ရခိုင္ အမ်ိဳးသားတို႔ ႀကံဳေတြ႔ေနရေသာ ႏွိဳင္းရဆံုး႐ွံဳးမွဳ

ေမာင္စိုင္းစား

ရိုဟင္ဂ်ာဟု အမည္တပ္ထားေသာ ႏိုင္ငံမဲ့ ဒုကၡသည္မ်ား၏ ပံုရိပ္မ်ား ႏိုင္ငံတကာသတင္းဌာနမ်ားတြင္ ပလူပ်ံလာျခင္းသည္ ရခိုင္တို႔၏ စိုးရိပ္ပူပန္မွဳမ်ားကို အဆံုးစြန္ဆံုးသို႔ ေရာက္ေအာင္တြန္းပို႔လိုက္ေလသည္။ ရခိုင္သားတို႔ ျမင္မိသည္က ႏိုင္ငံမဲ့ေနေသာလူတစ္စုဟူေသာ အျဖစ္ထက္၊ ၄င္းတို႔၏ ဘေလာ့မ်ား၊ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ သမိုင္းေၾကာင္းဆိုင္ရာႏွင့္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ သေဘာတရားေရးရာမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုအျဖစ္အပ်က္မ်ားေၾကာင့္ သနားရမည္ဟူေသာအျဖစ္ထက္ မိမိအေရးကို စိုးရိမ္ပူပန္ရမည့္အေနအထားကို ေရာက္ရွိသြားသည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားမွာ ဗုဒၶဘာသာကို သက္၀င္ယံုၾကည္သူမ်ား ျဖစ္ၿပီး၊ သနားဂရုဏာတရားကို ေရွ႕တန္းတင္သူမ်ားျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုသည္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ခ်င္ေသာ စိတ္ဆႏၵမ်ားႀကီးစိုးေနရပါသနည္း။ အထက္ပါေမးခြန္းကို ကၽြႏု္ပ္သိေသာ အေနာက္ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးမွ ေမးျမန္းခဲ့ေပသည္။

ဤေမးခြန္းကို ေျဖရန္အတြက္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ ခံစားခ်က္မ်ားကို ယထာဘူတက်က် ႐ွဳျမင္ၾကည့္ရန္ လိုအပ္လာေပသည္။ ေကာက္ခ်က္တစ္ခုမွာ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ႏွိဳင္းရဆံုးရွံဳးျခင္း ဟူေသာ သေဘာတရားကို ခံစားေနရသည္ ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ဘက္၊ ရခိုင္႐ိုးမ၏ ထိုမွာဘက္တြင္ေနထိုင္ေသာ ဤလူမ်ိဳးမ်ားသည္ အတိတ္၏ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားျခင္းတြင္ ဂုဏ္ယူတတ္သူမ်ား ျဖစ္သည္။ ယင္းကဲ့သို႔ေသာ ႀကီးက်ယ္ခန္းနားမွဳမ်ားကိုလည္း ဒီဂ်ီအီးေဟာ၊ ေမာရိစ္ေကာလိစ္ကဲ့သို႔ေသာ အေနာက္တိုင္း ပညာရွင္မ်ား၊ စာေရးဆရာမ်ားပင္လွ်င္ ႏွစ္ေပါင္းအတန္ၾကာကပင္ စာတမ္းမ်ားျပဳစုဖူးျဖင္း၊ ေျမာက္ဦး၊ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီစေသာ ၿမိဳ႕ေဟာင္းမ်ား၏ အၾကြင္းအက်န္မ်ားက သဇင္ပန္းခိုင္တၿမိဳင္ၿမိဳင္ ဆိုသကဲ့သို႔ အထင္အရွားျပသေနျခင္းတို႔က သူတို႔၏ ဂုဏ္ယူတတ္ျခင္း အတြင္းသေဘာကို ျဖည့္ဆည္းေပးသည္ႏွင့္ တူေနေပသည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ လက္ရွိအုပ္ခ်ဳပ္သူ တိုင္းရင္းသားတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည့္ ဗမာမ်ားႏွင့္ မိမိတို႔သည္ တန္းတူေသာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္ ဟူေသာ ခံယူခ်က္ကို ကိုင္စြဲထားေပသည္။ တစ္ခ်ိဳ႕ရခိုင္မ်ားမွာ ထို႔ထက္ပို၍ မိမိတို႔သည္ ဗမာမ်ားထက္ပင္ ေရွးက်ေသာသမိုင္းကို ပိုင္ဆိုင္ထားျခင္းႏွင့္ ေျမာက္ဦးေခတ္သည္ ဗမာဘုရင့္ႏိုင္ငံျဖစ္သည့္ အင္း၀၊ အမရပူရထက္ပင္ တိုးတက္ခဲ့ေၾကာင္းကို ဒဂၤါးျပားဥပမာမ်ား၊ စာဆိုက၀ိတို႔၏ ရခိုင္မင္းသမီးဧခ်င္းအစရွိေသာ ဥပမာမ်ားျဖင့္ တဖြဲ႔တႏြ႔ဲ ေထာက္ျပၾကေပသည္။

သို႔ရာတြင္ ၁၇၈၄ ခုတြင္ ရခိုင္ဘုရင့္ျပည္သည္ ပ်က္သုန္းဆိတ္ၿငိမ္းခဲ့ၿပီး၊ ရခိုင္အထက္တန္းလႊာမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္ကို စြန္႔ခြာထြက္ေျပးခဲ့ရသည္။ ၄င္းတို႔သည္ နယ္ခ်င္းစပ္ရာ၊ တစ္ခ်ိန္က ၄င္းတို႔ ရာစုႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ရာေက်ာ္ၾကာ အုပ္စိုးခဲ့ရာ စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕ရပ္၀န္းက်င္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္ဘုရင္ႏွင့္ ေမာင္းမမိသံမ်ားမွာမူ စစ္ႏိုင္သူတို႔၏ ေခၚေဆာင္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။

ထိုအခ်ိန္ထိုအခါက စစ္တေကာင္းရပ္၀န္းေဒသသည္ ယခုကဲ့သို႔ လူဦးေရ ထူထပ္ျခင္းမရွိေသးေပ။ စစ္၏အနိဌာ႐ုဏ္မ်ားကို ေရွာင္ခြာလာခဲ့ေသာ ရခိုင္မ်ားကို အဂၤလိပ္မ်ားက ယာယီေနရာမ်ားခ်ေပးခဲ့ယင္း၊ နတ္ျမစ္၏ တစ္ဖက္ကမ္း (ယခုဘဂၤလားနယ္ေျမ)တြင္ ဖေလာင္းခ်ိတ္၊ ကယုေခ်ာင္း၊ ျမစ္နား႐ြာ၊ အေပါက္၀ အစရွိေသာ ေဒသမ်ားသည္ ရခိုင္တို႔အတြက္ စိုက္ပ်ိဳးစားရာ နယ္ေျမမ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။ လူဦးေရနည္းပါးျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေျမေပါမ်ားျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ရခိုင္တို႔၏ စီးပြားေရး ေျပလည္ခဲ့သည္။ ရခိုင္ျပည္မူရင္းနယ္ေျမျဖစ္ေသာ ေျမာက္ဦး၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ ရမ္းၿဗဲ အစရွိေသာ နယ္ေျမမ်ားတြင္မူ စစ္၏ဒဏ္ေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ အခြန္အေကာက္ႀကီးျမင့္ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း ရခိုင္တို႔သည္ ဆင္းရဲက်ပ္တည္းခဲ့သည္။

အဂၤလိပ္မ်ား ရခိုင္ကို သိမ္းၿပီးေနာက္တြင္ ရခိုင္တို႔၏ ပညာေရး အဆင့္အတန္းသည္ အလြန္ေကာင္းမြန္ခဲ့သည္။ ရခိုင္ျပည္မွ ပညာတတ္ အမ်ားအျပားေမြးထုတ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး အဂၤလိပ္တို႔၏ ဗ်ဴ႐ိုကရတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ထိပ္ဆံုးအဆင့္ထိ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကသည္။ အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ဦးေမေအာင္၊ ဆာေပၚထြန္း အစရွိေသာ ထင္ရွားသူမ်ားမွာ ရခိုင္အမ်ိဳးသားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အိႏၵိယ ျပည္သူ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စာေမးပြဲျဖစ္ေသာ ICS ကိုလည္း ရခိုင္သားမ်ား ထူးခၽြန္စြာ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္၏ ICS စာေမးပြဲ ေအာင္ျမင္သူမ်ားစာရင္းတြင္ ရခိုင္အမ်ိဳးသားမ်ား ႀကီးစိုးေနခဲ့သည္။ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္မ်ားတြင္လည္း ရခိုင္သားမ်ား ထင္ေပၚခဲ့သည္။ ခက္ခဲနက္နဲလွေသာ ပိ႗ကတ္သံုးပံုကို အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုခဲ့ေသာ ပုဂၢိဳလ္မွာလည္း ရခိုင္ပင္ ျဖစ္သည္။

အျခားတစ္ဖက္ျဖစ္ေသာ စီးပြားေရးတြင္လည္း ဘဂၤလာႏွင့္ ကုန္သြယ္ႏိုင္သျဖင့္ ဦးရဲေက်ာ္သူ ကဲ့သို႔ေသာ သူႁကြယ္မ်ား ေပၚထြန္းခဲ့သည္။ အရွင္ဦးဥတၱမကဲ့သို႔ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးကို လွဳပ္ႏိုးခဲ့သူမွာလည္း ရခိုင္အမ်ိဳးသားပင္ ျဖစ္သည္။

ယခုကဲ့သို႔ေသာ အတိတ္က ႀကီးက်ယ္မွဳမ်ားသည္ ရခိုင္အမ်ိဳးသားတို႔အတြက္ လက္မ ေထာင္စရာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ အရွင္ဦးဥတၱမ၏ ဒုတိယကို မလို၊ ပထမကိုမွ လိုခ်င္ေသာ စိတ္ဓာတ္မ်ိဳးသည္ ရခိုင္သားတို႔၏ အတြင္းသေဘာကို လႊမ္းမိုးေနခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ကံၾကမၼာသည္ ရက္စက္တတ္ေသာ သေဘာကို ေဆာင္သည္ ထင္ပါသည္။

မၾကာေသးခင္အခ်ိန္က UNDP ၏ အစီရင္ခံစာတစ္ခုအရ ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ခ်င္းျပည္နယ္ၿပီးလွ်င္ ဒုတိယအဆင္းရဲဆံုးျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း သိလာရေပသည္။ ဂီရိမုန္တိုင္းတိုက္ၿပီးေနာက္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္သို႔ အကူအညီေပးရန္ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကေသာ NGO မ်ားသည္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္အလယ္ပိုင္းႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းတြင္ ဆင္းရဲမြဲေတမွဳမွာ အဆံုးစြန္စိုးရိမ္ရေသာ အေျခအေနကို ေရာက္ေနေၾကာင္း ေထာက္ျပလာေပသည္။ ရခိုင္အမ်ိဳးသားမ်ားမွာ မိမိ၏ ေမြးရပ္ေျမကို စြန္႔ခြာ၍ ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ မေလးရွားႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္ ေနၾကရေပသည္။ မၾကာခင္က ရခိုင္ျပည္နယ္သို႔ ခရီးသြားခဲ့ေသာ မိတ္ေဆြတစ္ဦး၏ ေျပာျပခ်က္အရ ယခုအခါ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ မိန္းမမ်ား၊ ကေလးငယ္မ်ားႏွင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားသာ က်န္ရွိၿပီး အားေကာင္းေမာင္းသန္လူငယ္လူရြယ္ဟူ၍ ၿမိဳ႕ရြာမ်ားတြင္ ရွာေဖြရ ခက္ခဲသြားၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုေပသည္။

ယခုကဲ့သို႔ေသာ အေျခအေနဆိုးမ်ားကို ခံစားေနၾကရေၾကာင္းကို ရခိုင္သူ၊ ရခိုင္သားမ်ား နားလည္သေဘာေပါက္မွဳ ရွိၾကသျဖင့္သာလွ်င္၊ အတိတ္ႏွင့္ ပစၥဳပၸန္၏ ဆီႏွင့္ေရပမာကြာျခားခ်က္မ်ားကို နားလည္၍ေနၾကသျဖင့္သာလွ်င္ အထက္ေဖာ္ျပပါ ႏွိဳင္းရဆံုး႐ွံဳးျခင္းကို ခံစားေနၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။

၄င္းကဲ့သို႔ ဆံုးရွံဳးမွဳ ခံစားေနရခ်ိန္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ မွီတင္းေနထိုင္ၾကကုန္ေသာ ဘဂၤလီမ်ား၏ သမိုင္းဆိုင္ရာ ေျပာင္းျပန္လွန္ေရးသားထားေသာ ဇာတ္လမ္းမ်ား ပလူပ်ံလာျခင္းက ရခိုင္တို႔၏ ႏွလံုးသားကို ဓားထက္ထက္ျဖင့္ ထိုးမြေနသည္ႏွင့္ တူေပသည္။ ၄င္းကဲ့သို႔ သမိုင္းျပန္လွန္ကြက္မ်ားထြက္လာသည္မွာ အတိတ္က လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္းမ်ားတြင္ ရခိုင္တို႔ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရေသာ ပံုရိပ္မ်ားကို သတိရလာၾကသည္။ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္းတို႔၏ သေဘာမွာ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ နစ္နာၾကရေသာ သေဘာရွိေပသည္။ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္းတြင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားေသာ ေနရာတြင္ ဘဂၤလီမ်ား အသတ္ခံခဲ့ရၿပီး၊ ဘဂၤလီလူမ်ိဳးမ်ားေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔ အသတ္ခံခဲ့ရသည္။ သို႔ရာတြင္ လူတို႔၏ သေဘာမွာ ခံရျခင္းကိုသာ အသိစြဲမွတ္တတ္ျခင္းကား သဘာ၀သာ ျဖစ္ေပသည္။

အတိတ္သမိုင္းေၾကာင္းကို ေျခရာခံေကာက္ၾကည့္ေသာ္ ေျမာက္ဦးေခတ္၊ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားႀကီးစုိးခ်ိန္တြင္ မူစလင္မ်ားကို ေနရာေပးခဲ့ေသာ အခ်ိန္မ်ားရွိခဲ့ၿပီး ၄င္းမူစလင္မ်ားမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အေျခတက်ေနထိုင္ခဲ့၍ ရခိုင္မ်ားက ကမန္ ဟု အမည္ေပးခဲ့ေပသည္။ ၄င္းကမန္မ်ားမွာ အီစလန္ဘာသာကို ကိုးကြယ္ၿပီး၊ ေဒသခံ ရခိုင္မ်ားကဲ့သို႔ပင္ ရခိုင္စကားေျပာျခင္း၊ ရခိုင္လို ၀တ္စားဆင္ယင္ျခင္းမ်ားရွိသည္။ ဘဂၤလီမ်ားက ကမန္တို႔၏ သမိုင္းေၾကာင္းကို ျပန္ေပးဆြဲၿပီး မူစလင္ခ်င္းတူသျဖင့္ အတူတူေရာခ်ျခင္း လုပ္ေနသည္ဟု ရခိုင္တို႔က ယံုၾကည္သည္။ သို႔ရာတြင္ ကမန္မ်ား ခမ်ာမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ၏ မ်က္ႏွာသာေပးျခင္းကို မခံရရွာပဲ နိမ့္ခ်ဆက္ဆံျခင္း၊ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္မွ ရုပ္သိမ္းျခင္းမ်ား ခံစားေနရသည္။

ဘဂၤလီတို႔သည္ အဂၤလိပ္ေခတ္တြင္ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးရန္ ရခိုင္ေျမသို႔ လာေရာက္ခဲ့ၾကၿပီး အိမ္မျပန္ပဲ ရခိုင္ျပည္တြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကေၾကာင္းကို အဂၤလိပ္တို႔၏ လူဦးေရစစ္တမ္းမ်ားကို မွီးျငမ္း၍ ရခိုင္သမိုင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာေအးခ်မ္းက ဆိုေလသည္။ သူက ဆက္ဆိုသည္မွာ အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားက စစ္တေကာင္းသားဘဂၤလီမ်ား၏ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ျခင္းကို အခ်ိန္မွီ မထိန္းခ်ဴပ္ႏိုင္ခဲ့လွ်င္ ရခိုင္ျပည္တြင္ ရခိုင္မ်ားက လူနည္းစုျဖစ္ၿပီး ဘဂၤလီမ်ားက လူဦးေရ အသာစီးရသြားလိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အဂၤလိပ္အုပ္စုိးသူမ်ားကပင္ စိုးရိမ္ခဲ့ၾကရေၾကာင္း အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ ဆိုျပသည္။ ေနာက္ရခိုင္အမ်ိဳးသားတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဦးခင္ေမာင္ေစာမွလည္း အေထာက္အထားျဖင့္ စာတမ္းမ်ားေရးသားကာ ဘဂၤလီတို႔၏ ကူးေျပာင္းလာေရာက္မွဳကို ေထာက္ျပသည္။

