ကဲ ဒီျပႆနာ ဘယ္လိုရွင္းၾကမလဲ ?

                                                        ( Photo from Internet )              
                   

ကိုေအာင္ (Hyacinth)
ဦးေအာင္ကိုကို၊ ၿမိဳ႕နယ္သာသနာေရးမွဴး(ၿငိမ္း)
၁၂/ဥကတ(ႏိုင္)၁၂၆၅၇၈
ဥကၠာပ်ံလမ္း၊ အမွတ္(၄)၊ သေျပကုန္းရပ္ကြက္၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕၊ ရခိုင္ျပည္နယ္
------------------------------------
 
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာ ဒီသီးတင္းပတ္ေတြအတြင္း ေတြျမင္ၾကားသိေနရတဲ့ အေရးအခင္းကေတာ့ တကယ္ပဲ ရင္နာစရာေကာင္းလြန္းလွပါတယ္။
ကမၻာေပၚမွာျဖစ္ပြါးခဲ့ရတဲ့ အေရးအခင္းတိုင္းမွာ ျဖစ္ေပၚရျခင္းအေၾကာင္းရင္းရွိပါတယ္။ လတ္တေလာအေၾကာင္းရင္းနဲ႕ ကာလၾကာျမင့္စြာကပင္ တစိမ့္စိမ့္ျဖစ္ေပၚေနတဲ့အေၾကာင္းရင္းလို႕ ခြဲျခားသံုးသပ္ၾကပါတယ္။ အခုျဖစ္ပြါးလာခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြရဲ႕အေၾကာင္းရင္းကို သတင္းမီဒီယာေတြကေတာ့ ေက်ာက္နီေမာ္ ျပႆနာေၾကာင့္လို႕ ေဖာ္ျပ၊ ထုတ္လႊင့္ျပသေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္ကေတာ့ ဒါဟာ တကယ့္ျပႆနာမဟုတ္ဘူးဆိုတာပါပဲ။

ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ေက်ာက္နီေမာ္ျပႆနာဆိုတာ လတ္တေလာအေၾကာင္းရင္းလို႕ပဲ သံုးသပ္ပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ေက်ာက္နီေမာ္ျပႆနာ မျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း ဒီအေရးအခင္းက ျဖစ္လာမွာပဲလို႕ သံုးသပ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လည္းဆိုေတာ့ အေၾကာင္းရင္းခံေတြက ရွိေနၿပီးသားျဖစ္ေနလို႔ပါ။ မီးစာ (ေလာင္စာ)လည္းရွိေနတယ္၊ ေလာင္စာဆီလည္း ရွိေနတယ္၊ မီးေတာက္ဖို႕အတြက္ မီးစတစ္စပဲ လိုေတာ့တာပါ။ ေက်ာက္နီေမာ္ျပႆနာဆိုတာ မီးစေလးတစ္စပါပဲ။ ေတာင္ကုတ္ျပႆနာဆိုတာလည္း မီးထေတာက္ဖို႕ စတင္ေနခဲ့တဲ့ အေျခအေနပါ။ အဲဒီမီးစကို ေလပင့္ေပးလိုက္တာက (ကုလား - မူစလင္)ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရ ျပႆနာပါ။

ပထမဆံုးတင္ျပခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ နိုင္ငံသားျဖစ္မႈ၊ တိုင္းရင္းသားျဖစ္မႈဆိုတဲ့ ျပႆနာပါပဲ။ ပညာရွင္ေတြရဲ႕တင္ျပခ်က္ေတြ ရွိေနၿပီးျဖစ္ေတာ့ ဒီေနရာမွာ သမိုင္းေၾကာင္းကို မတင္ျပလိုေတာ့ပါဘူး။ ႏိုင္ငံသားမျဖစ္သင့္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ႏိုင္ငံသားမျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဘာေၾကာင့္မျဖစ္ထိုက္ေၾကာင္း သက္ဆိုင္ရာတာ၀န္ရွိသူေတြကေရာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ကပါ ျပတ္ျပတ္သားသား ေဖၚထုတ္ျခင္းမလုပ္ခဲ့ၾကလို႕ပါပဲ။ ႏိုင္ငံသားအရည္အခ်င္းမရွိတဲ့သူေတြကို ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးေပးထားခဲ့ၾကလို႕ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးမတူဘူးဆိုတာကို သတိျပဳၾကရပါမယ္။ အစဥ္အဆက္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက မဲရလိုမႈတစ္ခုတည္းနဲ႕ မေပးသင့္တဲ့အခြင့္အေရးကို ေပးခဲ့တာ၊ ကိုယ္က်ိဳးရွာအက်င့္ပ်က္ ၀န္ထမ္းေတြ (ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အက်င့္ယုတ္၀န္ထမ္းေတြလို႕ ေျပာခ်င္ပါတယ္) ရဲ႕ ေငြေၾကး၊ ဥစၥာပစၥည္းရလိုမႈတစ္ခုတည္းနဲ႕ မလုပ္သင့္တာေတြကို လုပ္ခဲ့ၾက၊ လုပ္ေနၾကတာေတြဟာလည္း အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုပါပဲ။ အဲဒါေတြေၾကာင့္ပဲ ေနာက္ဆံုး အခုအခ်ိန္မွာ လႊတ္ေတာထဲအထိ၀င္ၿပီး မတန္မရာေတြေတာင္းဆိုရဲၾကတာပါ။ ဒီျပႆနာကို အခုအခ်ိန္မွာ ေက်လည္ေအာင္ရွင္းလင္းဖို႕အခ်ိန္က်ၿပီလို႕ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။

