စာရင္းမွပယ္ဖ်က္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္ တရပ္အေနျဖင့္ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ဦးလြင္သည္ ၂၀၁၂၊ ႏို၀င္ဘာတြင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ေက်ာက္ေတာ္ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားသို႔ သြားေရာက္ကာ ေနရာ ၅ ခု၌ ေရွးးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ ပညာေပးေဟာေျပာပြဲ တခ်ဳိ႕ကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

ယင္းသို႔ ေဟာေျပာေနစဥ္အတြင္းမွာပင္ ယဥ္ေက်းမႈဇံုအတြင္း ၀င္ေရာက္ကာ ဟိုတယ္ေဆာက္လုပ္ေနသျဖင့္ ေျမာက္ဦးေရွးေဟာင္း သုေတသနဌာနက တရားစြဲဆိုခဲ့ေသာ္လည္း၊ အဆိုပါဟိုတယ္မွာ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာန (ဗဟို) ၏ တရား၀င္ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ ျခင္းျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။ ေနာက္ပိုင္း စံုစမ္းၾကည့္ရာ ဟိုတယ္ ေဆာက္ခြင့္ျပဳျခင္းမဟုတ္ဘဲ စားေသာက္ဆိုင္ကိုသာ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ျပဳထားသည္ဟု သိခဲ့ရေၾကာင္း ေျမာက္ဦး ျပတိုက္မွ ၀န္ထမ္းတဦးက ဆိုသည္။

ႏိုင္ငံတကာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ရခိုင္သမိုင္းကို ဓည၀တီေခတ္ (ဘီစီ ၃၃၂၅-ေအဒီ၃၂၇)၊ ေ၀သာလီေခတ္ (ေအဒီ ၃၂၇-ေအဒီ၈၁၈)၊ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ (ေအဒီ၈၁၈-ေအဒီ၁၄၃၀)၊ ေျမာက္ဦးေခတ္ (ေအဒီ၁၄၃၀-ေအဒီ၁၇၈၄) ဟူ၍ ေခတ္ႀကီးေလးေခတ္ ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ထားသလို၊ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီ၊ ပရိန္၊ ေလာင္းၾကက္၊ စမၸ၀က္၊ ေနရဥၨရာ၊ ေျမာက္ဦး စသည္တို႔မွာလည္း ရခိုင္မင္းတို႔ အုပ္စိုးခဲ့ေသာ ေရွးးေဟာင္းနန္းၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ရခိုင္သမိုင္း၌ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ အေရးပါပံုႏွင့္ပတ္သက္၍ ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္က " ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီ၊ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ႀကီးေတြထဲက စီးဆင္းလာတဲ့ ေခတ္အဆက္ဆက္က သယ္ေဆာင္လာခဲ့တဲ့ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမူ အႏုပညာ ဗိသုကာ လက္ရာေတြဟာ ေျမာက္ဦးေခတ္မွာ လာေရာက္ေပါင္းဆံုၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ဟာ အထင္ကရ သမိုင္းေၾကာင္းေတြနဲ႔အတူ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေတြ၊ ရုပ္ၾကြင္းရုပ္ထု အႏုလက္ရာေတြနဲ႔ အစြမ္းကုန္ ထြန္းကားခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျမာက္ဦးဟာ ရခိုင္သမိုင္းမွာ အသက္တမွ်အေရးႀကီးတယ္လို႔ ေျပာရပါမယ္။ " ဟုရွင္းလင္းခဲ့သည္။

ေျမာက္ဦးေခတ္၏ ေရႊေရာင္လႊမ္းသည့္ ၁၆ ရာစုႏွင့္ ၁၇ ရာစု ကာလမ်ားသည္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ က်ဴဒါမင္းဆက္၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ မဂိုမင္းဆက္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံအယုဒၶယမင္းဆက္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ အင္း၀၊ ေတာင္ငူ၊ ဟံသာ၀တီ မင္းဆက္ တို႔ႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း ၄င္းကဆိုသည္။


သို႔ေသာ္ ေျမာက္ဦးမွာ သမိုင္းႏွင့္ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ဆိုင္ရာရုပ္ၾကြင္း အေထာက္အထားျပည့္စံုၾကြယ္၀ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ပညာရွင္မ်ား လက္ခံထားေသာ္လည္း ယူနက္စကို အသိအမွတ္ျပဳ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ နယ္ေျမအျဖစ္လာေရး တန္းစီဇယား၌မူ တတိယေနရာတြင္ ထားရွိခဲ့သည္။

