ရိုဟင္ဂ်ာ( ေခၚ ) ဘဂၤလီ ျပႆနာဟာ …ဘယ္ေလာက္ၾကီးမားႏုိင္ပါသလဲ

ေမသၾကၤန္ဟိန္ (ျမစ္မခ)

ဇြန္ ၁၃၊ ရန္ုကုန္ၿမိဳ႕။

ရခိုင္ျပည္နယ္၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕ရဲ႕ အေျခအေန

ဇြန္လ ၁၃၊ ၂၀၁၂

ယေန႕ နံနက္ ၈နာရီခြဲ ၀န္းက်င္ခန္႕အခ်ိန္မွစၿပီး စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္းတြင္ လူငါးဦးစေသာ လူစုလူေ၀းျဖင္႕ အျပင္မထြက္ရဟူေသာ အမိန္႕ကို စစ္တပ္မွ ထုတ္ျပန္ခဲ႕ေၾကာင္း စစ္ေတြၿမိဳ႕ခံ ျမစ္မခ သတင္းေထာက္ကသတင္းပို႕ေပးပါတယ္။

ဒါ႕အျပင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚက မြတ္ဆလင္ေတြကို တေနရာတည္းမွာစုထားၿပီး လံုထိန္း၀ိုင္းထားတယ္၊ ေစာင္႕ၾကည္႕ေနတယ္လို႕လည္း ဘဂၤါလီေဒသခံတဦးက ေျပာပါတယ္။

စစ္ေတြၿမဳိ႕က ေဒသခံဘဂၤါလီတဦးကို ဖုန္းဆက္ေမးျမန္းေတာ႕ လက္ရွိအေျခအေနကို သူက ခုလိုေျပာဆိုတယ္။

`ဗလီမွာ ေရသြားခပ္ရတယ္၊ ေရမရတာ ၁၀ ရက္ရွိၿပီ၊ မီးကေတာ႕ မေန႕ကစျဖတ္တယ္။ ဆန္ကိုေတာ႕ စစ္တပ္နဲ႕ ရန္ကုန္က အလွဴရွင္ေတြက ေပးတယ္၊ လူမႈေရးအသင္းေတြဆီက ရတယ္၊စား၀တ္ေနေရးကေတာ႕ အခက္အခဲရွိေနၿပီ၊ အိမ္ျပင္ကို တေယာက္ခ်င္းစီပဲ ထြက္လို႕ရေတာ႕တယ္၊ ပုဒ္မ ၁၄၄ ထုတ္ျပန္ထားတယ္`ဟု သူက ေျပာပါတယ္။

ယေန႕မွာေတာ႕ ေန႕လည္ ၁နာရီ ၀န္းက်င္ထိ လက္ရွိအေျခအေနအရ စစ္ေတြၿမိဳ႕တြင္းတြင္ ျငိမ္သက္လ်က္ရွိေၾကာင္း ေဒသခံေတြဆီက သိရပါတယ္။

ဇြန္လ ၁၂၊ ၂၀၁၂

မနက္ (ဇြန္လ ၁၂) ရက္ေန႕ ၁၀ နာရီမွာ စစ္ေတြကို ဖုန္းေခၚပါတယ္။ ေဒသခံ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား ကုန္သည္တေယာက္ဆီကို ဖုန္း၀င္သြားခဲ႕တယ္။ သူ႕အသံက တုန္ေနတယ္။ ၿပီးေတာ႕  စကားလံုးေတြက မကြဲဘူး။

`ခုပဲ ဓည၀တီရပ္ကြက္က ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကို ဘဂၤလီေတြ မီးရွိဳ႕ေနၿပီ၊ သူတို႕က လူအင္အားမ်ားေတာ႕ ဒီက လူေတြ မႏိုင္ေတာ႕ဘူး၊ က်ေနာ္လည္း ` ..ဆိုတဲ႕ အသံနဲ႕အတူ လူေအာ္သံေတြၾကားၿပီးစကားမဆံုးခင္မွာပဲ ဖုန္းလိုင္းျပတ္သြားတယ္။