သိပ္မၾကာေသးတဲ့ကာလ (၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ)ထဲမွာ ဘဂၤလီေတြ (ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ဘဂၤလီလို႕ မသံုးႏႈန္းခ်င္ပါ။ တျခားမူစလင္မဟုတ္တဲ့ ဘဂၤလီေတြနဲ႕ ေရာေထြးေနမွာ စိုးလို႕ပါ။ ေနာက္ၿပီး မူစလင္လို႕လည္း မသံုးခ်င္ပါ။ ဘဂၤလီမူစလင္၊ မဂိုမူစလင္၊ အာရပ္မူစလင္၊ . . . . . . စသျဖင့္ အျခားမူစလင္ေတြနဲ႕လည္း မဆိုင္လို႕ပါ။ ေနာက္ၿပီး ကုလားလို႕လဲ ေျပာလို႕မရေတာ့ပါဘူး။ ဒီေတာ့ ျမန္မာေ၀ါဟာရမွာရွိေနၿပီးသား၊ ဒီေဒသမွာရွိတဲ့ ဒီလူမ်ိဳးေတြကိုရည္ညႊန္းသံုးစဲြတဲ့ ေခၚေတာ လို႕ပဲ ရည္ညႊန္းတင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ခြင့္ျပဳႏိုင္မယ္ဆိုရင္ပါ ) အဲဒီေခၚေတာေတြဟာ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာ ေဒသမွာ အဓိကလႈပ္ရွားမႈ တစ္ခုကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ ဒါကေတာ့ ရွင္းရွင္းေလးပါ။ ဒီေနရာ၊ ဒီေဒသကို သူတို႕အပိုင္သိမ္းထားႏိုင္ၿပီလို႕ ေၾကျငာလိုက္တာပါပဲ။ ဒီလႈပ္ရွားမႈကို လူေတြသိပ္မသိလိုက္ေပမယ့္ သိပ္မၾကာခင္ သူတို႕ေတြဒီထက္ပိုၿပီး လႈပ္ရွားလာေတာ့မယ္ဆိုတာ ခန္႕မွန္းႏိုင္ခဲ့မိပါတယ္။ သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ ARAKAN အမည္ကို သူတို႕ကအလြဲသံုးစားလုပ္၊ ႏိုင္ငံတကာမွာသမိုင္းလိမ္ေတြကိုေဖၚထုတ္လာၾကတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြပါ။ အခုရက္ပိုင္းအတြင္းမွာပဲ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ဆိုတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ႀကီးက အေရးအခင္းကို ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ မူစလင္တိုင္းရင္းသားမ်ား လို႕ ဗြီအိုေအအင္တာဗ်ဴးတစ္ခုမွာ တင္ျပသြားခဲ့ပါေသးတယ္။

ဒီကိစၥကို ဗမာအပါအ၀င္ တိုင္းရင္းသားအားလံုးက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ကန္႕ကြက္ရပါမယ္။ ကုလားဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရတစ္ခုကို သူတို႕ေတြက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ကန္႕ကြက္သလို ကၽြန္ေတာ္တို႕ကလည္း ေခၚေတာေတြက ဒီလိုမူစလင္တိုင္းရင္းသား လို႕ေျပာတာကို ကန္႕ကြက္ရပါမယ္။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာအထိ အေရးဆိုၾကဖို႕ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ေတာင္းဆိုတင္ျပလိုပါတယ္။ ဒီ ေခၚေတာေတြဟာ တိုင္းရင္းသားမဟုတ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံသားမဟုတ္ေၾကာင္း ျပတ္ျပတ္သားသား ဆံုးျဖတ္ေၾကျငာေပးဖို႕ အားလံုးက ၀ိုင္း၀န္အေရးဆိုၾကဖို႕ကိုပါ တင္ျပေတာင္းဆိုပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက ႐ိုဟင္ဂ်ာျပႆနာပါ။ ႏိုင္ငံသားျပႆနာနဲ႕ ဒီ႐ိုဟင္ဂ်ာျပႆနာဟာ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္းအခ်က္အလက္ေတြကိုေတာ့ မတင္ျပလိုေတာ့ပါဘူး။ ဒီျပႆနာကိုေျဖရွင္းတဲ့အခါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႕လိုုတဲ့အေၾကာင္းျခင္းအရာမ်ားကို တင္ျပလိုပါတယ္။