" အစိုးရက ဗိႆႏိုး၊ ဟန္လင္းနဲ႔ ပုဂံကိုတင္ျပတယ္။ ဒါေပမယ့္ World Heritage က ပုဂံကို လံုး၀ လက္မခံခဲ့ဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ပုဂံမွာ အေဆာက္အဦးအသစ္ေတြ၊ ဟိုတယ္ေတြဟာ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္မ်ား ကိုလႊမ္းမိုးၿပီး၊ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ နဂိုပင္မစရိုက္ လကၡဏာေတြအားလံုး ပ်က္စီးသြားလို႔ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဗိႆႏိုးနဲ႔ ဟန္လင္းကို သက္တမ္းအရ တန္းစီဇယားထိပ္မွာ ထားၿပီးေတာ့ ေျမာက္ဦးကို တတိယေနရာမွာ ထားလိုက္တယ္။ " ဟု မွတ္ခ်က္ေပးသည္။

WorldHeritage မွာ ပုဂံေဒသ ေနရာမရသည့္အခါက်မွ ေျမာက္ဦးကို တတိယေနရာေပးခဲ့ေစကာမူ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တူးေဖာ္ေတြ႕ရွိၿပီး ေရွးအက်ဆံုးျဖစ္ေသာ " ဓည၀တီေခတ္ " ကို ေဘးဖယ္ထားခဲ့သည္ဟု ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္က ဆိုသည္။

" တကယ္ေတာ့ သမိုင္းအရ ဗိႆႏိုးနဲ႔ ဟန္လင္းဟာ ရခိုင္ေ၀သာလီ ေခတ္နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္တယ္။ ရခိုင္က ဓည၀တီေခတ္က ဗိႆႏိုး၊ ဟန္လင္းထက္ ေရွးက်ၿပီးသက္တမ္းရွည္လ်ား သလို၊ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီးဌာနက ဓည၀တီၿမိဳ႕ရိုးကို စနစ္တက် တူးေဖာ္ေတြ႕ရွိၿပီးသား ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာက်ေတာ့ ဓည၀တီကို ေဘးဖယ္ၿပီးေတာ့ ဗိႆႏိုးနဲ႔ ဟန္လင္းကိုပဲ ဦးစားေပးလိုက္တယ္။ " ဟုေထာက္ျပခဲ့သည္။

ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ထိန္းသိမ္းေရးကို Global HeritageFund အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ အသိအမွတ္ျပဳ ေလးစားလာရန္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီးဌာနက ျပ႒ာန္းထားေသာ ဥပေဒႏွင့္အညီ တိက်ျပတ္သားစြာ ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္သလို၊ ဘုရားေစတီပုထိုးမ်ားကို ျပဳျပင္ရာတြင္လည္း မူလလက္ရာမပ်က္ေစေရး ေရွးေဟာင္းသုေတသန နည္းစနစ္မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္ရမည့္အျပင္၊ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းမ်ား၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းရာကစ သိပၸံနည္းက်ျပဳမူရန္ အထူးလိုအပ္ေၾကာင္း ေရွးေဟာင္းသုေတသန အရာရွိတဦးက အႀကံျပဳသည္။

ရခိုင္ ေနာက္ဆံုးေခတ္ျဖစ္သည့္ ေျမာက္ဦးေခတ္ ပံုရိပ္လႊာေနာက္ဆံုးနန္းၿမိဳ႕ေတာ္ ေရႊေျမာက္ဦးမွာ ရခိုင္ဘုရင္ မင္းေစာမြန္က ေအဒီ ၁၄၃၀ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ကာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၅၅ ႏွစ္ တည္တံ့၍၊ ရခိုင္မင္းဆက္ေပါင္း ၄၈ ဆက္စိုးစံခဲ့ၿပီး၊ ဘုရားပုထိုး၊ ေစတီေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာႏွင့္ ၿမိဳ႕ရိုးတံခါး၊ က်ဴံး၊၊ ခံတပ္၊ နန္းေတာ္ရာ စသည့္ ရခိုင္သမိုင္းဆုိင္ရာ ယဥ္ေက်းမူ အေမြအႏွစ္မ်ား အထူးေပါၾကြယ္၀ေသာ ရခိုင္ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ေနေဇာ္(သံတြဲ)