ဖုန္းျပန္ေခၚေပမဲ႕ ဖုန္းမကိုင္ေတာ႕ဘူး။ ဖုန္းမကိုင္ေလ က်မအေနနဲ႕ စိတ္ပူမိေလပါပဲ၊ ရွိသမွ် စစ္ေတြ ဖုန္းေတြကို တလံုးၿပီး တလံုးေခၚေနမိတယ္။ ခဏၾကာေတာ႕ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ ေနထိုင္တဲ႕ ဗမာေရွ႕ေနတဦးဆီကို ဖုန္း၀င္သြားတယ္။

`ဒီမွာက လံုထိန္းရဲကလည္း ေျခာက္လွန္႕တဲ႕ သေဘာပဲ ပစ္ေနတယ္။ ခုခ်ိန္ထိေတာ႕ တပ္ကလံုး၀ မပစ္ဘူး ။ မီးရွိဳ႕တာကေတာ႕ ႏွစ္ဖက္စလံုးက ရွို႕ေနၾကတာပဲ။ လံုထိန္းေတြက ၀င္ရွိဳ႕တာမ်ိဳးလည္း မရွိပါဘူး။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကေတာ႕ ရခိုင္ေတြထက္ လူအင္အားပိုမ်ားတယ္၊ သူတုိ႕က အုပ္စုအင္အားေတာင္႔တယ္၊ လံုထိန္းေတြကိုေတာ႕ ေၾကာက္ပံုမရဘူး`` လို႕ ေျပာတယ္။

နာရီ၀က္ေလာက္ ၾကာေတာ႕ ျမစ္မခ ရခုိင္ျပည္နယ္သတင္းေထာက္က စစ္ေတြကေန ဖုန္းဆက္လာခဲ႕တယ္။သူ႕အသံကလည္းေ လာေလာ ေလာေလာနဲ႕ပါပဲ။

`နာဇီရပ္ကြက္ကို ဘဂၤလီေတြ ၀ို္င္းထားတယ္ အမ၊ သူတုိ႕ဘက္က လူ ၁ ေသာင္းေလာက္ရွိတယ္၊ ဒါးေတြ ဒုတ္ေတြေရာ ေသနပ္ေတြလည္း ပါတယ္။  ဒီမွာရခိုင္နဲ႕ ရဲ ၂ ေထာင္ေလာက္က ခုခံေနရတယ္၊ က်ေနာ္လည္း ေျပးေနရတယ္၊ ခုပဲ ရခုိင္တေယာက္အသတ္ခံရတယ္လို႕ ၾကားတယ္။ လူလတ္ပိုင္းပဲ…က်ေနာ္ ဆက္ပို႕ေပးပါမယ္`

အဲလို ပဲ ေျပာၿပီး ဖုန္းခ်သြားျပန္တယ္။ စစ္ေတြမွာ ဇြန္လ ၁၀ ရက္ေန႕ ေန႕ခင္းပိုင္းကတည္းက အင္တာနက္ မရေတာ႕ဘူး၊ စစ္ေတြမွာေနထိုင္တဲ႕ျမစ္မခသတင္းေထာက္က ဖုန္းနဲ႕ပဲ သတင္းပို႕ေပးေနတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ျဖစ္ပြားေနတဲ႕  အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းက ၿမိဳ႕နယ္(၄)ၿမိဳ႕နယ္မွာ ဒုကၡသည္ေပါင္း တစ္ေသာင္းေက်ာ္ရွိၿပီး စား၀တ္ေနေရးအခက္အခဲျဖစ္ေပၚေနေၾကာင္းဒဏ္ရာရရွိသူမ်ား အတြက္ အေရးေပၚေဆး၀ါး အကူအညီလိုအပ္ေနတယ္လို႕လည္း သတင္းေထာက္က လွမ္းၿပီးသတင္းပို႕ေပးတယ္။

