အေနာက္တံခါးကုိ ရုိက္ခ်ိဳးဖ်က္ဆီးျခင္း ခံေနရေသာ္လည္း အိပ္ေမာက်ေနၾကသည့္ ရခုိင္မ်ား

Written by မဟာပညာေက်ာ္    Tuesday, 10 July 2012 15:33

ဘဂၤလီ ကုလားကြ်န္ အမွန္ျဖစ္ရေတာ့မည္လား ရခိုင္မ်ား၏ မထမ အေနာက္တံခါးေပါက္ကို ၁၆၆၆ တြင္အခ်ိဳးခံခဲ့ရသည္။ အေရွ႕တံခါကို ၁၇၈၄ တြင္အခ်ိဳး ခံခဲ့ရသည္။ ယခုနွစ္ဇြန္လတြင္ ေနာက္ဆံုး အေနာက္တံခါးကို အခ်ိဳးခံေနရသည္။ ဤတခ်ီမွာေတာ့ လူမ်ိဳးလဲ ေပ်က္၊ ေျမလဲဆံုးရေတာ့မည့္ အေျခအေနကို ရုတ္ေျခေရာက္ရွိလာႏွုိင္သည္။ သို႔ရာတြင္ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့ အစည္းမ်ား၊ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ျပည္သူမ်ားမွာ အိပ္ေမာက်ျမဲ က်ေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုေသာအေနာက္တံခါး ခ်ိဳးဖ်က္ခံေနျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမွာ ရခိုင္မ်ားည့ံ၍သာ ျဖစ္သည္။ သို႔လင့္ကစား ရခိုင္မ်ားအေနျဖင့္ မိမိကိုယ္ကုိ မဆန္းစစ္၊ မေလ့လာ၊ ျပန္လည္မသံုးသပ္ၾကဘဲ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရမ်ား၊ အဖြဲ႔ အစည္းမ်ား၊ ဘီဘီစီ အပါအ၀င္ နိုင္ငံျခား သတင္းဌာနမ်ား၊ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တို႕ကို လူပိန္းအျမင္ျဖင့္ လြယ္လင့္တကူ လက္ညွိုဳးထိုး ေဆးဆို၊ တိုက္ခိုက္ အျပစ္ပံုခ်ကာ ကိုယ့္တာ၀န္ေက်ပြန္ျပီဟု ခံယူထားၾကသည္။ အလုပ္ၾကီးတခုလို သတ္မွတ္ လုပ္ကိုင္ေန ၾကသည္။ ခံစားခ်က္ ဆႏၵစြဲမ်ားကို ဦးစားေပး ေျဖရွင္းတက္သည့္ (feel good habit) အက်င့္ဆိုးမ်ားကို စြဲကိုင္ထားၾကသည္။ ရလဒ္မွာ မိတ္ဖက္ထက္ ရန္ဖက္မ်ားလာျပီး၊ ကိုယ့္ကိုကုိယ္နွစ္က လူတံုးလူအ၊ လူည့ံ လူဖ်င္း (ignorance) မ်ား သာျဖစ္ကုန္ၾကပါေတာ့သည္။  က်ိဳးပ်က္လာသည့္ အေနာက္တံခါး အမွန္ျဖစ္သင့္၊ လုပ္သင့္သည္မွာ ရခိုင္မ်ား စည္းလံုးညီညြတ္ၿပီး ဇာတိေသြးဇာတိမာန္အျပည့္ျဖင့္ တမ်ိဳးသားလံုး ေကာင္းစားေရး၊ အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာတည္တန္႔ေရး၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲျဖင့္ ရခိုင္အစိုးရဖြဲ႕စည္း ႏွိုင္ေရး၊ ျပည္နယ္အစိုးရေအာက္တြင္ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ တခုေပၚေပါက္ေရး၊ ရခိုင္လူငယ္မ်ား အိမ္ျပန္လာႏွုိင္ေစရန္ အလုပ္အကိုင္ရရွိေရးအတြက္ စီးပြားေရး စီမန္ကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ကာ အေနာက္မွလွိမ့္၀င္လာသည့္ ဘဂၤလီမ်ားကို တားဆီးရန္ႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာ ရေသ့ေတာင္နယ္မ်ား ဘဂၤကလီလက္ေအာက္ မက်ေရာက္ေစရန္ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးလႈပ္ရွားမႈ အသြင္ျဖင့္ မဟာဗ်ဴဟာ နည္းဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္ကာ စည္းစနစ္က်စြာ လုပ္ေဆာင္ရမည္။ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအပိုင္း၊ ပညာရွင္မ်ားအပိုင္း၊ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့ အစည္းမ်ားအပိုင္း၊ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအပုိင္း၊ ျပည္သူမ်ားအပိုင္း စသည္ျဖင့္ အဆင့္လိုက္တာ၀န္ခြဲ၀ယ္ျပီး အျပန္အလွန္ ဆက္စပ္ လုပ္ေဆာင္ အေကာင္ အထည္ေဖၚၾကရေပမည္။ ယခုကားယင္းေသာမဟုတ္ ျပည္သူမ်ားလည္း မစည္းလံုး သကဲ့ေသာ အဖြဲ ့အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ပင္လွ်င္ တဦးႏွင့္တဦး အဆက္အစပ္မရွိ၊ စကားပင္မေျပာ၊ စားပြဲ၀ိုင္းပင္ အတူမထိုင္ဘဲ သူတလူ၊ ငါတမင္း ကစဥ္ကလွ်ားႏွင့္ ဦးတည္ခ်က္မဲ့၊ ရည္ရြယ္ခ်က္မဲ့စြာျဖင့္ အဖြဲ ့ေထာင္ၿပီး ေမ်ာက္ျပဆန္ေတာင္း၊ ဂိုင္းဆန္ဆန္ ေခာတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲ လုပ္ေဆာင္ ေနၾကျခင္းသည္ ရခိုင္ကို တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ဘဂၤလီမ်ားပင္ အထင္ေသး၊ ေစာ္ကား၀ံ့သည့္ သတၱိ ႀကီးထြားရာကေန ရခိုင္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္၊ မီးရိႈး၊ မုဒိန္းက်င့္ လာၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ေလတလံုးမိုးတလံုးျဖင့္ လြတ္လပ္ေရး၊ ဖက္ဒရယ္၊ ရခိုင္ျပည္ကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္ေရး စသည္ျဖင့္ ေၾကြးေၾကာ္ေနၾကသည့္ လက္နက္ကိုင္ ရခိုင္ပါတီ အဖြဲ ့အစည္းမ်ား က်ည္တေတာင့္ေဖါက္ကာ ရခိုင္ျပည္သူမ်ားကို အကာအကြယ္ ေပးႏႈိင္ဖို႔ရာ မဆိုထားဘိ ဒုကၡေရာက္ေနေသာ ရခိုင္ တဦးကို ထမင္းတဆုပ္ ေရတမႈတ္ပင္ မေကြ်း ေမြးႏိုင္ၾကေပ။ ရွက္တတ္လွ်င္ အလြန္ရွက္စရာ ေကာင္းပါသည္။   ရခိုင္အခ်င္းခ်င္း စိတ္လည္းမတူ၊ မူလည္းကြဲ၊ လူအမ်ားလည္း မစုစည္း ဦးတည္ရာမဲ့ေနၾကသည္။ ၀ါးေဖါင္ပ်က္သကဲ့ ေသာ ၀ဲဂယက္ၾကားတြင္ ေတာင္ထိုးေျမာက္ထိုး အဟုန္ျပင္းစြာ ထိုးဆင္း ကြဲျပဲေနၾကပါေတာ့သည္။ ပိုမိုဆိုးရြားသည္မွာ ရခိုင္မ်ားသည္းေျခပ်က္၊ အေၾကာက္တရားႀကီးစိုး၊ အခ်င္းခ်င္းသံသယပြား၊ ကိုယ့္လူမ်ိဳးအေပၚ အထင္ေသး အျမင္ေသးရံုသာမက၊ တဖက္လူမ်ိဳးမ်ာကို အထင္ႀကီးအားက်ကာ ဘဂၤလီမ်ားကို ပင္လွ်င္ အရွင္သခင္ ကယ္တင္ရွင္ သူရဲေကာင္းႀကီးမ်ား မွတ္ထင္ၿပီး ရခိုင္ ေတာ္လွန္ေရးပါတီ အဖြဲ ့အစည္းတခ်ိဳ႕ နိုင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး စာခ်ဳပ္မ်ားခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္မ်ား၏ ရုပ္ေရာနာမ္ႏွစ္ျဖာ တစတစ ယုတ္ေလွ်ာ့၊ ေအာက္က်၊ ပ်က္ဆီး ယိုယြင္းလာကာ အမ်ိဳးသား စည္းလံုးမႈ လံုး၀ ၿပိဳကြဲေနျခင္းမ်ားကို အေျခခံၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အေနာက္တံခါးကို ဘဂၤလီမ်ားက ရိုက္ခ်ိဳး က်ဴးေက်ာ္ လာၾကသည္ကို တရားလို ကိုယ္၌ရွာ ဆိုသက့ဲေသာ ရခိုင္မ်ား မိမိကိုယ္ကို ဦးစြာပထမ ဆန္းစစ္ၿပီး အေျဖ ရွာၾကရေပလိမၼည္။      သူတို႔ အိမ္မက္လွလွု မက္ႏုိင္ျပီ တဖက္ဘဂၤလီမ်ားကို ၾကည့္ပါက စည္းလံုးျခင္း၊ စနစ္က်ျခင္း၊ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ထင္ရွားစြာရွိျခင္း၊ အမိန္႔ႏွင့္ ညႊန္ၾကားခ်က္ကို လုိုက္နာျခင္း၊ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံျခင္း၊ အမ်ိဳးသားခံယူခ်က္ ျပင္းျပစြာျဖင့္ လႈပ္ရွားလာျခင္း၊ မဟာဗ်ဴဟာ နည္းဗ်ဴဟာမ်ားခ်မွတ္ကာ တစိုက္မတ္မတ္လုပ္ေဆာက္လာျခင္းမ်ားကိုေတြ ့ရေပသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္က အစၥလမ္အဖြဲ ့ခ်ဳပ္ (IOC)၊ ဦးဟန္ေယာင္ေ၀ႏွင့္ ၄င္း၏ ဥေရာပ-ဗမာဆိုင္ရာရံုးမွ ႀကီးမႈး အေထာက္အကူ ျပဳလွ်က္ တာဂ်ာကိဆတင္ႏိုင္ငံတြင္ အဖြဲ ့ေပါင္းစံု၊ ေခါင္းေဆာင္ေပါင္းစံုျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသားသမဂၢ (RNU) ကို ဖြဲစည္းခဲ့သည္။ ၄င္းဘဂၤလီ မ်ား၏ ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ အေမရိကားႏိုင္ငံ ပန္ဆာေဗးနီးယား တကၠသိုလ္ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ၀ါကာအူဒင္၊ အဂၤလန္တြင္ ဥပေဒျဖင့္ မဟာ၀ိတ္ဇာဘြဲ ့ယူထားသူ ေနရူးအစၥလမ္ နွင့္ ဆရာ၀န္ ေဒါက္တာယူႏိုးတ႔ိုျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔၏ အမ်ိဳးသားမဟာဗ်ဴဟာမွာ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ ရေသ့ေတာင္နယ္မ်ားကို သီးျခားခြဲထုတ္ျပီး အစၥလမ္ ရိုဟင္ဂ်ာ ျပည္နယ္ထူေထာင္ရန္၊ ထိုမွတဆင့္ ရခိုင္တျပည္လံုးကို သိမ္းယူကာ ရိုဟင္ဂ်ာ ႏိုင္ငံသစ္ထူေထာင္ရန္ျဖစ္သည္။  ခ်မ္းသာေသာ အာရပ္နိုငံမ်ား၊ လူဦးရည္ထူထပ္ေသာ မူဆလင္ ဘဂၤလားႏိုင္ငံ၏ အားေပးအားေျမွာက္ျပဳမႈ၊ ပါကိစၥတန္၊ အာဖကန္ မူဂ်ာဟစ္ႏွင့္ ေအလ္ကိုင္ဒါကဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ ့အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္လုပ္ေဆာင္ အားေပးအားေျမွာက ္ျပဳေနျခင္း၊ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရမ်ား၊ အဖြဲ ့အစည္းမ်ားမွ လူ႔အခြင့္အေရး ရႈေတာင့္မွ အားေပးေထာက္ခံမႈမ်ား၊ ျမန္မာအစိုးရ၏ ရခိုင္နွင့္ ဘဂၤလီမ်ားကို ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ေပၚလစီႏွင့္ ရခိုင္၊ ဗမာ အက်င့္ပ်က္လဒ္စားေနေသာ နယ္ျခားတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ၀န္ထမ္းမ်ား၊ ရိုဟင္ဂ်ာကို အသိအမွတ္ျပဳ ေထာက္ခံ လုပ္စားေနၾကသည့္ ျပည္ပ ရခိုင္အင္ဂ်ီအိုမ်ား၊ ေတာ္လွန္ေရးပါတီ အဖြဲ ့အစည္း ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕ေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးသစ္၊ ႏိုင္ငံသစ္ ဤကမၻာ ေျမျပင္တြင္ ဖန္တီး ျဖစ္ေပၚလာရန္ သူတို႔ အိပ္မက္လွလွမ်ား မက္ႏွုိုင္ ၾကေလျပီ။ ဗ်ဴဟာသစ္၊ နည္းသစ္၊ ပစ္မွတ္ အသစ္ မ်ားျဖင့္တိုက္ခိုက္လာျခင္း ၁၉၄၂ ခုမွ စတင္ခဲ့ေသာ ရခိုင္ျပည္ကို အစၥလမ္းနိုင္ငံ ထူေထာင္ေရး အိမ္မက္သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ အတြင္း ပိုမိုနီစပ္လာသည္ဟု ဆိုရေပမည္။ ၁၉၄၂ ခု တြင္ ကာစိမ္း ဦးေဆာင္သည့္ မူဂ်ာဟစ္ဒင္ အဖြဲ ့သည္ ရခိုင္ ၄၀၀၀၀ ေက်ာ္ကို သတ္ျဖတ္ကာ ရြာမ်ားကို မီးရိႈးဖ်က္ဆီးၿပီး ရခိုင္ျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တြဲဖက္တာ၀န္ခံ အိုင္စီအ(စ္) ဦးေက်ာ္မင္းကိုပါ သတ္ျဖတ္ ခဲ့သည္။ ဘူးသီးေတာင္နွင့္ ေမာင္ေတာနယ္ကို မူဂ်ာဟစ္ နယ္ေျမမ်ားအျဖစ္ ေက်ညာခဲ့သည္။ ပါကိစၥတန္ႏိုင္္ငံသ႔ိုသြား၍ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးေခါင္းေဆာင္ မူဟာမတ္ အလီ ဂ်ီးနာႏွင့္ေတြ႕ဆံုေဆြးႏြဲၿပီး ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ႏွင့္ ရေသ့ေတာင္နယ္မ်ားကို ပါကိစၥတန္လြတ္လပ္ေရး ေက်ညာရာတြင္ အေရွပါကိစၥတန္ ယခု ဘဂၤလားေဒ့(ခ်္) နယ္ေျမအျဖစ္ပူတြဲ ေက်ညာရန္ ေတာင္းဆို ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင့္ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္မွ ဗိုလ္မႈး သာေက်ာ္ ၂ ႏွစ္တိုင္တိုင္ ထိုမူဂ်ာဟစ္မ်ားကို တိုက္ခိုက္ ႏွိမ္နင္းခဲ့ရသည္။ ရခိုင္ျပည္က ေမာင္းထုတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၈ ခုတြင္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၏ ဖဆပလပါတီ မဲအႏိုင္ရရွိရန္ ရိုဟင္ဂ်ာ အမည္ကို တရား၀င္ အသံုးျပဳလာၿပီး မွတ္ပံုတင္မ်ား ထုတ္ေပးခဲ့သည္။ တဖက္တြင္ ကာစိန္းႏွင့္ ေနာက္လိုက္ ေနာက္ပါမ်ားသည္ ဘဂၤလား၊ ပါကိစၥတန္ႏွင့္၊ အာဖကန္နစၥတန္နို္ငံမ်ားတြင္ ေျမေအာက္လက္နက္ကိုင္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို လွ်ိဳ ့၀ွက္ တည္ေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ စစ္သင္တန္းမ်ားတက္ခဲ့ၾကသည္။ ဆိုဒီအာေရေဗယား၊ မေလးရွားႏွင့္ အာရပ္ႏို္ငံမ်ားကို ျဖန္႕ႀကဲခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၈၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေဒါက္တာယူႏိုး ဦးေဆာင္ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာေသြးစည္းညီညြတ္ေရးအဖြဲ (RSO) ကိုဖြဲ ့စည္း ကာ စစ္အစိုးရႏွင့္ ရခိုင္ကို လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္ရန္ ဘဂၤလား ရခိုင္နယ္စပ္တြင္ လူစု၊ လက္နက္စု၊ စစ္သင္ တန္းမ်ားေပးခဲ့ၾကသည္။ လက္နက္ကိုင္အင္အား ေထာင္ေက်ာ္ စုေဆာင္းလႈပ္ရွား ႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ေနရူးအစၥလမ္ဦးေဆာင္သည့္ ရခိုင္-ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသားအဖြဲ႕ (ARNO) ကိုဖြဲ ့စည္းကာ ဘန္ဒရိုဘင္ေဒသႏွင့္ ေကာ့ဘဇားနယ္မ်ားတြင္ လက္နက္ကိုင္ လႈပ္ရွားခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၀၁ ခု (9/11) အေမရိကန္ ေ၀ါထရိုက္စင္တာကို ေအလ္ကိုင္တာမ်ား အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးၿပီး ေနာက္ပိုင္း အေမရိကန္အစိုးရမွ ဘဂၤလားအစိုးရကို ဖိအားေပးလာရာမွ ရခိုင္အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရးပါတီ (NUPA) အပါအ၀င္ ၄င္းရိုဟင္ဂ်ာ အဖြဲ ့မ်ားကို လူျမင္ရွင္ၾကား လႈပ္ရွားမႈမ်ား မျပဳလုပ္ရန္ဖိအားေပးခဲ့သည္။ လက္နက္မ်ားကို နယ္စပ္ေဒသမ်ားတြင္ ၀ွက္ကာ လက္နက္ကိုင္ အနည္းစုကိုသာ တပ္စိပ္မ်ားဖြဲ ့ၿပီး ဘဂၤလားနယ္စပ္တြင္ လႈပ္ရွားေစခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ၂၀၁၀ ေနာက္ပိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာအဖြဲ ့မ်ား (RNU) ေအာက္တြင္ စုစည္းလာၾကသည္၊ ဗ်ဴဟာသစ္မ်ားကို ခ်မွတ္ကာ ေျမေပၚေျမေအာက္ ဆက္စပ္ လႈပ္ရွားလာၾကသည္။ ေခါင္းေဆာင္မႈစနစ္ကိုလည္း တာ၀န္ခြဲ၀ယ္ျခင္း စနစ္ျဖင့္ ပီျပင္စြာ လုပ္ကိုင္လာၾကသည္။ ေနာက္လိုက္အဖြဲ ့၀င္ ဘဂၤလီလူထုအေနျဖင့္လဲ အထက္မွ ညႊန္ၾကားသည့္အတိုင္း တေသြမတိမ္း အသက္ေပး လိုက္နာလုပ္ေဆာင္လာသည္ကို ေတြ ့ရပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ိဳသားသမဂၢ၏ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ နည္းဗ်ဴဟာမွာ ရခိုင္မ်ားကို ထိုက္တိုက္ရင္ဆိုင္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ကာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ မၿငိမ္သက္မႈမ်ားကို ဖန္တီၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ရခိုင္ အတူတကြ ေနထိုင္ ရပ္တည္၍မရ၊ သီျခားျပည္နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေဒသထားရွိရန္၊ ထိုကစၥကို နိုင္ငံတကာ ၀င္ေရာက္ စြတ္ဖက္ႏွိုင္ရန္ႏွင့္ အာရပ္ ကမၻာမွ ဖီ့အားေပးရန္ ျဖစ္သည္။ ထိေရာက္သည့္ နိုင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ဗ်ဴဟာေျမာက္လႈပ္ရွားမႈပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုဗ်ဴဟာမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ အေၾကာင္းတခုမွာ ၂၀၀၈ ခု ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြဲ ့စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံ ဥပေဒ တြင္ လိုအပ္သည့္ အထူးအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေဒသမ်ားကို ဖြဲ ့စည္း တည္ေဆာက္ကာ နယ္ျပည္ေတာ္မွ တိုက္ရုိက္ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ေၾကာင္း ျပဌာန္းထားသည္။ ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္လည္း ဖြဲ ့စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုကို ေရးဆြဲစဥ္ကတည္းက ရိုဟင္ဂ်ာေခၚ ဘဂၤလီမ်ားအေရးႏွင့္ ၀ လူမ်ိဳးမ်ား အေရးအပါအ၀င္ တျခားတိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးငယ္မ်ား၏ ျပည္နယ္မ်ားမွ ခြဲထုတ္ကာ သီးျခား အထူးအုပ္ခ်ဳပ္ေဒသမ်ား ဖြဲ ့စည္းျပီး အစိုးရမွ ကိုင္တြယ္ရန္ ဆႏၵရွိခဲ့ဟန္ တူေပသည္။ ထိုဦးတည္ခ်က္မ်ား အေကာင္အထည္ေပၚလာေစရန္ နည္းဗ်ဴဟာသစ္အျဖစ္ ပါလက္စတိုင္း၊ အစၥေရး ပဌိပကၡ လႈပ္ရွားမႈ အသြင္ကို ပံုတူကူး လႈပ္ရွားလာျခင္းျဖစ္သည္။ သမၼတ အိုဘားမား၏ တိုင္းျပည္ႏွစ္ခု (two state solution) ေျဖရွင္းနည္းကို ေမွ်ာ္လင့္ လာၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ပါလက္စတိုင္းအစြမ္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ ့ဟာမာ(စ္)၏ နည္းမ်ားကို တိုက္ရိုက္ သံုးလာၾကသည္။ (၁) လူထုႏွင့္ ရခိုင္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္နည္း၊ (၂) လက္နက္ငယ္မ်ား၊ လက္ပစ္ဗံုးမ်ားျဖင့္ ရခိုင္ႏွင့္ အာနာပိုင္မ်ားကို ေခ်ာင္တခင္၀င္ပစ္နည္း၊ (၃) ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို လုပ္ၾကံသည့္နည္း၊ (၄) ပြဲေတာ္မ်ား ႏွင့္ ရခိုင္အမ်ားစု စုေ၀းရာေနရာမ်ားတြင္ ဆူဆစ္ဗံုးမ်ားျဖင့္ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္နည္းႏွင့္ (၅) ေျပာက္က်ားစစ္ႏွင့္ ရခုိင္မ်ား၊ အစိုးရ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ ့အစည္းမ်ားကို တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ႏွိုင္သူ၊ ရခိုင္ရြာမ်ားကို မီးရွိဳးဖ်က္ဆီး သူမ်ားႏွင့္ မိသားစုမ်ားကို ဆုေငြေျမာက္မ်ားစြာ ေပးသည့္နည္း မ်ားသံုးလာၾကသည္။ ယခုအခ်ိန္တြင္ လူထုနွင့္ ဘဂၤလီေက်းရြာမ်ားတြင္ စစ္သင္တန္းေပးထားသူတခ်ိဳ႕သာလွ်င္ ရခိုင္မ်ားကို လူအုပ္ျဖင့္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ရြာမ်ားကိုမီးရိႈ႕ျခင္း၊ ေရတြင္းေရကန္မ်ားတြင္ အဆိပ္ခပ္ျခင္း၊ လက္နက္ငယ္မ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ားကို ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။ တဖက္တြင္လည္း ရခိုင္ကို ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား လြန္ခဲ့သည့္ ရာစုေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကပင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားမွာ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသာ ျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းလိမ္၀ါဒ ျဖန္႔ခ်ီခဲ့ၾကသည္။ ဘာသာေရးမႈိင္မ်ား သြင္းကာ ရခိုင္ျပည္ကို အလာရွင္ျမတ္၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ေၾကာင့္သိမ္းပိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္ကာ အစၥလမ္တိုင္းျပည္ ျပဳလုပ္ တည္ေထာက္ျခင္းျဖင့္ အလာရွင္ျမတ္၏ ေကာင္းခီ်းေပးျခင္းကို ခံရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ပလီမ်ားတြင္ သာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ မိုလဘီမ်ားက အျမဲေဟာေျပာ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းလွ်က္ရွိေပသည္။ တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ဘဂၤလိီမ်ားသည္ တစစ၊ အေရြ ့ေရြ ့ႏွင့္ ေရေငြ႕မ်ားစုစည္းကာ မိုးသားမိုးတိမ္ အစဥ္အခဲမ်ား ျဖစ္ထြန္းလာသကဲ့ေသာ ခိုင္မာလာၾကသည္။ အမ်ိဳးသားေရးႏိုးၾကားလာၾကသည္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ျပတ္သားကာ ယံုၾကည္မႈျပည့္၀ လာၾကသည္။  ပထမ အေနာက္တံခါးကို ခ်ိဳးဖ်က္ခံခ့ဲရျခင္း  သာဂီႏြယ္မ်ိဳးရခိုင္တ႔ိုသည္ အေရွ႕မွာ မာလကာ၊ ပဲခူး၊ အေနာက္မွာ ဘဂါၤ ၁၂ ၿမိဳ႕၊ မဂို၊ တရိပူရ ကိုပင္လွ်င္ ႀကီးစိုး အုပ္ခ်ဳပ္ ၾသဇာလႊမ္းမိုးခဲ့ၾကေပသည္။ ပိုတူဂီ၊ ခ်က္(ခ်္)၊ ဂ်ပန္ ျပင္သစ္မ်ားကိုပင္လွ်င္ စစ္ေရးစစ္ရာ အမႈေတာ္ထမ္း အျဖစ္ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အခိုင္းအေစျပဳခန္႕အပ္ခဲ့ၾကသည္။ ေကာင္းကင္မွာ သိန္းငွက္၊ ေရျပင္မွာ ရခိုင္ အေနာက္ဘဂၤလား ပင္လယ္တေၾကာတြင္ ၿပိဳင္စံရွား ႀကီးစိုး မင္းမူခဲ့ၾကေပသည္။  ၁၄၅၉ ခုတြင္ ရခိုင္ဘုရင္ ဘေစာျဖဴသည္ စစ္တေကာင္းႏွင့္ ဘဂၤါ (ဒကား) ၿမိဳ႕မ်ားကို သိမ္းပိုက္္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ေဒလီရွိ မဂိုဘုရင္မ်ားကို အႀကိမ္ႀကိမ္ စစ္ခ်ီ ထိုးစစ္ဆင္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။ မဂိုဘုရင္မ်ား၏ ႏွစ္စဥ္ အခြန္ဆက္ရန္ ကမ္းလွမ္းခ်က္ျဖင့္ စစ္ေျပျငိမ္းရန္ သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။ သ႔ိုရာတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၇ ႏွစ္ ဘဂၤလားကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနစဥ္ စႏၵရ သီရီသုဓမၼ ရာဇာမင္း လက္ထက္တြင္ (၁၆၅၂-၁၆၇၄) မဂို စစ္ရႈံး အိမ္ေရ့ွမင္းသား ခ်ာရႈးဂ်ာ ထြက္ေျပးတိမ္းရွာင္လာသည္ကိုလက္ခံခဲ့သည္။ ေဒလီမင္းမ်ား၏ စစ္ထိုးျ ခင္းေၾကာင့္ ထြက္ေျပး တိန္းေရွာင္လာသည့္ ထရိပူရ စစ္ေျပးဘုရင္ ဂိုးဗိႏၵ မူနီကာမင္း စစ္တေကာင္းနယ္သို႕ တိမ္းေရွာင္ထြက္ေျပးလာျခင္းကို ရခိုင္ဘုရင္မွ လက္ခံ အကာအကြယ္ ေပးခဲ့သည္။ ေနာင္တြင္ ခ်ာရႈးဂ်ာ သူပုန္ထၿပီး ေျမာက္ဦးနန္းၿမိိဳ႕ေတာ္ကို သိမ္းပိုက္ရန္ ႀကိဳးစာျခင္းေၾကာင့္ ကြပ္မ်က္ခ့ဲရာမွ ေဒလီမင္းႏွင့္ ႏွစ္ ၃၀ ေက်ာ္စစ္မက္ ျဖစ္ပြားကာ ဒကား ႏွင့္ စစ္တေကာင္း ေဒသကို ၁၆၆၆ ခုႏွစ္တြင္ လက္လႊတ္ ဆံုးရႈံးခဲ့ရသည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ပထမ အေနာက္တံခါးကို ခ်ိဳးဖ်က္ခံခ့ဲရသည္။ နတ္ျမစ္ အေရွ ့ဖက္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာကို ခံစစ္ခင္းကာ ရခိုင္ျပည္ကို္ မဂိုကုလားမ်ား လက္တြင္းသို႔ မက်ေရာက္ေစရန္ သိတၱိေျပာင္ေျမာက္ မ်ိဳးေစာင့္တရားႀကီးမားၿပီး ဇာတိေသြးဇာတိမာန္အျပည့္ျဖင့္ စည္းလံုးညီညာစြာ တြန္းလွန္ တားဆီးႏုိင္ခ့ဲၾကသည္။  အေရွ႕တံခါး က်ိဳးပ်က္ျခင္း ရာစုေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ ရခိုင့္ဘုရင့္ႏိုင္ငံေတာ္ကို ၾကက္ပ်ံမက် စည္းကားသစ္ျမစ္စြာ တည္ေထာင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနစဥ္၊ မဟာသမၼတရာဇာမင္း လက္ထက္ စည္းမ်ဥ္းခံ ဒီမိုအေကစီ ဘုရင္စနစ္ျဖင့္က်င့္သံုးေနစဥ္၊ နန္းတြင္း အာနာ ဖက္ၿပိဳင္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚကာ သစၥာေဖါက္ ငသံေဒသည္ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ မင္းလုပ္လို၍ ဗမာဘုရင္ ဘိုးေတာ္ ေမာက္၀ိုင္းကို ရခိုင္ကို စစ္ခ်ီသိမ္းပိုက္ကာ သူ႕အား ဗမာသစၥာခံအျဖစ္ နန္းတင္ မင္းေျမွာက္ေပးရန္ ခ်ဥ္းကပ္ေတာင္းဆိုရာမွ ေျမာက္ဦးေရႊနန္းေတာ္ကို ၁၇၈၄ ခု ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ ရက္ေန႔ သန္းေခါင္ေက်ာ္ ၁ နာ ရီတိတိတြင္ ဗမာမ်ား သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစၿပီး ရခိုင္တို႔၏ အခ်ဳပ္အခ်ာအာနာဆံုးရံႈးခဲ့ရသည္။ အေရွ ့တံခါး ခ်ိဳးဖ်က္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။  ဗမာမ်ားႏွစ္ေပါင္း ၄၂ ႏွစ္ အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလအတြင္း ရခိုင္ ၃၀၀၀၀၀ ကို ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ၿပီး စစ္သံုးပန္း ၅၀၀၀၀ ေက်ာ္ကို ဖမ္းဆီးကါ မိတၱီးလာကန္ကို တူးေစ ခဲ့သည္။ ေသဆံုးသည့္ စစ္သုံးပန္းအရိုးမ်ားျဖင့္ ကန္ေဘင္ရိုးကို တည္ေဆာက္ေစခဲ့သည္။ ေျမာက္ဦးေရႊနန္းေတာ္၏ ေခါင္မိုးေၾကးျပားမ်ားကို ခြာဟူကာ ျမသိန္းတန္ႏွင့္ မင္းကြမ္းေခါင္းေလာင္း သြန္းလုပ္ေစခဲ့သည္။ မဟာျမတ္မုနိုဘုရားၾကီးကို အပိုင္းပိုင္းျဖတ္ကာ ရခိုင္စစ္သံုးပန္းမ်ားျဖင့္ မႏၱေလးသ႔ို