http://abbsoluteright.blogspot.com/2013/04/blog-post_10.html


လက္ရွိ ရခိုင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္၏ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ားမွာ စနစ္တက်ဖ်က္ဆီးျခင္းဒဏ္ကို အဆိုးရြားဆံုး ရင္ဆိုင္ခံစားေနရေၾကာင္း ရခိုင္သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ရႈျမင္ေနၾကသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၃ရက္ေန႔က ကမၻာ့အေမြအႏွစ္မ်ားရန္ပံုေငြအဖြဲ႕(Global Heritage Fund)မွ ထုတ္ျပန္ေသာ အစီရင္ခံစာ၌ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို အာရွတိုက္၏ စုိးရိမ္ဖြယ္ရာအေျခအေနႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရေသာ ယဥ္ေက်းမူ အေမြအႏွစ္ ၁၀ ခုစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းခဲ့ၿပီးေနာက္ တစ္ႏွစ္တာကာလ ၾကာလာသည့္ ယေန႔ထိ ေျမာက္ဦးယဥ္ေက်းမႈ ထိန္းသိမ္းေရးအေျခအေနမွာ တိုးတက္မႈမရွိရံုမွ်မက စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အေနအထားႏွင့္ ဆက္လက္ ရင္ဆိုင္ေနရဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ထားၾကသည္။

Global Heritage Fund အစီရင္ခံစာတြင္ အာရွတိုက္၏ ေရွးေခတ္ ဗိသုကာ လက္ရာမ်ားမွာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားထြန္းကားလာျခင္း၊ လံုေလာက္ေသာ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈမရွိျခင္း၊ ခိုးယူလုယက္ျခင္း၊ စစ္မက္ျဖစ္ပြားျခင္း၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ပ်က္စီးေပ်ာက္ကြယ္မည့္ ေဘးအႏၱရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ေရွးေဟာင္းအေမြ ၁၀ ခုတြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ အယုဒၶယ၊ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံမွ ဗုဒၶသာသနိက အေဆာက္အအံု တစ္ခု၊ တရုတ္ႏုိင္ငံမွ ေရွးေဟာင္း ၿမိဳ႕ေတာ္တစ္ခုတို႔ႏွင့္အတူ ရခိုင္မွေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ ေျမာက္ဦးကိုလည္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပ ထားသည္။

ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕တြင္ အေျခစိုက္ေနထိုင္ၿပီး ေျမာက္ဦးျပတိုက္မွဴးအျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ ေရွးေဟာင္း သုေတသနဦးစီးဌာန လက္ေထာက္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး(ၿငိမ္း) ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္က " ေျမာက္ဦး ထိန္းသိမ္းေရးက အဆိုးဆံုး အေနအထားမွာ ရွိေနတယ္လို႔ဆိုရမွာပဲ။ ေျမာက္ဦး ယဥ္ေက်းမႈဇံုနယ္ကို တမင္ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ စနစ္တက် ဖ်က္ဆီးေနတယ္လို႔ေတာင္ ယူဆမိတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းသုေတသန ဦးစီးဌာနအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒေတြနဲ႔အညီ ကိုင္တြယ္ထိန္းသိမ္းမႈပိုင္းမွာ အားနည္းေနတာေတြ႔ရတယ္။ " ဟု ဆိုသည္။

ေျမာက္ဦးမွာ ေျမာက္လတၱီတြဒ္ ၂၀ ဒီဂရီ၊ ၂၅ မိနစ္ႏွင့္အေရွ႕ေလာက္ဂ်ီတြဒ္ ၉၃ ဒီဂရီ ၁၁ မိနစ္တို႔ ဆံုရာတြင္ တည္ရွိၿပီး၊ ေအဒီ ၁၄၃၀မွ ၁၇၈၄ ထိ ရခိုင္မင္းတို႔၏ ေနာက္ဆံုး ရာဇဌာနီျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမႈတို႔ အထြဋ္အထိပ္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ရာၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။