 “အကူအညီကေတာ့ လုိအပ္ေနတာပဲ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒုကၡသည္ေတြ အမ်ားႀကီးပဲ၊ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ လာက္ေတာ့ရွိတယ္ ကြ်န္ေတာ္တို႕ သြားကူညီေပးတာတဲ့ ေနရာေပါင္း (၂၇)ခုေလာက္ရွိတယ္ လာၿပီးကူညီေပးေနတာလည္း ရွိတယ္၊ မလံုေလာက္ဘူးေပါ့ ေဆး၀ါးလည္းလိုတယ္ ထိခိုက္ ဒဏ္ရာရတဲ့လူေတြလည္း ရွိေနတယ္ “ဟု ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား တိုးတက္ေရး ပါတီမွ ဗဟိုေကာ္မတီ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးက လက္ရွိအေျခအေနကို ေျပာပါတယ္။

လက္ရွိ အေျခအေနအရ ဒဏ္ရာရရွိသူ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားရွိသလို၊ ဘဂၤါလီမ်ားမွာလည္း ရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြကို ေမးျမန္းရင္ ရခိုင္ဘက္က ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူ ပိုမ်ားေၾကာင္း ေျဖသလို၊ ဘဂၤါလီဘက္ကလည္း သူတုိ႕ဘက္က ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူ ပိုမ်ားတယ္လို႕ ေျဖတာပါပဲ။

ႏွစ္ဘက္စလံုး အျပန္အလွန္ျဖစ္ေနၾကတဲ႕အတြက္ ထိခိုက္ဦးေရနဲ႕ ေသဆံုးဦးေရကိုလည္း အတည္ျပဳလို႕မရေသးပါဘူး။
ဒုကၡသည္အေရအတြက္ကိုေတာ႕ ရခို္င္တိုးတက္ေရးပါတီက ခုလို အတည္ျပဳေပးပါတယ္။

ရခုိင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ေအာင္ေျမေဗာဓိဓမၼရိပ္သာတြင္ ရခိုင္တုိင္းရင္းသား ဒုကၡသည္ဦးေရမွာ (၅၅၇)ဦး ၊အလိုေတာ္ျပည့္   ပရဟိေက်ာင္း(၂၄၇ )ဦး၊ ဗဟိုေက်ာင္းတြင္(၇၀)ဦး ႏွင့္ (၄)မိုင္ရဲတပ္ရင္း(၂) တြင္ (၃၀၀၀)ဦးေရ ၊ စုစုေပါင္း ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဒုကၡသည္ဦးေရ (၇၀၀၀) ဝန္းက်င္ရွိၿပီး ၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕နယ္ရွိ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းႏွင့္ ပညာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ၄၉၀၀ (ေလးေထာင့္ကိုးရာ )ဦးေရရွိကာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ရွိ အ.လ.က ေက်ာင္းတြင္(၁၃၀၀)ဦးခန္႕ရွိေၾကာင္းႏွင့္ ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ဒုကၡသည္ (၂၀၀၀)၀န္းက်င္ ရွိေၾကာင္း ရခုိင္တိုင္းရင္းသားမ်ားတိုးတက္ေရးပါတီက ျပဳစုထားေသာ စာရင္းမ်ားအရ သိရပါတယ္။

ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာမွာလည္

လက္ရွိအေျခအေနမွာေတာ႕ ဘူးသီးေတာင္၊ေမာင္ေတားေဒသေတြမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြအေနနဲ႕ ျငိမ္သက္သြားေၾကာင္းကိုလည္း သတင္းစကားမ်ားအရ ၾကားရပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ျမိဳ႕နယ္အတြင္းမွာရွိတဲ႕ ရပ္ကြက္နဲ႕ေက်းရြာေတြမွာ  ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႕မြန္းလြဲပိုင္းမွစတင္ျပီး ဘဂါၤလီရိုဟင္ဂ်ာမ်ားက လူစုလူေ၀းျဖင့္ မီးရႈိ႕ျခင္း၊ ရိုက္ႏွက္ျခင္း၊ လုယက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ႕တဲ႕ အတြက္ျမိဳ႕နယ္အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ဦးစီးဌာနက အမိန္႕အမွတ္ ၁/ ၂၀၁၂ျဖင့္ ညမထြက္ရအမိန္႔ထုတ္ျပန္လိုက္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

 ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႔ မြန္းလြဲပိုင္းက ေမာင္ေတာျမိဳ႕မွာ ဘဂါၤလီရိုဟင္ဂ်ာေထာင္ဂဏန္းခန္႕က ွိျမိဳ႕မပရိယတိၱစာသင္တိုက္ကိုဖ်က္ဆီးျခင္းနဲ႕ မာင္ေတာျမိဳ႕နယ္ အတြင္းရွိ ေက်းရြာေတြမွာ လူေနအိမ္မ်ား၊ ေစ်းဆိုင္တန္းမ်ား၊ တည္ခိုခန္း စသည္တို႔ကို  မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးျခင္း၊  ရန္ျပဳသတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ား  ျဖစ္ေပၚခဲ့ေၾကာင္း၊  ထိုကဲ့သို႔  ဆူပူအၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊ ရုန္းရင္းဆန္ခတ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားေနသည့္အတြက္ ဘူးသီးေတာင္ျမိဳ႕နယ္ႏွင့္ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္ တို႔တြင္ ညမထြက္ရ အမိန္႔(ပုဒ္မ ၁၄၄)ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရပါတယ္။

ျပႆနာရဲ႕ အစ

အဆိုပါကိစၥရပ္မ်ားျဖစ္ေပၚခဲ႔ရျခင္းအစမွာ ေမလ(၂၈)ရက္ေန႔တြင္ မသီတာေထြးအသတ္ခံခဲ႔ရျခင္းမွ စတင္ခဲ႔ၿပီး ဂ်မာအတ္(၁၀) ဦးအားသတ္ျဖတ္ခဲ႔ျခင္းေပၚမူတည္၍ အဆိုပါ ျပႆနာမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

 ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႔မြန္းလြဲပိုင္းတြင္ ေမာင္းေတာျမိဳ႔၌ ဘဂၤလီ ရိုဟင္ဂ်ာ ေထာင္ဂဏန္းခန္႔က ျမိဳ႔မ ပရဟိတ စာသင္တိုက္အား ဖ်က္ဆီး ခဲ႔ရာမွ   ရခိုင္ ရိုဟင္ဂ်ာ အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္လို႕ အၾကမ္းဖ်င္းသိထားခဲ႕ရပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ေနတဲ႕ အေျခအေနကို ကိုယ္တိုင္ မ်က္စိနဲ႕ မျမင္ရေပမဲ႕ စစ္ေတြၿမိဳ႕က ရခိုင္ျပည္နယ္ သတင္းေထာက္ ေပးပို႕တဲ႕ သတင္းေတြနဲ႕ အျခား မီဒီယာေတြမွာတက္ေနတဲ႕သတင္းေတြမွာေတာ႕ ရခိုင္ျပည္နယ္က အေျခအေနက ဆိုးတာေတြ႕ရပါတယ္။

ဘဂၤလီေတြ ဘာေၾကာင္႕ ဒီေလာက္ထိ အၾကမ္းဖက္ၾကသလဲ၊ ရခိုင္တို္င္းရင္းသားေတြကို သတ္ျပ၊ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြ၊ အိမ္ေတြ မီးရွိဳ႕ၾကသလဲ ဆိုတာကလည္း စဥ္းစားစရာျဖစ္ပါတယ္။ မေန႕က ၾကားရတဲ႕ သတင္းေတြမွာလည္း ဘဂၤလီေတြဘက္က လက္နက္ၾကီးနဲ႕ေတာင္ ပစ္တယ္ဆိုတဲ႕ သတင္းေတြ ထြက္လာတာလည္း ၾကားရတယ္။