ေမာင္းေတာၿမိဳ႕အေရးအခင္းမွာ တိုင္းရင္းသားရြာေတြ မီး႐ိႈ႕ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြအသက္၊ အိုးအိမ္၊ စည္းစိမ္ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးခဲ့ရပါတယ္။ အမွန္တကယ္ ဒုကၡေတြ႕ႀကံဳခံစားရတာက တိုင္းရင္းသားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕မွာ ေခၚေတာေတြရဲ႕ အိုးအိမ္စည္းစိမ္ ဆံုး႐ံႈးခဲ့တာမရွိခဲ့ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးၾကတဲ့ဒုကၡသည္အမည္ခံေတြကေတာ့ ေခၚေတာေတြပါပဲ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရက လက္မခံႏိုင္လို႕ ျပန္ႏွင္လႊတ္ေၾကာင္းသတင္းဗီြဒီယိုေတြ ထြက္ေပၚလာျပန္ပါတယ္။ ဒါနဲ႕တစ္ဆက္တည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ဒီရက္ပိုင္းအတြင္း ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနဲ႕ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ သူ႕ႏိုင္ငံကဒုကၡသည္စခန္းမွာ ဒုကၡသည္အမည္ခံ ပုဂၢိဳလ္ေတြက အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္လႈပ္ရွားေနၾကတယ္၊ ဒါေၾကာင့္လည္း သူတို႕ႏိုင္ငံမွာ လက္မခံႏိုင္ပါလို႕ ထုတ္ျပန္တာကို ၾကားသိရပါတယ္။

ဒီအခ်ိန္မွာပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းအားလံုးက တစ္ညီတည္း၊ တစ္သံတည္း ထြက္လာတာကေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ ဒီႏိုင္ငံမွာမရွိဘူး ဆိုတဲ့အသံပါ။
ေလာေလာဆယ္ ဒီ႐ိုဟင္ဂ်ာလႈပ္ရွာမႈေတြ၊ RSO လက္နက္ကိုင္ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ အကာအကြယ္ေပး၊ ကူညီေပးေနတာက UNHCR ႏွင့္ လက္ေအာက္ခံ INGO တစ္ခ်ိဳ႕ပါပဲ။ UN အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ INGO ေတြ ဒီလိုပတ္သက္ေနတယ္ဆိုတဲ့သတင္းေတြက ကၽြန္ေတာ္တို႕လူထုထဲကို သိုးသိုးသန္႕သန္႕ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႕အစည္းေတြထဲမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသား၀န္ထမ္းေတြဆီကပါ။ အတူတူလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ၀န္ထမ္းအခ်င္းခ်င္း ရိပ္မိသိရွိၿပီး နီးစပ္ရာ၊ နီးစပ္ရာ ေပါက္ၾကားလာတာမ်ိဳးပါ။

ဒါေတြက လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ႏွင့္ သက္ေသထုတ္ျပတိုင္ၾကားဖို႕ခက္ခဲတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးပါပဲ။ သတင္းေတြဟာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူးလို႕လဲ မျငင္းႏိုင္တဲ့ အေျခအေနပါ။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြင္း ေမာင္းေတာၿမိဳ႕ ခေမာင္းဆိပ္မွာ ဖမ္းဆီးအေရးယူခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္လႈပ္ရွားမႈ အမႈတစ္ခုမွာ ေမာင္းေတာ UNHCR ၀န္ထမ္းတခ်ိဳ႕ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနပါတယ္။ အခုလတ္တေလာစစ္ေဆးအေရးယူမႈေတြမွာလည္း UNHCR ရံုးမွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြ၊ မိတ္ဖက္ INGO ေတြက ၀န္ထမ္းေတြ ပါ၀င္ေနတယ္ ဆိုတာလည္း ၾကားသိေနရပါတယ္။