ထို႔အတူ ေျမာက္ဦးေဒသခံ စာေရးဆရာ ေနာင္ေအးကလည္း " ေျမာက္ဦးဟာ ရခိုင္လူမ်ဳိးရပ္တည္ရွင္သန္မႈရဲ႕ အမွတ္သေကၤတျဖစ္တယ္။ ရခိုင္တို႕ရဲ႕ အသည္းႏွလံုးဆိုရင္လည္း မမွားဘူးေပါ့။ ကမၻာက ေလးစားတန္ဖိုးထားရတဲ့ ေျမာက္ဦးကို နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ပံုပ်က္ပန္းပ်က္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနၾကတယ္။ ဒါေတြကို အဓိကတာ၀န္ယူထားရတဲ့ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီးဌာနက သူတို႔နဲ႔ မဆိုင္သလို လုပ္ေနတာ ေတြ႔ရေတာ့ အႀကီးအက်ယ္ စိတ္ပ်က္မိတယ္။ " ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သည္။

ယမန္ႏွစ္က အာရွတိုက္၏ ေရွးေဟာင္းအေမြအနွစ္ ထိန္းသိမ္းမႈအညံ့ဖ်င္းဆံုး ၁၀ ခုစာရင္းတြင္ ေျမာက္ဦးပါ၀င္လာ ရျခင္းမွာ ေျမာက္ဦးယဥ္ေက်းမႈအေမြ အႏွစ္ေဒသကိုျဖတ္၍ ရထားလမ္း၊ ကားလမ္းမ်ား ေဖါက္ရာ၌ ၿမိဳ႕ရိုး၊ တံခါး၊ တံတိုင္းမ်ား အပါအ၀င္္ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမူ အေမြအႏွစ္မ်ား တည္ရွိရာေနရာမ်ားစြာတို႔ ပါ၀င္ေနျခင္း၊ ေရွးေဟာင္းဘုရား ေစတီပုထိုးမ်ား ျပဳျပင္ရာတြင္လည္း ေရွးေဟာင္း သုေတသန နည္းစနစ္ႏွင့္အညီ မဟုတ္ဘဲ ျပဳျပင္မြမ္းမံျခင္း၊ ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္း နန္းေတာ္၊ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ အေဆာက္အဦးမ်ားကို ၿဖိဳခ်လိုက္ၿပီးသည့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သက္ဆိိုင္ရာက ကားဂိတ္မ်ားကို နန္းေတာ္အထဲမွာ ေနရာခ်ထားျခင္းစသည့္ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား အတားအဆီး အတိုင္းအဆမရွိ ပ်က္စီးခ်င္တိုင္း ပ်က္စီးေနသည့္ အေျခအေန မ်ားေၾကာင့္ Global Heritage Fund က စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ စာရင္းထဲမွာ ထည့္သြင္းထားျခင္းျဖစ္သည္ဟု ရခိုင္ သမိုင္းပညာရွင္တို႔က ဆိုသည္။

ထို႔ျပင္ ပစၥကၡကာလ ပ်က္စီးခ်င္တိုင္း ပ်က္စီးေနသည့္ ေျမာက္ဦးယဥ္ေက်းမႈ ေဒသႏွင့္ပတ္သက္၍ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ စိန္ေခၚမႈမ်ားစြာႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရေၾကာင္း ေဒသခံတို႔က ေျပာဆိုၾကသည္။

" ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ နယ္ေျမမွာ Archaeological Zone (ေရွးေဟာင္းသုေတသန နယ္ေျမ)၊ Monumental Zone (ေရွးေဟာင္းသမိုင္း၀င္ အေဆာက္အဦးနယ္ေျမ)၊ Protective Zone (ေရွးေဟာင္းပစၥည္း အကာအကြယ္ ေပးထားရာနယ္ေျမ) ဆိုၿပီးေတာ့ သံုးမ်ဳိးရွိတယ္။ အခုေတာ့ အဲဒီဇံုအားလံုးကို ကိုျဖတ္ၿပီး ရထားလမ္း၊ ကားလမ္းေတြေဖာက္၊ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈဇံုထဲမွာ ဟိုတယ္နဲ႔အျခားအေဆာက္ အဦးေတြ ေဆာက္လုပ္ထားၿပီး၊ နန္းေတာ္ရာကုန္းမွာလည္း ေျမတူးတဲ့လုပ္ငန္းလို မိမိတို႔ဌာနနဲ႔ မဆိုင္တဲ့လုပ္ငန္း ေတြကို လုပ္ကိုင္ေနတာေတြကို စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္ေတြ႕ေနရတယ္။ " ဟု ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္က ေျပာသည္။