အျခားမိတ္ေဆြတေယာက္ကလည္း က်မကို အီးေမးလွမ္းၿပီး ပို႕တယ္၊ အခုျဖစ္ေနတဲ႕ ေဒသမွာေနတဲ႕ ဘဂၤလီေတြကို ရုိဟင္၈်ာလို႕ ေခၚတယ္၊ သူတို႕ကလည္း ျမန္မာျပည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ေနလာခဲ႕တဲ႕သူေတြျဖစ္တယ္၊ ဒီလိုအေျခအေနမွာ အစိုးရနဲ႕ ရခိုင္နဲ႕ ေပါင္းၿပီး သူတုိ႔ဘဂၤါလီေတြကို အစားျဖတ္တာေတြ၊ ေရျဖတ္တာေတြ လုပ္ေနတယ္။ အိမ္ထဲက အိမ္ျပင္မထြက္ရဘူး၊ ထြက္ရင္ လံုထိန္းက ပစ္တယ္လို႕ ေျပာပါတယ္။ သူ႕မိတ္ေဆြ မိသားစုက ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းေနတဲ႕သူေတြပါ အစၥလမ္ဘာသာကိုးကြယ္သူေတြျဖစ္ေပမဲ႕ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ မရွိပါဘူးလုိ႕လည္း သူက စာထဲမွာ အာမခံၿပီး ေရးသားေပးပို႕လာပါတယ္။

သတင္းဘယ္လို ေရးသားထုတ္ျပန္ေနၾကသလဲ

ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာေတြမွာေတာ႕ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရခိုင္ေတြနဲ႕ မြတ္စၥလင္ ဘာသာေရး ပဋိပကၡအသြင္နဲ႕ ေရးသားေနတာ ေတြ႕ရတယ္။

ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ ဘန္ေကာက္ၿမိဳကေန ထုတ္ေ၀တဲ႕ သည္ေနရွင္းမွာေတာင္ ထိုင္းသတင္းေထာက္က တကယ္႕ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အျဖစ္မွန္ျဖစ္တဲ႕ ဘဂၤလီေတြရဲ႕ အၾကမ္းဖက္မႈေတြထက္ ဘဂၤလီေတြကို ရခိုင္နဲ႕လံုထိန္းေတြက ႏွိမ္နင္းေနတဲ႕သေဘာမ်ိဳးပဲ ေဖာ္ျပေနၾကတယ္လုိ႕လည္း မိတ္ေဆြတေယာက္က ဖုန္းဆက္ပါတယ္။

ျပည္ပ မီဒီယာေတြအေနနဲ႕ ျပည္တြင္းက ရခိုင္ေဒသကိုသြားေရာက္ၿပီး သတင္းမယူနုိင္ၾကတဲ႕အတြက္ သတင္းေတြ လြဲေနတာျဖစ္လိမ္႕မယ္လို႕လည္း ယူဆမိေၾကာင္း မိတ္ေဆြက ေျပာတယ္။

ျပည္တြင္း ဂ်ာနယ္ေတြနဲ႕ ျပည္တြင္းက သတင္းမီဒီယာေတြကေတာ႕ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ သတင္းေထာက္ေတြ ရွိၾကတယ္။ ရခိုင္သတင္းေထာက္မရွိတဲ႕သတင္းဌာနေတြကလည္း သတင္းေထာက္ေတြကို ေစလႊတ္ၾကတယ္၊ ဒါ႕အျပင္ အခ်ိန္ျပည္႕ ၂၄နာရီ နီပါး တယ္လီဖုန္းေတြနဲ႕ သတင္းယူၾကၿပီး အခ်ိန္နဲ႕အမွ် ေရးသားေနၾကတယ္။

လူမႈေရးကြန္ယက္လို႕ ေျပာတဲ႕ facebook နဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ ဘေလာ႕ေတြ ေပၚမွာေတာ႕  ရခိုင္ျပည္နယ္အေျခအေနကို အျမင္ သံုးမ်ိဳးနဲ႕ ေရးသားေနၾကတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အျမင္တမ်ိဳးကေတာ႕ ဒါဟာ အစိုးရဘက္က ဆင္တဲ႕ ေထာင္ေခ်ာက္လို႕ ေျပာၿပီးေရးသားေနတယ္။