သို႔ရာတြင္ ႏိုင္ငံတကာတြင္ ဘဂၤလီမ်ား၏ အေရးေတာ္ပံု ေပၚေပါက္လာသည္မွာ ျမန္မာအစိုးရ၏ လူအခြင့္အေရးဖိႏွိပ္မွဳမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဘဂၤလီမ်ားက ရခိုင္တို႔သည္ ျမန္မာမ်ားႏွင့္ ေပါင္းၿပီး သူတို႔ကို ဖိႏွိပ္ပါသည္ဟု ေျပာကာ ရခိုင္အမ်ိဳးသားမ်ားကို ဘီလူးသဘက္အျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာက ျမင္ေအာင္ လုပ္ျပၾကေလသည္။ ရခိုင္အမ်ိဳးသားမ်ားကို ၄င္းကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံတကာက ျမင္ေအာင္လုပ္ျပရံုသာမက ရခိုင္အမ်ိဳးသားမ်ား၏ အထူးအထြတ္အျမတ္ထားရာ သမိုင္းေၾကာင္းကို အျပန္အလွန္ကုလားဖန္ထုိး ေကာက္ခ်က္ဆြဲျပေလရာ ရခိုင္မ်ားမွာ နဂိုကပင္ ဘီလူးရုပ္အသြင္းခံထားရသျဖင့္ အသားနီေနသည္ႏွင့္ အလုိက္သင့္ပင္ အနာကို ဆားထည့္ခံၾကရေလသည္။ ထိုအခါ ရခိုင္တို႔၏ ႏွလံုးသားမ်ား ဆတ္ဆတ္ခါ နာက်င္ၾကရသည္။

ဘဂၤလီမ်ား အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနသည္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားျဖစ္သည္။ သမိုင္းထဲက ဇာတ္လိုက္ျဖစ္ရန္မဟုတ္ေပ။ လူ႔အခြင့္အေရး၏ သေဘာမွာ အစိုးရ ႏွင့္ ျပည္သူ၏ၾကားက နားလည္မွဳတစ္ခုသာ ျဖစ္သည္။ လူ႔အခြင့္အေရး ဆံုးရွံဳးျခင္းသည္ အစိုးရက ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးစံႏွဳန္းမ်ားကို မလိုက္နာ၍သာ ျဖစ္သည္။ လူတစ္ဦးခ်င္းႏွင့္ အျခားလူတစ္ဦးခ်င္းအၾကားက နားလည္မွဳ၊ ခိုက္ရန္ျဖစ္မွဳမ်ားမွာ ရာဇသတ္ပုဒ္မ်ားသာ ျဖစ္သည္။ ရခိုင္မ်ားမွာလည္း လူ႔အခြင့္အေရးဆံုးရံွဳးၾကရသည္သာ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရး စာတမ္းႏွင့္တကြ၊ တစ္သီးတစ္ျခားေသာ လူ႔အခြင့္အေရးစာခ်ဳပ္မ်ားတြင္ ျပဌာန္းထားေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံသားအားလံုး ဆံုးရွံဳးၾကေလသည္။ ဘဂၤလီမ်ားမွာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား အျဖစ္သတ္မွတ္ခံရသျဖင့္ ပို၍နစ္နာျခင္း ျဖစ္သည္။

ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားမွာကား မိမိအေရးအတြက္ အလြန္အမင္း ပူပန္ေနၾကရေပသည္။ အတိတ္ကာလက ရခိုင္တို႔သည္ ေသြးစည္းညီညြတ္မွဳ ရွိေကာင္း ရွိခဲ့မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုအခါမွာမူ ၀ါးအစည္းေျပသကဲ့သို႔ အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာ ကြဲေနသည္။ ရခိုင္တို႔သည္ ဗမာတို႔၏ သူရဲေကာင္း ကိုးကြယ္ေသာ အေလ့အထကို အလြန္အတုခိုးတတ္ၾကေၾကာင္း ရခိုင္လူငယ္တစ္ခ်ိဳ႕က ညည္းညဴၾကေလသည္။ သူတို႔က ေျပာသည္မွာ ရခိုင္တို႔၏ စိတ္ေနစိတ္ထားသည္ မဟုတ္မခံစိတ္ရွိၿပီး၊ ေခါင္းေဆာင္ေနာက္သို႔ မေမးမျမန္းပဲ ေကာက္ေကာက္ပါေအာင္လိုက္တတ္ေသာ သေဘာမရွိေၾကာင္း၊ ရခိုင္မ်ားတြင္ ေခါင္းေဆာင္လုပ္လိုသူမ်ားၿပီး၊ ေနာက္လိုက္လုပ္လိုသူနည္းေၾကာင္းႏွင့္ ယင္းသေဘာ၏ အနက္သေဘာကို ဆင္ျခင္စဥ္းစားၿပီးသကာလ ၄င္းစိတ္ေနစိတ္ထားမ်ိဳးႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ိဳး၊ လူမွဳေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ိဳးကို ဖြဲ႔စည္းလုပ္ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း ၄င္းလူငယ္မ်ားက ဆိုေလသည္။

ထိုကဲ့သို႔ စည္း႐ံုးေရးအတြက္ အခက္အခဲ ႀကံဳေနရစဥ္ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာေရးေပ်ာက္ကြယ္သြားေတာ့မည္လား ဟူေသာ စိုးရိမ္ပူပန္မွဳက အစဥ္အၿမဲစိုးမိုးေနေပသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုသူမ်ား၏ လွဳပ္ရွားမွဳမ်ားမွာ ရခိုင္တို႔၏ ႏွလံုးသားထဲသို႔ စိုးရိမ္မွဳမ်ား ဒီဂရီျမင့္ေအာင္္ လွဳံေဆာ္ေပးလိုက္သည္ႏွင့္ တူသည္။ ႏိုင္ငံတကာစာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာဟူသည္မွာ သနားစရာ ဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ ပံုေပၚေနၿပီး၊ ရခိုင္တို႔၏ ႏွလံုးသားမ်ားတြင္မူ ရိုဟင္ဂ်ာဟူသည္မွာ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရးအားျဖင့္ ၀ါးမ်ိဳလာမည့္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေနေပသည္။ ၄င္းစိုးရိမ္မွဳကို ေထာက္ပံ့ေပးေနသည္မွာ စီးပြားေရးအားျဖင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္၏ ေရလုပ္ငန္း အားလံုးနီးပါးကို ဘဂၤလီမ်ားက စိုးမိုးထားျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးအားျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီအေထာက္အပ့ံသည္ ဘဂၤလီမ်ားထံတြင္သာ စုပံုေနျခင္း (ဂီရိမုန္တိုင္းမတိုင္မွီအထိ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ရွိေသာ UN ႏွင့္ NGO မ်ားသည္ ဘဂၤလီမ်ားကိုသာ အကူအညီေပးျခင္းႏွင့္၊ NGO အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္မ်ားသည္လည္း ဘဂၤလီမ်ားကိုသာ ဦးစားေပးျခင္း၊ မေလးရွားႏိုင္ငံရွိ UNHCR သည္ ဘဂၤလီမ်ားကိုသာ ဒုကၡသည္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳၿပီး၊ ရခိုင္မ်ားကို အသိအမွတ္မျပဳျခင္း)၊ ဘာသာေရးအားျဖင့္ အီစလန္ဘာသာသည္ ႏိုင္ငံတကာတြင္ ဘီလူးရုပ္သြင္းခံေနရသျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အီစလန္ဆန္႔က်င္ေရးသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကဲ့သို႔ပင္ လီဘရယ္က်သည္ဟု ေၾကြးေၾကာ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ပင္ ေ၀ဖန္ခံေနရျခင္း စသည္မ်ားမွာ ပညာတတ္ဖို႔အခြင့္အေရးမရရွာေသာ ေအာက္ေျခေနရခိုင္လူတန္းစားမ်ားႏွင့္တကြ၊ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးကို စုိးရိမ္ပူပန္ေသာ မ်ိဳးခ်စ္ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားကို အလြန္အမင္း စိုးရိမ္ေစေပသည္။