ကုန္းတတန္ ေရတတန္ ထမ္းပိုးသယ္ယူေစခဲ့သည္။ ပိဍကပ္သံုးဖံု အပါအ၀င္ ရခုိင့္အေမြအႏွစ္ က်မ္းကန္ ပရဗစ္မ်ားကို အမရပူရသ႔ို သိမ္းဆည္းယူေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၇၉၉ ခုတြင္ ရခိုင္ဒုကၡသည္ ၅၀၀၀၀ ေက်ာ္ ပန္း၀ါ၊ ရာမူး၊ ေကာ့ဘစားႏွင့္ စစ္တေကာင္းေဒသမ်ားသို ထြက္ေျပး တိမ္းေရွင္ခဲ့ရသည္။ ၁၇၉၈ တြင္ဘိုးေတာ္ေမာင္၀ိုင္းသည္ ရခိုင္ ၄၀၀၀၀ ကို စစ္မႈထမ္းရန္ ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ ေသနပ္ ၂ ေသာင္း၀ယ္ယူရန္ ေရႊ ေငြမ်ားကို အတင္း အဓမၼ သိမ္းယူခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ရခိုင္ တျပည္လံုး၌ လူဦးရည္ သိန္းဂဏန္းမွ်သာ က်န္ရွိခဲ့ေပသည္။  ေအာက္က် သူူ႕ကြ်န္ ရခုိင္မခံ  ရခိုင္တို႔၏ စည္းလံုးညီညြတ္ျခင္း၊ ဇာတိေသြးဇာတိမာန္ ျပင္းျပျခင္းေၾကာင့္ ဗမာနယ္ေရွ႕မ်ားကို ၁၇၈၄ ကပင္ ဗုိလ္ေက်ာ္ထြီး၊ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံတို႔ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကသည္။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို ျပန္လည္သိမ္းယူႏိုင္ခဲ့သည္။ ဗမာမ်ားက တဖန္ျပန္လည္ သိမ္းယူခ့ဲသည့္ အျပန္အလွန္ တိုက္ပြဲမ်ား ၄၂ ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကသည္။ တဖန္ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ေဒ၀န္းႀကီးေအာင္ေက်ာ္ရႊီ၊ ၿမိဳ႔သူႀကီးေအာင္ေက်ာ္ဇံ၊ မင္းသားႀကီးရႊိဘမ္းတ႔ို သူ႔ကြ်န္မခံ စိတ္ဓါတ္ျဖင့္ ရခုိင္မ်ားကို ဦးေဆာင္ၿပီး အဂၤလိပ္ႏွင့္ပူးေပါင္းကာ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕ တို႕ကို ရခိုင္ေျမေပၚမွ ၁၈၂၆ ခုတြင္ အၿပီးအပိုင္ ေမာင္းထုတ္ႏွိုင္ခဲ့သည္။ သိန္းဂဏန္းမွ်သာက်န္ေတာ့သည့္ ရခိုင္မ်ိဳးဆက္ မ်ိဳးႏြယ္မ်ားကို လူဦးရည္တိုပြား ေစရန္ စြမ္ေဆာင္ႏွိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင့္ အစဥ္အလာ၊ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ ခဲ့ၾကသည္။ ရခုိင့္စာေပ၊ စကားႏွင့္ ဗုဓၵဘာသာကို ျပန္လည္ထြန္းကားေစရန္ လံုးလ၀ိရိယျဖင့္ တည္ေဆာက္ ျပန္႕ပြားခဲ့ၾကသည္။ ဂ်ပန္မ်ားကို ရခိုင္ေျမမွေမာင္းထုတ္ရန္ အစဥ္တစိုက္ ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၄၃ ခု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္သည့္ ဖဆပလ အဖြဲ ဂ်ပန္ကိုမေတာ္လွန္မွီ အခ်ိန္ကတည္းက ရခိုင္ျပည္တြင္ ေအအင္စီ ဦးေဆာင္ၿပီး ဂ်ပန္မ်ားကို ၁၉၄၃ ခုႏွစ္တြင္ အျပီးျပတ္ တိုက္ခိုက္ ေခ်မႈန္းႏွိုင္ခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ အပါအ၀င္၊ ဗုဓၵဘာသာကလ်ာနယု၀အသင္း ဥကၠဌ ေဒါက္တာေရႊဇံေအာင္၊ ဦးညိုထြန္း၊ သခင္ဘစိန္တ႔ို အဂၤလိပ္နယ္ေရွ႕ဆန္ ့က်င္ေရး ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးကို ဦးေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။  က်ားေၾကာက္၍ ရွင္ၾကီးကိုး၊ ရွင္ၾကီးက်ားထက္ဆိုး  သို႕ရာတြင္ ေက်းဇူးကမ္း၊ ေဖါက္ျပန္တပ္သည့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစား ဗမာမ်ားသည္ ၁၉၄၈ ခု ဗမာျပည္ လြတ္လပ္ေရး ရလာသည္ႏွင့္တျပိဳင္နက္ ရခိုင္မ်ားကို သစၥေဖါက္ကာ ဘဂၤလီမ်ားႏွင့္ ရန္တိုက္္ ေပးလာၾကသည္။ ဦးႏု၊ ေန၀င္း၊ ေစာေမာင္၊ သန္းေရႊ ဗမာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အဆက္ဆက္သည္ ရခိုင္မ်ားကို ခ်ိဳးႏွိမ္ကာ ဘဂၤလီမ်ားကို ေသြးထိုး ေျမွာက္ပင့္ ေပးၾကသည္။ ဦးႏု လက္ထက္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ အသံလႊင့္ေရဒီယို လိုင္းမ်ား လုပ္ေပးခဲ့သည္။ ရခိုင္ပါတီမ်ားႏွင့္ မဲမယွဥ္ႏွုိုင္သည့္အခါ ဘဂၤလီမ်ားကို ႏိုင္ငံသားမွတ္ပံုတင္ကဒ္ထုတ္ေပးျပီး မဲေဆြစည္းရံုးခဲ့သည္။ ဘဂၤလီလူမ်ိဳး မစၥတာစူလတန္ကို က်မၼာေရး၀န္ၾကီးခန္ ့အပ္ခဲ့သည္။ ဦးေန၀င္း ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ တက္စဥ္ကလည္း ၁၉၇၄ ခု ဟင္းသာ စီမာန္ကိန္းတြင္ မွတ္ပံုတင္စီးစစ္ရာမွ ဘဂၤလားႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးတိန္းေရွာင္ခဲ့သည့္ ဘဂၤလီ ၇၆၈၂၃ ဦး အျပင္ ၃၂၈၄၄ ဦး ထပ္မံတိုးေရွ႕ကာ စုစုေပါင္း ဘဂၤလီ ၁၀၉၆၆၇ ဦး လက္ခံခဲ့သည္။ မွတ္ပံုတင္ စီးစစ္ျခင္းမရွိ၊ ရခိုင္ ဗမာစကားလံုး၀ မေျပာတတ္ သူမ်ားနွင့္ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာ နာမည္မ်ားကိုပင္ မေျဖတတ္ သူမ်ားကိုပါ လက္ခံခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံသားမွတ္ပံုတင္ကဒ္မ်ား ထုတ္ေပးခဲ့သည္။ ေစာေမာင္၊ သန္းေရႊလက္ထက္ စစ္အုပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္ ၂၂ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း အဆိုးဆံုျဖစ္သည္။ လဒ္စားေသာစစ္အရာရွိမ်ား၊ လ၀ကႏွင့္ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲမ်ားက ကုန္းလမ္းျဖင့္တတံ၊ ေရလမ္းျဖင့္တမ်ိဳး ခိုး၀င္လာသည့္ ဘဂၤလီ ၅၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ကို လက္ခံကာ မွတ္ပံုတင္ ထုတ္ေပး ခဲ့ၾကသည္။ ေျမယာ၊ လုပ္ငန္း လိုင္စင္မ်ား အလြယ္တကူထုတ္ေပးခဲ့ၾကသည္။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ ခုေက်ာ္အတြင္း ဘဂၤလီဦးရည္ ၂ ဆတိုးပြားလာခဲ့သည္။ ရခိုင့္လယ္ယာေျမမ်ားကို ဘဂၤလားႏိုင္ငံသားမ်ားကို ငွားရမ္းလုပ္ကိုင္ေစခဲ့သည္။ ရခုိင္မ်ား စီးပြားေရး က်ပ္တည္းေစရန္ လယ္ယာေျမမ်ားကို သိမ္းယူခဲ့ၾကသည္။ ဆည္ေျမာင္းေခ်ာင္းကန္မ်ားကို ပိတ္ဆို႔ကာ အေကာက္ အခြန္မ်ား ေကာက္ယူ ေလလန္ဆြဲခဲ့ၾကသည္။ ျပည္နယ္တြင္း ကုန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကို ပိတ္ပင္တားဆီး၊ အေကာက္ဂိတ္မ်ားခ်ကာ အေကာက္ခြန္မ်ား မတန္တဆ ေကာက္ယူခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္သူမ်ားကို ဖိႏွိပ္ ခ်ိဳးႏွိမ္ ေမာက္မာစြာဆက္ဆန္ျပီး နိုင္ထက္စီးနင္း ျပဳက်င့္ခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ အဂၤလိပ္လက္ထက္က အခ်မ္းသာဆံုးျပည္နယ္အျဖစ္မွ အဆင္းရဲးဆံုးျပည္နယ္အဆင့္သို႕ေရာက္ရွိ ခဲ့ရသည္။ သိန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ရခိုင္လူငယ္မ်ား မိမိရပ္ရြာကို စြန္ ့ခြာျပီး အလုပ္အကုိင္ရရွိႏွုိင္သည့္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ႏွင့္ အျခားျပည္နယ္၊ တိုင္းမ်ား အပါအ၀င္ ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ တရုတ္၊ အိႏၵယ၊ ဘဂၤလားႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္ အလုပ္ရွာေဖြ ခဲ့ရသည္။ ရခိုင္ရြာမ်ားတြင္ သက္ၾကီးရြယ္အို၊ ခေလးႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး မ်ားသာ က်န္ရွိၾကေတာ့သည္။ ထိုအားနည္းခ်က္မ်ားကို အခြင့္ေကာင္းယူကာ ဘဂၤလီမ်ားသည္ အဆမတန္ လဒ္ထိုးျပီး ရခိုင္ေျမ၊ လယ္ယာမ်ားကို အဖိုးၾကီးေပး ၀ယ္ယူ ပိုင္ဆိုင္လာၾကသည္။ စစ္အရာရွိမ်ားႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ လဒ္စားေသာ လ၀က ေျမတိုင္း အရာရွိမ်ား ခ်မ္းသာ ၾကြယ္၀လာခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္မ်ားအဖို႔ရာမွာ ေျမလဲဆံုး၊ လူမ်ိဳးလည္း ၀ါးမ်ိဳျခင္းခံ လိုက္ရေပေတာ့သည္။   ပါတီႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဘဂၤလီ ျပသနာ  ၂၀၁၀ခုႏွစ္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရမတိုင္မွီ ႀကံဖြန္႔ပါတီအတြက္ မဲေဆြစည္းရံုးရာတြင္ ဘဂၤလိ ၄၀၀၀၀၀ ကိုႏိုင္ငံသားကဒ္ ထုတ္ေပးကာ က်န္ ၄၀၀၀၀၀ ကို အျဖဴေရာင္ယာယီႏိုင္ငံသားကဒ္မ်ား ထုတ္ေပးခဲ့သည္။ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီကို မဲေပးရန္ မဲေဆြခဲ့ၾကသည္။ ဘဂၤလီမ်ားကို ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတိ အမတ္မ်ား တင္ေျမွာက္ခဲ့ၾကသည္။ ယခုအခါ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတိသာမက ဒီမိုကေရစီအဖြဲခ်ဳပ္ (NLD) သည္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာ အမည္ခံ ဘဂၤလီမ်ားကို မက္လံုးအမ်ိဳးမ်ိဳးေပးၿပီး မဲေဆြ စည္းရံုးလာမည္မွာ ေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲေပ။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ရခိုင္မ်ားသည္ ေျမဇာ ျဖစ္ၾကရေပေတာ့မည္။ နဖူး လက္တင္ ဆင္ျခင္ၾကကုန္ေလာ အရိုင္းတမာ ဘဂၤလီ ကုလားမ်ားမွာ ရခုိင့္ေျမမွ ထြက္္သည့္ ဆန္ရည္စပါးမ်ားကိုစားၿပီး ရခိုင့္ပ်ိဳျဖဴမ်ားကို မုဒိန္းက်င့္ ေလၿပီ၊ ရခိုင့္ေရကိုေသာက္ၿပီး ရခိုင္မ်ားကို ေသြးေခ်ာင္းစီေစခဲ့သည္။ ရခုိင့္ ေျမမွာေနၿပီးရခိုင့္ အသက္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ သုတ္သင္ ၾကေလၿပီး။ မိုက္ရိုင္းေစာ္ကား ၾကေလျခင္း။ သမိုင္းတြင္ ဤမွ်ခံျပင္း နားက်ဥ္း ေသြးဆူဆရာ မရွိေတာ့ေပ။ မသီတာေထြးကို လူမဆန္စြာ မုဒိန္းက်င့္ သတ္ျဖတ္ခဲ့သည္။ ကူေတာင္ရြာတြင္ ရခုိင္ ၁၀ ဦးကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ကိုယ္ေျမ၊ ကိုယ့္အိမ္မွာ ေနၿပီး ၅၀၀၀၀ ေက်ာ္ေသာ အိုးမဲအိမ္မဲ့ ရခုိင္ဒုကၡသည္ ျဖစ္ေနရျခင္းသည္ ရခိုင္မ်ား အဖို႔ ကမၻာတြင္ အရွက္ရ သိကၡာက်ဆင္း ေစခဲ့သည္။ ေထာင္ပါင္းမ်ားစြာေသာ ရခိုင့္ အိုးအိမ္မ်ားကို မီးတိုက္ ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကသည္။ ကိုယ့္ရပ္ကိုယ့္ရြာမွာေနျပီး က်ီးလန္႕စာစား အေၾကက္တရားျဖင့္ ေနၾကရသည့္ ဘ၀သည္ ရခိုင္မ်ား၏ လူ႕သိကၡာ အဖတ္ဆယ္ မရေတာ့သည့္ အေျခအေနဆိုးကို က်ေရာက္ေစခဲ့သည္။ ဤေသာ ရခိုင္မ်ား ေစာ္ကား ခံေနရျခင္းသည္ ရခိုင့္ အစဥ္အလာမဟုတ္။ သံသရာ ေၾကြးလည္း မဟုတ္။ တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ဘဂၤလီကုလားမ်း၏ က်ဳးေက်ာ္ တိုက္ခိုက္ကာ ရခိုင္မ်ားကို ရခိုင္ျပည္မွ ေမာင္းထုတ္လို၍ ျဖစ္သည္။  ရခိုင္သူ ရခိုင္သားမ်ားသည္ ဤအျဖစ္သနစ္ အမွန္စင္စစ္ကို မရႈ၊ မေတြး၊ ဂရုမစိုက္၊ ကိုယ္နွင့္မဆိုင္ ဘက္မကိုင္ဘဲ ဖာသိဖာသာ ဆက္လက္ အိမ္ေမာက်ေနၾကလွ်င္ ရခိုင္သားေပ်ာ္ သမီးေပ်ာ္မ်ား မသီတာေထြး ကဲ့ေသာ အျဖစ္ဆိုးႏွင့္ၾကံဳလာၾကရမည္။ ကူေတာင္ရြာသားမ်ား ကဲ့ေသာ ရက္စက္စြာ သုတ္သင္ျခင္းကို ခံၾကရမည္။ ရခိုင့္ရြာမ်ား ေနာက္ထပ္တဖန္ မီးေလာင္တိုက္သြင္း ျပာခ်ခံလာၾကရမည္။ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမ်ား၊ စာသင္ခန္းမ်ားသည္လည္း ရခိုင္မ်ား ပုန္းေအာင္းစရာ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ား ျဖစ္လာၾကမည္။ ေနာင္ဆံုးတြင္ ယေန႔ငါပင္လွ်င္ မၾကာခင္ ကုလားကြ်န္ ျဖစ္ရပါေတာ့မည့္ ကိန္းပါတလားလို ့ နဖူးကို လက္တင္ စဥ္းစား ဆင္ျခင္ၾကကုန္ေလာ။ ထေလာ႔ရခုိင္၊ ရခုိင္ထေလာ႔ ထာေလာရခိုင္ ရခိုင္ထလာ။ သင္တ႔ိုတြင္ ၾကီးက်ယ္ ခန္းနား သမိုင္းမ်ားရွိ၏။ ေသာက္စားမကုန္ စားနက္ရိကၡာ အလွ်ံပါယ္ရွိ၏။ ေဇတိပုထိုး ဘုရားေက်ာင္းကန္ ဗုဓၵက်မ္းကန္ ျပည္ရြာအႏွံ ပ်ံလည္းပ်ံ၏။ ယဥ္ေက်းမႈအရာ စာေပ သုတ ေပါၾကြယ္၀၏။ ထေလာရခိုင္၊ ရခိုင္ထေလာ။ ပင္လယ္ ေတာင္တန္း၊ ေခ်ာင္ေျမာင္းအင္းအိုင္၊ ျမစ္နဒီလည္း သဘာ၀ေပး တည္ထားျမဲ၏။ ေတင္ယာ လယ္ကြင္း၊ စိမ္းျမ ျမက္ခင္း၊ သာေမာ ရႈ႕ေပ်ာ္ ျပည္တေခၚသည္ ဘံုမိနက္သန္ နိဗၺာန္အလား ရကၡိဳင္ျပည္ကား တ႔ိုဘိုး တ႔ိုဘြား အဇူအဇာ ရာစုမ်ားစြာ ကာကြယ္လာ၏။ ထေလာရခိုင္ ရခိုင္ထေလာ။ စုေပါင္းညီညာ ျပည္သာယာဖ႔ို၊ စည္းလံုးျခင္းအား သင္ကားစြမ္း၏၊ ငါလည္းတမူ ထြန္းေတာက္ျပာင္၏။ ေကာင္းခင္ၾကည္းျပာ စီရီသည့္အလား ထူးျခာတမူ၊ ကြ်န္းတြင္ ဇဗၺဴ၊ လူတြင္ရခိုင္ ႀကိဳင္သိ သတင္း ညီညြတ္ျခင္းသာ အခရာတည္း။ ထေလာရခိုင္ ရခိုင္ထေလာ။ အမ်ိဳးသားအားမာန္၊ တဖန္ျပန္သစ္၊ ရဲရင့္ တည္ၾကည္၊ ျမဲေစသိလ၊ မ်ိဳးျမတ္သာဂီ ေစာင့္ထိန္းေလမွ ဤေလာက၌ ရခိုင္နာမ ထြန္းေတာက္လိမၼည့္။ ထေလာရခိုင္၊ ရခိုင္ထေလာ။ မ်က္ရည္ကိုသုတ္ ဓါးကိုႏွုတ္၍၊ က်ဴးေက်ာင္သူရန္၊ တြန္းလွန္ၾကေလာ။ ကိုယ့္တိုင္း ကိုယ့္ေျမ၊ တလက္မဖဲ့ မခံေလႏွင့္။ ကိုယ့္မ်ိဴး ကိုယ့္ေဆြ ရခိုင္မွန္ေက ေတာင္သား ေျမာက္သား ဘယ္မွာ ျခားနား၊ စြန္႔မထားႏွင့္။ လဲသူကုိထူ၊ နာသူဖဲမ ကူဖို ့ေလာင္းၾက၊ ေသလည္းအတူ ရွင္အတူမို႔ စြန္လႊတ္ အစ္နာ ခံၾကေလာ။ ထေလာရခိုင္၊ ရခိုင္ထေလာ။ ေယာကၤ်ား ေသရာ စစ္တလင္းမွာ။ ကိုယ့္တိုင္းကိုယ့္ျပည္ ကိုယ့္မ်ိဳးႏြယ္အတြက္ အသက္ေပးလို႔ ေဆာင္ရြက္ၾကေစ။ ေရႊျပည္ ရကၡိဳင္ မယိုင္းမလဲ ရိုးေတာင္စဥ္ကဲ့ တည္ၾကည္ ခုိင္ခန္႔ တံတိုင္းၾကီး သဘြယ္ သင္ကာကြယ္ေလာ။ ထေလာရခိုင္၊ ရခိုင္ထေလာ။ ျပည္သာယာမွ သင္၀မ္း၀မည္။ ျပည္ညီညာမွ သင့္ဘ၀လွမည္။ ျပည္ၾကီးပြားမွ သင္ေခါင္းေမာ့ ရင္ေကာ့ လူေတာတိုးမည္။ ျပည္ခိုင္မာမွ သင္လည္း တမူ အစြမ္ထက္လာမည္၊ ဤသည္ ဌိတၻ မုတ္ယူၾကေလ၊ သာဂီႏြယ္မ်ိဳး ရကၡတိတရို႕ ႏိုးထၾကေလာ၊ ထၾကေလာ။ အေနာက္မွာရန္ အေရွ႕မွာ ဓါးလွန္၊ ရင္ကို စြတ္ထိုး ေသေဘးမ်ိဳးကို မ်က္ရည္ခံထိုး ေရွ.ခိုး ေျခကိုင္ မၾကံေလႏွင့္။ ရရာလက္နက္ အသင့္စြဲကိုင္ ျပန္တြန္းလွန္ၾက။ ေရွသြား ေနာက္ပါ စုရံုးကာပင္၊ ပိေတာက္စည္တီး၊ ဗ်ိဳးသံေပး၍၊ အျဖဴတ၀က္ နီတ၀က္ႏွင့္ အမ်ိဳးသားေအာင္လံ မိုးထက္ယံ၌ လႊင္ထူတလူလူ။ ရဲစိတ္ရဲမာန္၊ ရဲတံခြန္ႏွင့္ ခ်ီးေလ တပ္ရဲ တပ္ေထာက္တြဲ၍၊ ေအာင္ပြဲပန္းတိုင္ ခ်ီၾကေလာ။ ေအ္….ရခိုင္သားရို႕၊ ႏိုးထၾကေလာ၊ ထၾကေလာ။     ( From Arakan Times )