ေနာက္အျမင္တမ်ိဳးကေတာ႕ ရခိုင္-ဘဂၤလီ ျပႆနာဟာရဲ႕ ေနာက္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာရွိတယ္၊ ျမန္မာအစိုးရနဲ႕ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႕ အၾကပ္အတည္းျဖစ္ေစရံုသာမက၊ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႕ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင္႕ရရွိေရးအထိ ေတာင္းဆိုဖုိ႕ စီမံကိန္းျဖစ္တယ္ဆိုတာကို အခ်က္အလက္ေတြနဲ႕ ေရးသားထားတာေတြ႕ရပါတယ္။

ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ႕ ျမန္မာမြတ္စၥလင္ေတြကုိ ရခုိင္နဲ႕အစိုးရေပါင္းၿပီး အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ေနၿပီ၊ ရခိုင္နဲ႕ မြတ္စလင္ ျပႆနာမွာ အစိုးရဘက္က ရခိုင္ဘက္ကို လိုက္တယ္၊ မြတ္စလင္ေတြကို သတ္ပစ္တယ္ဆိုၿပီး ေရးသားေနၾကတယ္။

က်မအေနနဲ႕ကေတာ႕ အျမင္ ၃ မ်ိဳးစလံုးေရးသားၾကတာေတြကို ဖတ္ပါတယ္။ စဥ္းလည္း စဥ္းစားၾကည္႕ပါတယ္။
အခ်က္အလက္ေတြနဲ႕ သမိုင္းေနာက္ခံအေၾကာင္းရင္းေတြေပၚမွာ အရင္းခံၿပီးစဥ္းစားၾကည္႕ဖို႕၊ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ စဥ္းရေတာမယ္႕အေနအထား ျဖစ္ေနတယ္္လို႕လည္း ယူဆမိတယ္။

စဥ္းစားၾကည္႕မယ္ဆိုရင္ သမိုင္းနဲ႕ေနာက္ခံအေၾကာင္းအရာေတြကိုလည္း မသိရင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕စဥ္းစားႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႕လည္း နားလည္မိပါတယ္။

တကယ္ေတာ႕ ရိုဟင္ဂ်ာ ေခၚ၊ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမားေတြက က်မတို႕ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားေတြေတာ႕ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြထဲမွာလည္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို တိုင္းရင္းသားေတြထဲမွာ ထည္႕မထားဘူး ဆိုတာကိုေတာ႕ က်မ အေနနဲ႕ ေသေသခ်ာခ်ာ ခုိင္ခိုင္မာမာ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ သမိုင္းေၾကာင္း

ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕ သမိုင္းကို ျပန္ၾကည္႕မယ္ဆိုရင္ ဓည၀တီ(စစ္ေတြခရိုင္) ၊ ရမၼ၀တီ(ေက်ာက္ျဖဴခရိုင္)ႏွင့္ ေမဃ၀တီ(မာန္ေအာင္ခရိုင္) စသည့္ ၀တီေလးရပ္ႏွင့္ ေပါင္းစည္း အပ္ေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဓည၀တီေခတ္၊ ေ၀သာလီေခတ္၊ ေလးျမိဳ႕ေခတ္၊ ေျမာက္ဦးေခတ္ ဟူ၍ ေခတ္ေလးေခတ္ ထြန္းကားခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

သမိုင္းသုေတသနဦးစီး႒ာနရဲ႕ ရခိုင္သမိုင္း မွတ္တမ္းမ်ားအရ ဓည၀တီေခတ္သည္ ဘီစီ ၃၃၅၂မွ ေအဒီ ၃၂၇ အထိ ရွည္ၾကာခဲ့ၿပီး ေခတ္ဦးရခိုင္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ႕ ေလးျမိဳ႕ေခတ္ေတြမွာ ကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာအေနနဲ႕ ဟိႏၵဴ ဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာတို႕ျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရပါတယ္။