(၈-၆-၂၀၁၂)ရက္ေန႕၊ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕အေရးအခင္းၿပီးတာနဲ႕ တစ္ဆက္တည္း ျဖစ္ေပၚလာတာက စစ္ေတြအေရးအခင္းပါ။ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕မွာ တိုင္းရင္းသားေတြ ဒုကၡေတြ႕ႀကံဳေနတဲ့အခ်ိန္မွာ UNHCR ရံုးက ဘာမွအေရးယူေဆာင္ရြက္လာတာကို မေတြ႕ရတဲ့အျပင္ ယာယီခိုလံႈဖို႕ေတာင္ခံတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြကိုလည္း ေလာက္ေလာက္လဲလဲ ေနရာေပးကူညီတာ မရွိခဲ့ပါဘူး။ သို႕ေသာ္ တျခား ေခၚေတာ ေတြကိုေတာ့ သီးသန္႕ေနရာေပးထားခဲ့တာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ (သူတို႕သီးသန္႕ေနရာေပးထားခဲ့တဲ့ ေခၚေတာေတြဟာ မူစလင္အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ဆက္သြယ္ေနတယ္လို႕ သံသယရွိလို႕ ယခုေလာေလာဆယ္ စစ္ေဆးခံေနရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြျဖစ္ေနပါတယ္) စစ္ေတြၿမိဳ႕အေရးအခင္းမွာက်ေတာ့ သူတို႕ေခၚေတာေတြ ခံေနရတယ္လို႕ သတင္းေတြထြက္လာတာနဲ႕ UN အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ႕ အထူးကိုယ္စားလွယ္ဟာ စစ္ေတြၿမိဳ႕ကို အေျပးအလႊား ေရာက္ရွိလာပါေတာ့တယ္။ ဒါဟာစဥ္းစားစရာေကာင္းတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ႏိုင္ငံေတာ္ကမည္သူဖိတ္ေခၚတယ္လို႕ သတင္းထုတ္ျပန္ပါေစ (သံတမန္ေရးရာလုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားအရ ထုတ္ျပန္ခ်က္လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္) အလြန္စဥ္းစားစရာ ေကာင္းလွပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕ UNHCR ႐ံုးရဲ႕ လုပ္ငန္းတစ္ခ်ိဳ႕နဲ႕ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ဒုကၡသည္အမည္ခံ ေခၚေတာေတြကို စား၀တ္ေနေရး အကူအညီေပးေနတာပါ။ UNHCR ရဲ႕လုပ္ငန္းေတြကို အေကာင္အထည္ေဖၚဖို႕အတြက္ INGO ေတြကို Partner အျဖစ္နဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြထဲမွာ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကိစၥရပ္ေတြအျပင္ UNHCR ရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ဆိုင္တာေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက Innigration နဲ႕ဆိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြပါ။ အဲဒီအထဲက သိသာထင္ရွားတဲ့တစ္ခုကို ေဖၚျပခ်င္ပါတယ္။ တရားမ၀င္ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္၀င္ေရာက္မႈ (လ၀က မႈ/၁၃(၁) လို႕ သိၾကပါတယ္) ေတြကို ဖမ္းမိအေရးယူတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ တရားခံကို႐ံုးတင္စစ္ေဆးတဲ့ခါ တရားခံဘက္က ခုခံေခ်ပဖို႕အတြက္ ေရွ႕ေနကို UNHCR က ငွားရမ္းေပးၿပီး၊ ကုန္က်စရိတ္ကိုပါ က်ခံေပးပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာသေဘာပါလဲ။ ဒီလိုျပစ္မႈမ်ိဳးကို UNHCR က ကူညီေထာက္ပံ့ေပးထားတယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္မႈက်ဴးလြန္တာကို UNHCR က ေထာက္ခံထားတဲ့ သေဘာပါသလား၊ ဆက္လက္က်ဴးလြန္ၾကဖို႕ အားေပးေနတဲ့သေဘာလား၊ စဥ္းစားစရာအလြန္ ေကာင္းပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္နားလည္ထားတာက UN ျဖစ္ျဖစ္၊ တျခား Agencies ျဖစ္ျဖစ္၊ INGO ေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရနဲ႕ တရား၀င္ MOU (နားလည္မႈသေဘာတူညီခ်က္) ရွိမွ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္က UNHCR ကို ဒီေလာက္ထိေတာ့ ေဆာင္ရြက္ဖို႕ သေဘာတူထားလိမ့္မယ္ မထင္မိပါဘူး။ ဒီ MOU ေတြကို ျပန္လည္သံုးသပ္ဖို႕လည္း ေတာင္းဆိုပါတယ္။