Global Heritage Fund ၏ နာမည္ပ်က္ စာရင္းမွပယ္ဖ်က္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္ တရပ္အေနျဖင့္ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ဦးလြင္သည္ ၂၀၁၂၊ ႏို၀င္ဘာတြင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ေက်ာက္ေတာ္ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားသို႔ သြားေရာက္ကာ ေနရာ ၅ ခု၌ ေရွးးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ ပညာေပးေဟာေျပာပြဲ တခ်ဳိ႕ကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

ယင္းသို႔ ေဟာေျပာေနစဥ္အတြင္းမွာပင္ ယဥ္ေက်းမႈဇံုအတြင္း ၀င္ေရာက္ကာ ဟိုတယ္ေဆာက္လုပ္ေနသျဖင့္ ေျမာက္ဦးေရွးေဟာင္း သုေတသနဌာနက တရားစြဲဆိုခဲ့ေသာ္လည္း၊ အဆိုပါဟိုတယ္မွာ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာန (ဗဟို) ၏ တရား၀င္ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ ျခင္းျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။ ေနာက္ပိုင္း စံုစမ္းၾကည့္ရာ ဟိုတယ္ ေဆာက္ခြင့္ျပဳျခင္းမဟုတ္ဘဲ စားေသာက္ဆိုင္ကိုသာ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ျပဳထားသည္ဟု သိခဲ့ရေၾကာင္း ေျမာက္ဦး ျပတိုက္မွ ၀န္ထမ္းတဦးက ဆိုသည္။

ႏိုင္ငံတကာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ရခိုင္သမိုင္းကို ဓည၀တီေခတ္ (ဘီစီ ၃၃၂၅-ေအဒီ၃၂၇)၊ ေ၀သာလီေခတ္ (ေအဒီ ၃၂၇-ေအဒီ၈၁၈)၊ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ (ေအဒီ၈၁၈-ေအဒီ၁၄၃၀)၊ ေျမာက္ဦးေခတ္ (ေအဒီ၁၄၃၀-ေအဒီ၁၇၈၄) ဟူ၍ ေခတ္ႀကီးေလးေခတ္ ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ထားသလို၊ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီ၊ ပရိန္၊ ေလာင္းၾကက္၊ စမၸ၀က္၊ ေနရဥၨရာ၊ ေျမာက္ဦး စသည္တို႔မွာလည္း ရခိုင္မင္းတို႔ အုပ္စိုးခဲ့ေသာ ေရွးးေဟာင္းနန္းၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ရခိုင္သမိုင္း၌ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ အေရးပါပံုႏွင့္ပတ္သက္၍ ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္က " ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီ၊ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ႀကီးေတြထဲက စီးဆင္းလာတဲ့ ေခတ္အဆက္ဆက္က သယ္ေဆာင္လာခဲ့တဲ့ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမူ အႏုပညာ ဗိသုကာ လက္ရာေတြဟာ ေျမာက္ဦးေခတ္မွာ လာေရာက္ေပါင္းဆံုၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ဟာ အထင္ကရ သမိုင္းေၾကာင္းေတြနဲ႔အတူ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေတြ၊ ရုပ္ၾကြင္းရုပ္ထု အႏုလက္ရာေတြနဲ႔ အစြမ္းကုန္ ထြန္းကားခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျမာက္ဦးဟာ ရခိုင္သမိုင္းမွာ အသက္တမွ်အေရးႀကီးတယ္လို႔ ေျပာရပါမယ္။ " ဟုရွင္းလင္းခဲ့သည္။

ေျမာက္ဦးေခတ္၏ ေရႊေရာင္လႊမ္းသည့္ ၁၆ ရာစုႏွင့္ ၁၇ ရာစု ကာလမ်ားသည္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ က်ဴဒါမင္းဆက္၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ မဂိုမင္းဆက္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံအယုဒၶယမင္းဆက္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ အင္း၀၊ ေတာင္ငူ၊ ဟံသာ၀တီ မင္းဆက္ တို႔ႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း ၄င္းကဆိုသည္။


သို႔ေသာ္ ေျမာက္ဦးမွာ သမိုင္းႏွင့္ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ဆိုင္ရာရုပ္ၾကြင္း အေထာက္အထားျပည့္စံုၾကြယ္၀ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ပညာရွင္မ်ား လက္ခံထားေသာ္လည္း ယူနက္စကို အသိအမွတ္ျပဳ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ နယ္ေျမအျဖစ္လာေရး တန္းစီဇယား၌မူ တတိယေနရာတြင္ ထားရွိခဲ့သည္။