UNHCR ရဲ႕လုပ္ငန္းေတြဟာ တစ္ဖက္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွာလည္း ရွိေနပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြဟာ ဆက္စပ္ေနေတာ့ UNHCR ရဲ႕ Speed Boat ေတြက နတ္ျမတ္တေလ်ာက္ အစုန္အဆန္သြားလာေနၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြကလည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႕ ရခိုင္ျပည္ကို စစ္ေဆးေမးျမန္းျခင္းမရွိ ကူးသန္းႏိုင္ေနၾကပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ကူးသန္းေနၾကတဲ့ UN ၀န္ထမ္းေတြဟာ ေခၚေတာေတြျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ဒါေတြကိုေထာက္ခ်င့္ျခင္းအားျဖင့္ တဖက္က အယ္လ္ကိုင္ဒါ၊ တာလီဘန္၊ အာရ္အက္စ္အို၊ က်မားလ္အစၥလာမီယာ စတဲ့ ကမၻာေက်ာ္အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းႀကီးေတြနဲ႕ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ အခြင့္အလမ္းအင္မတန္ မ်ားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာလို ေဒသမ်ိဳးမွာ Internet ဆက္သြယ္ေရးဆိုတာ ေနရာတိုင္းမွာ မရွိပါ။ UNHCR တစ္ခုတည္းမွာပဲ (၂၄) နာရီ အကန္႕အသတ္မရွိ သံုးစြဲခြင့္ရရွိထားပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီ၀န္ထမ္းေတြအတြက္ တစ္ကမၻာလံုးနဲ႕ အခ်ိန္မေရြးဆက္သြယ္ခြင့္ ရရွိသြားပါေတာ့တယ္။ သူတို႕အေနနဲ႕ သတင္းတစ္ခုကိုထုတ္ျပန္ဖို႕ အလြန္လြယ္ကူေနသလို ျပင္ပကလည္း သတင္းတစ္ခုကိုလက္ခံဖို႕ အလြန္လြယ္ကူေနပါေတာ့တယ္။ ဒီေခၚေတာေတြအတြက္ ရရွိထားတဲ့အေျခအေနေတြက အၾကမ္းဖက္ကြန္ယက္ထဲမွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ အခြင့္အလမ္းေကာင္း ရရွိထားတာပါပဲ။ ဒီေခၚေတာေတြအတြက္လည္း ဒီလိုအခြင့္အလမ္းကို အမိအရ ရယူဖို႕ႀကိဳးစားၾကတာပါပဲ။ ဒီေတာ့ ဒုကၡသည္အမည္ခံေတြဆီကို လုပ္ငန္းအေၾကာင္းျပခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို အသြားအျပန္လုပ္ေနၾကတဲ့ UNHCR ၀န္ထမ္းေတြပါ၀င္ပတ္သက္ေနတယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားသြားပါတယ္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္၊ ေနာက္ပိုင္းကတည္းက UNHCR ႐ံုးအပါအ၀င္၊ INGO ႐ံုးဌာနေတြမွာ ၀န္ထမ္းခန္႕ထားမႈေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ေခၚေတာကုလားလူမ်ိဳးေတြကိုသာ ပိုမိုဦးစားေပးခန္႕ထားၿပီး ေဒသခံတိုင္းရင္းသား၀န္ထမ္းေတြ တျဖည္းျဖည္း အင္အားေလ်ာ့ခ်လာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြကိုခန္႕ထားတယ္ဆိုတာလည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ Technical လိုအပ္တဲ့ရာထူးမ်ိဳးေတြမွာပါ။ ေနာက္ဆံုး တိုင္းရင္းသားတစ္ေယာက္ကို မခန္႕လ်င္မျဖစ္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွသာလ်င္ ခန္႕ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေခၚေတာ၀န္ထမ္းေတြကို ဘာျဖစ္လို႕တိုးခန္္႕လာတာလဲ။ တိုင္းရင္းသား၀န္ထမ္းေတြ ဘာျဖစ္လို႕ေလ်ာ့ခ်လာတာလဲဆိုဒါေတြကိုစဥ္းစားဖို႕ အခ်ိန္က်ေနပါၿပီ။ ေခၚေတာေတြက UN ႏွင့္ INGO ေတြကို အကာအကြယ္ယူဖို႕အသံုးခ်ေနၿပီး UN ႏွင့္ INGO ေတြမွာ တာ၀န္ခံဆိုတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ႏိုင္ငံျခားသားေတြ မသိလို႕အလိမ္ခံေနၾကတာလား၊ သိသိနဲ႕ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္သတ္သက္ေနတာလား အေျဖရွာဖို႕လိုပါၿပီ။

ေနာက္ၿပီးသူတို႕အေခၚ Vulnerable People, Beneficiary စသည္ျဖင့္ ေခၚေ၀ၚေနၾကတဲ့ အက်ိဳးခံစားခြင့္ ရရွိထားသူေတြဟာလည္း ေခၚေတာေတြခ်ည္းပါပဲ။ တိုင္းရင္းသားထဲက ဘယ္ေလာက္ပင္ ဆင္းရဲေနပေလ့ေစ၊ ဘယ္ေလာက္ပင္ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး အခက္အခဲအမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ႕ေနရပါေစ အေၾကာင္းတစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခုႏွင့္ ပယ္ပစ္ခဲ့တာပါပဲ။ မ်က္ျမင္အေထာက္အထားအျဖစ္နဲ႕ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာေဒသက စာသင္ေက်ာင္းအေဆာက္အအံုေတြ၊ အဲဒီစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ရရွိထားတဲ့ သင္ေထာက္ကူပစၥည္း၊ ပရိေဘာဂ အသံုးအေဆာင္ေတြ ဘယ္လိုရရွိထားတယ္ဆိုတာ ၾကည့္တာနဲ႕ သိႏိုင္ပါတယ္။ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းေတြမွာ ကုသဖို႕အတြက္ ေထာက္အပံ့ရေနတာ ဘယ္သူေတြပါလဲ။ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့မႈအတြက္ အေထာက္အပံ့ရရွိေနတာ ဘယ္သူေတြပါလဲ။ ေနာက္တစ္ခုက ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာေဒသမွာ အနီးစပ္ဆံုး (၁၅-၆-၂၀၁၂)ေန႕မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေရႀကီးမႈကိုအေၾကာင္းျပၿပီး ဒီေန႕အထိအက်ိဳးခံစားခြင့္ရရွိေနတာေတြပါပဲ။ သဘာ၀ေဘးဆိုတာ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ ဆင္းရဲ၊ ခ်မ္းသာခဲြျခားမႈမရွိပဲ ထိခိုက္ခံစားခဲ့ရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီရရွိခဲ့တဲ့ေနရာမွာေတာ့ ေခၚေတာေတြရဲ႕ရြာေတြမွာပဲ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ စားနပ္ရိကၡာ၊ ေသာက္ေရ၊ သံုးေရႏွင့္ သန္႕ရွင္းေရးအစီအစဥ္ေတြမွာ ေရတြင္း၊ ေရကန္၊ အိမ္သာ စတာေတြ အေထာက္အပံ့ကို အခုအခ်ိန္ထိ ေခၚေတာရြာေတြပဲ ရရွိခံစားေနတာပါပဲ။ စီမံခ်က္ဧရိယာတစ္ခုအတြင္းမွာ တိုင္းရင္းသားရြာတစ္ရြာ ပါ၀င္ေနရင္ေတာင္မွ အိမ္ေျခ(၅၀)မျပည့္လို႕ ခံစားခြင့္မေပးႏိုင္ပါ ဆိုတဲ့အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ ခ်န္ထားခဲ့တာပါပဲ။ (လူနည္းစုျဖစ္လို႕၊ လူမ်ားစုျဖစ္လို႕ဆိုၿပီး ေျပာတဲ့ဆရာမႀကီး က်ပ္က်ပ္သတိထားသင့္ပါတယ္) ရင္နာစရာအေကာင္းဆံုးက အႀကီးဆံုးႏိုင္ငံေရးပါတီႀကီးက ေရႀကီးမႈအတြက္ အကူအညီအျဖစ္ ရိကၡာေထာက္ပံ့ေရးအစီအစဥ္မွာေတာင္ ေခၚေတာရြာ၊ ေခၚေတာရပ္ကြက္ေတြကိုပဲ ေထာက္ပ့ံေပးခဲ့တာပါဗ်ာ။ (မဲရဖို႕ လိုေနတယ္မဟုတ္လား) အဲဒီေတာ့ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ (discrimination) ျပဳေနတာ ဘယ္သူေတြပါလဲ။ ေနာက္ထပ္သူတို႕ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ေျပာေနတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရး (Human Right) ကိုခ်ိဳးေဖါက္ေနၾကတာ ဘယ္သူေတြပါလဲ။ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို တမင္သတ္သတ္ခ်ိဳးေဖာက္ေနတာ ဘယ္သူေတြပါလဲ။ ဒါေတြဟာ တင္ျပဖို႕ေတာင္မလိုေတာ့ေအာင္ ထင္ရွားေနၿပီးသားပါ။ မျဖစ္ပါႏိုင္ဘူးလို႕ ထင္တဲ့သူ၊ မယံုတဲ့သူေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာေဒသကို လာခဲ့ၾကပါ။ ကိုယ္တိုင္ေလ့လာဆန္းစစ္ၿပီးမွ သံုးသပ္ ဆံုးျဖတ္ၾကပါ။ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ စရိတ္ၿငိမ္း အစအဆံုးအားလံုးကို တာ၀န္ယူၿပီး လိုက္ျပခ်င္ပါတယ္။ ဒီေဒသကို မလာႏိုင္ရင္လဲ ခင္ဗ်ားတို႕ နီးစပ္ရာေဒသကို ၾကည့္ပါ။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ က နာဂစ္မုန္တိုင္းကို အမွတ္ရေနၾကအံုးမွာပါ။ ေနာက္ၿပီး ၂၀၁၀ ဂီရိမုန္တိုင္း၊ အခု အဲဒီေဒသက ျပည္သူေတြကို ေထာက္ပံ့ကူညီေပးေနတဲ့ UN အဖြဲ႕အစည္း အေရအတြက္ ဘယ္ႏွစ္ခုရွိပါေသးသလဲ။ အေရအတြက္တူညီခဲ့ရင္ေတာင္ (Budget) ရံပံုေငြပမာဏနဲ႕ လူဦးေရအခ်ိဳး ဘယ္ေလာက္ရွိပါေသးသလဲ။ ရွင္းရွင္းေလးပါပဲ - ဒါေတာင္ သိပ္မၾကာေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာေဒသမွာ UN အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ INGO ေတြ ၀င္ေရာက္လႈပ္ရွားေနတာ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀)ေတာင္ ျပည့္ပါေတာ့မယ္ ခင္ဗ်ား။ ဘူးသီးေတာင္ - ေမာင္းေတာ ေဒသဟာ နာဂစ္လည္း မျဖစ္ဖူးဘူး၊ ဂီရိလည္း မ၀င္းဖူးဘူး၊ ဆူနာမီဆို ေယာင္လို႕ေတာင္ မ်က္ေစာင္းမထုိးတဲ့ေနရာေဒသတစ္ခုပါ။

အခုလည္း ဒီအေရးအခင္းအတြက္ ကူညီေထာက္ပံ့ေပးၾကဖို႕ အစိုးရကဖိတ္ေခၚထားတာကို ၾကားသိလိုက္ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေျပာရဲပါတယ္ - တကယ္တမ္း UN နဲ႕ INGO ေတြက အကူအညီေပးလာခဲ့ မယ္ဆိုလ်င္လည္း နစ္နာဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြအတြက္ကို အစီရင္ခံစာမွာေဖၚျပႏိုင္ေအာင္ ေပးတယ္ဆို႐ံုေလး မစို႕မပို႕ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္သာေပးၿပီး ေခၚေတာေတြကိုေတာ့ ေနာက္ထပ္ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္မက ထပ္ေပးေနဦးမွာပါ။ ဒါက UN, INGO စတာေတြမွာ ေခၚေတာေတြခ်ည္းႀကီးစိုးေနၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြ ခြဲျခားဆက္ဆံခံေနရတဲ့ အေျခအေနကို ႀကံဳႀကိဳက္တုန္း တင္ျပခဲ့တာေတြပါ။