" အစိုးရက ဗိႆႏိုး၊ ဟန္လင္းနဲ႔ ပုဂံကိုတင္ျပတယ္။ ဒါေပမယ့္ World Heritage က ပုဂံကို လံုး၀ လက္မခံခဲ့ဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ပုဂံမွာ အေဆာက္အဦးအသစ္ေတြ၊ ဟိုတယ္ေတြဟာ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္မ်ား ကိုလႊမ္းမိုးၿပီး၊ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ နဂိုပင္မစရိုက္ လကၡဏာေတြအားလံုး ပ်က္စီးသြားလို႔ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဗိႆႏိုးနဲ႔ ဟန္လင္းကို သက္တမ္းအရ တန္းစီဇယားထိပ္မွာ ထားၿပီးေတာ့ ေျမာက္ဦးကို တတိယေနရာမွာ ထားလိုက္တယ္။ " ဟု မွတ္ခ်က္ေပးသည္။

WorldHeritage မွာ ပုဂံေဒသ ေနရာမရသည့္အခါက်မွ ေျမာက္ဦးကို တတိယေနရာေပးခဲ့ေစကာမူ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တူးေဖာ္ေတြ႕ရွိၿပီး ေရွးအက်ဆံုးျဖစ္ေသာ " ဓည၀တီေခတ္ " ကို ေဘးဖယ္ထားခဲ့သည္ဟု ဦးေက်ာ္ထြန္းေအာင္က ဆိုသည္။

" တကယ္ေတာ့ သမိုင္းအရ ဗိႆႏိုးနဲ႔ ဟန္လင္းဟာ ရခိုင္ေ၀သာလီ ေခတ္နဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္တယ္။ ရခိုင္က ဓည၀တီေခတ္က ဗိႆႏိုး၊ ဟန္လင္းထက္ ေရွးက်ၿပီးသက္တမ္းရွည္လ်ား သလို၊ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီးဌာနက ဓည၀တီၿမိဳ႕ရိုးကို စနစ္တက် တူးေဖာ္ေတြ႕ရွိၿပီးသား ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာက်ေတာ့ ဓည၀တီကို ေဘးဖယ္ၿပီးေတာ့ ဗိႆႏိုးနဲ႔ ဟန္လင္းကိုပဲ ဦးစားေပးလိုက္တယ္။ " ဟုေထာက္ျပခဲ့သည္။

ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ထိန္းသိမ္းေရးကို Global HeritageFund အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ အသိအမွတ္ျပဳ ေလးစားလာရန္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ေရွးေဟာင္း သုေတသန ဦးစီးဌာနက ျပ႒ာန္းထားေသာ ဥပေဒႏွင့္အညီ တိက်ျပတ္သားစြာ ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္သလို၊ ဘုရားေစတီပုထိုးမ်ားကို ျပဳျပင္ရာတြင္လည္း မူလလက္ရာမပ်က္ေစေရး ေရွးေဟာင္းသုေတသန နည္းစနစ္မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္ရမည့္အျပင္၊ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းမ်ား၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းရာကစ သိပၸံနည္းက်ျပဳမူရန္ အထူးလိုအပ္ေၾကာင္း ေရွးေဟာင္းသုေတသန အရာရွိတဦးက အႀကံျပဳသည္။

ရခိုင္ ေနာက္ဆံုးေခတ္ျဖစ္သည့္ ေျမာက္ဦးေခတ္ ပံုရိပ္လႊာေနာက္ဆံုးနန္းၿမိဳ႕ေတာ္ ေရႊေျမာက္ဦးမွာ ရခိုင္ဘုရင္ မင္းေစာမြန္က ေအဒီ ၁၄၃၀ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ကာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၅၅ ႏွစ္ တည္တံ့၍၊ ရခိုင္မင္းဆက္ေပါင္း ၄၈ ဆက္စိုးစံခဲ့ၿပီး၊ ဘုရားပုထိုး၊ ေစတီေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာႏွင့္ ၿမိဳ႕ရိုးတံခါး၊ က်ဴံး၊၊ ခံတပ္၊ နန္းေတာ္ရာ စသည့္ ရခိုင္သမိုင္းဆုိင္ရာ ယဥ္ေက်းမူ အေမြအႏွစ္မ်ား အထူးေပါၾကြယ္၀ေသာ ရခိုင္ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ေနေဇာ္(သံတြဲ)

http://abbsoluteright.blogspot.com/2013/04/blog-post_10.html