အခုအေရးအခင္းမွာ ေခၚေတာေတြဆီက လက္နက္ေတြရရွိထားတယ္ဆိုတာနဲ႕ပတ္သက္လို႕ တရား၀င္ထုတ္ျပန္ေၾကျငာတာ မေတြ႕ရေသးေပမယ့္ ယေန႕အထိ သိရွိထားရသမွ်ေတြအရေတာ့ အမွန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေခၚေတာေတြ ဘဂၤလား - ျမန္မာ နယ္စပ္မွာ UN ကိုအေၾကာင္းျပၿပီး လႈပ္ရွားေနၾကတယ္ဆိုတာ မွန္ကန္ေၾကာင္း သက္ေသျပေနပါတယ္။ UNHCR ၀င္းထဲမွာ တစ္ညေနခဲ့ၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသားဒုကၡသည္ေတြကလည္း သံသယျဖစ္စရာလႈပ္ရွားမႈေတြ ေတြ႕ျမင္ၾကားသိခဲ့ၾကရတဲ့အေၾကာင္း ျပန္ေျပာျပတာေတြရွိပါတယ္။ လူပုဂၢိဳလ္နာမည္ေတြကအစ တိတိက်က်ေဖၚထုတ္ေျပာလာခဲ့တာပါ။ (ေဒသခံတိုင္းရင္းသားေတြဟာ ေခၚေတာစကားကို အထိုက္အေလွ်ာက္ နားလည္တတ္ကၽြမ္းၾကပါတယ္) ေနာက္ဆံုးဖမ္းဆီးအေရးယူမႈခံရသူေတြထဲမွာ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕ UNHCR ႐ံုး၀င္းထဲမွာ ၀န္ထမ္းမဟုတ္ဘဲ ၀င္ေရာက္ခိုလံႈေနသူေတြကိုပါ ဖမ္းမိခဲ့ပါတယ္။ ေဒသခံေတြေျပာတဲ့နာမည္နဲ႕ ေခၚေတာေတြ အမွန္တကယ္ပဲ ဖမ္းဆီးတဲ့အထဲ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ UN ရဲ႕ တာ၀န္ခံအႀကီးအကဲေတာင္ ဒီကစၥမွာပါ၀င္ပတ္သက္ေနသလားလို႕ေတာင္ သံသယျဖစ္စရာေကာင္းေနတာေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းေတြက ထိထိမိမိ စံုစမ္းစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။

တစ္ခါ UN အထူးကိုယ္စားလွယ္ႀကီးရဲ႕ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရခိုင္ေဒသက ထြက္ေျပးခိုလံႈလာတဲ့ Rohingya (႐ိုဟင္ဂ်ာ)ေတြကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက လက္ခံေပးဖို႕ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး Rohingya (႐ိုဟင္ဂ်ာ)ဆိုတဲ့အသံုးအႏႈန္းသစ္ေ၀ါဟာရ ကိုတမင္သံုးႏႈန္းထုတ္ျပန္သြားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ႏိုင္ငံမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတာကို မရွိပါဘူး၊ လက္မခံႏိုင္ပါဘူးလို႕ တရား၀င္ထုတ္ျပန္၊ တင္ျပထားၾကပါလ်က္ အခုလိုထုတ္ျပန္ေၾကျငာခ်က္ေတြမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႕ သံုးႏႈန္းသြားခဲ့ေတာ့ UNHCR ဆိုတာ ဒုကၡသည္အမည္ခံအၾကမ္းဖက္သမားေတြကို အကာအကြယ္ေပးေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းလို႕ပဲ သံုးသပ္ရပါလိမ့္မယ္။ High Commissioner for Refugees မဟုတ္ေတာ့ပါ။ High Commissioner for RSO (Rohingya) သို႕မဟုတ္ High Commissioner for Rebels လို႕ပဲ ေျပာရေတာ့မွာပါ။

အခုျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့အေရးအခင္းကို အေသအခ်ာသံုးသပ္ၾကည့္မယ္ဆိုလိုရွိရင္ အားလံုးဟာ ေသေသခ်ာခ်ာ အကြက္ခ်စီမံထားတဲ့ အခင္းအက်င္းတစ္ခု၊ အေရးအခင္းကို တနည္းနည္းနဲ႕ မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ဖန္တီးႀကိဳးစားလာခဲ့ၾကတာကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ အေစာပိုင္းကကၽြန္ေတာ္တင္ျပခဲ့သလို ေက်ာက္နီေမာ္ျပႆနာ၊ ေတာင္ကုတ္ျပႆနာဆိုတာေတြဟာ လတ္တေလာအေၾကာင္းရင္းပါပဲ။ တကယ့္အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ရခိုင္ေဒသကို ေခၚေတာေတြက သူတို႕နယ္ေျမအျဖစ္အပိုင္က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပစ္ႏိုင္ဖို႕ စစ္ဆင္လာတာျဖစ္တယ္ဆိုတာ ထင္ရွားေနပါတယ္။ ဒါဟာ ရခိုင္ေဒသတစ္ခုတည္းနဲ႕ဆိုင္တဲ့ျပႆနာ ဟုတ္ပါသလား ခင္ဗ်ား။ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရနဲ႕ လႊတ္ေတာ္အဆင့္ဆင့္က ဒီျပႆနာကိုဘယ္လိုကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းၾကမလဲ။ နည္းလမ္းရွာဖို႕လိုပါၿပီ။ လတ္တေလာမီိးၿငိမ္းသြားရင္ေတာင္ ေနာက္ထပ္မီးေတာက္ မေလာင္ရေအာင္ ေလာင္စာကို ေသခ်ာရွင္းလင္းဖို႕လိုပါၿပီ။ မီး႐ိႈ႕မယ့္ လက္ေတြကို ျဖတ္ပစ္လိုက္ဖို႕ လိုေနပါၿပီ။
ကၽြန္ေတာ္တို႕သာမန္ျပည္သူေတြရဲ႕သေဘာထားကေတာ့ ေခၚေတာေတြဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ႏိုင္ငံသားမဟုတ္ပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားေတြမဟုတ္မွန္း လ.၀.က ၀န္ႀကီးကလည္း ေခၚေတာလား၊ တိုင္းရင္းသားလားဆိုတာ ခဲြျခားမရဘူးဆိုရင္ ရခိုင္ေတြသာသိတယ္၊ ရခိုင္ေတြကိုေမးပါလို႕ ဆိုထားပါတယ္။ က်ဴးေက်ာ္လာတဲ့ေခၚေတာေတြဟာ တိုင္းရင္းသား (လံုး၀) မဟုတ္၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ပိုင္ခြင့္ (လံုး၀)မရွိသည့္ မတရားခိုး၀င္လာၾကသူမ်ားသက္သက္သာျဖစ္ပါသည္။

ေခၚေတာေတြဟာ ႏိုင္ငံမဲ့ဒုကၡသည္တစ္ျဖစ္လဲ အၾကမ္းဖက္သမားေတြပါပဲ။ သူတို႕ေတြနဲ႕ ေနထိုင္ပံုစ႐ိုက္၊ အသြင္သ႑န္၊ ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ၊ ယဥ္ေက်းမႈထံုးတမ္းစဥ္လာေတြတူတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကေတာင္ ဧည့္သည္အျဖစ္နဲ႕မွ လက္မခံတာႀကီးကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ ျမန္မာျပည္ႀကီးက ႏိုင္ငံသားမွတ္ပံုတင္ေတြထုတ္ေပးၿပီး၊ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ လႊတ္ေတာ္ထဲ အ၀င္ခံၾကမလို႕လား။ ႏိုင္ငံတကာလွည့္လည္ၿပီး ဧည့္သည္ဟာအိမ္ရွင္ေတြကို အေႏွာင့္အယွက္မေပးရလို႕ ၾသ၀ါဒေပးေနတဲ့ ဆရာမႀကီးကိုလည္း တစ္ခုေလာက္တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ အခု ကၽြန္ေတာ္တို႕က ဧည့္သည္အျဖစ္ေတာင္လက္မခံပါဘဲ အိမ္ရွင္ကိုျပန္ၿပီးေစာ္ကားေနတဲ့ ေခၚေတာေတြကို ဘယ္လိုၾသ၀ါဒေပးဦးမွာလဲ ဆိုတာပါ။

ကုလသမဂၢနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာက ဒီေခၚေတာေတြကို သနားလွပါတယ္၊ သူတို႕လူ႕အခြင့္အေရးဆံုး႐ံႈးေနၾကရပါတယ္ဆိုၿပီး ရင္ထုမနာျဖစ္ေနၾကရင္ အေကာင္းဆံုးေျဖရွင္းဖို႕နည္းလမ္းတစ္ခုရွိေနပါတယ္။ UNHCR တို႕၊ INGO တို႕ကေန ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လွဴဒါန္းမယ့္ရံပံုေငြေတြအစား မိတ္ေဆြတို႕ႏိုင္ငံမွာ ေခၚေတာေတြကို ေနရာေပးၿပီး ထားေပးလိုက္ၾကပါ။ အလွဴ႐ွင္ႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႕ ေခၚေတာျပႆနာကို အဲဒီလို အခ်ိဳးက် ေခၚယူေျဖရွင္းလိုက္ၾကရင္ အဆင္ေျပသြားပါလိမ့္မယ္။ မိတ္ေဆြတို႕လည္း ရံပံုေငြေတြစုေဆာင္းေပးပို႕ေနစရာမလိုအပ္ေတာ့ပါဘူး။ သူတို႕အတြက္လည္း ႏိုင္ငံမဲ့ဘ၀က အဆံုးသတ္သြားပါလိမ့္မယ္။ အဲဒါအေကာင္းဆံုးပါပဲ။