ေအဒီ ၁၄၃၀ မွ ရခိုင္ကို ဗဒံုမင္း တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္တဲ႕ ေအဒီ ၁၇၈၄ အထိ မည္သူမွ် မြတ္ဆလင္မ်ား မဟုတ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ရခိုင္တြင္ ဘုရင္ ၄၈ ဦးနန္းတက္ခဲ့ရာ ၉ဦးသာ မြတ္ဆလင္အမည္ျဖင့္ ဒဂၤါးသြန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၎ ၉ဦးသည္ စစ္တ ေကာင္းကို သိမ္းပုိက္ေအာင္ႏိုင္ခဲ့သည့္ ဘုရင္မ်ားျဖစ္သျဖင့္ လက္ေအာက္ခံေဒသတြင္ ရွိသည့္ ျပည္သူတို႕၏ ၾကည္ညိဳမႈ ရရွိ ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသာ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာနရဲ႕ ေမာ္ကြန္းမွာ ေတြ႕ျမင္ရပါတယ္။

 ရခိုင္ဘုရင္လက္ထက္က ရွိစဥ္က သံု႕ပန္းအျဖစ္ ဖမ္းေဆာင္ေခၚယူလာေသာ မြတ္ဆလင္ေတြကို လယ္ယာလုပ္ငန္းေတြမွာ လည္းေကာင္း၊ အျခားအမႈထမ္းလုပ္ငန္းမ်ားမွာ လည္းေကာင္း ပါ၀င္ခဲ႕ၾကပါတယ္။

ဘေဂၤါနယ္မွ အေျခခ်ေနထိုင္လာတဲ႕ မြတ္ဆလင္ေတြကို ရခိုင္ေဒသတြငး္ ၁၅ရာစုတြင္ စတင္ေရာက္ရွိ လာခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းသုေတသနဌာန၊ ေမာ္ကြန္းအေထာအထားမ်ားအရ သိရပါတယ္။

ျဗိတိသွ်ကိုလုိနီေခတ္ ဘဂၤါလီမြတ္ဆလင္ ရခိုင္ျပည္နယ္သို႕ ၀င္ေရာက္လာခဲ႕ျခင္း

တကယ္ေတာ႕ က်မတို႕ တိုင္းျပည္ထဲကို ဘဂၤါလီမြတ္ဆလင္ေတြ စတင္ေရာက္ရွိလာခဲ႕တာက ကိုလိုနီေခတ္မွာျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ သိရပါတယ္။

၁၇၈၅ ခုႏွစ္တြင္ဗဒံုမင္းက ရခိုင္ပေဒသရာဇ္နယ္ကို သိမ္းပိုက္ျပီးေနာက္ အဂၤလိပ္တို႕ သိမ္းပိုက္ထားတဲ႕ ဘဂၤါနယ္နဲ႕ဆက္စပ္လာရာမွာ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးမွာ တင္းမာမႈျဖစ္ေပၚၿပီးေနာက္ ၁၈၂၄ တြင္ ရွင္မျဖဴကၽြန္းကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး အဂၤလိပ္- ျမန္မာ ပထမစစ္ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ရႏၱပိုစာခ်ဳပ္ျဖင့္ စစ္ရပ္စဲခဲ့ရတယ္၊

အဆိုပါစာခ်ဳပ္အရ ရခိုင္နဲ႕တနသာၤရီက အဂၤလိပ္ တို႕လက္ေအာက္သို႕ ေရာက္သြားခဲ႕ၿပီး ရခိုငျ္ျပည္နယ္က  အဂၤလိပ္တို႕ သိမ္းပိုက္ထားျပီးျဖစ္တဲ႕ ဘဂၤလားနယ္မ်ားနဲ႕ တစ္ေပါင္းတည္းတည္ရွိလာခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

၁၈၃၉ခုႏွစ္မွာ ေျမရိုင္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဂရံၾကီး ဥပေဒတစ္ရပ္ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး၊ ထိုဥပေဒအရ ခ်မွတ္ထားနဲ႕ နယ္ေျမအေျမာက္အမ်ားအတြက္ အလုပ္သမားမ်ားအေနနဲ႕ စစ္တေကာင္းမွ ဘဂၤါလီမ်ား၊ မဒရပ္မွ ဆူရတီမ်ား အမ်ားအျပား၀င္ေရာက္လာခဲ႕တယ္လို႕ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ထိုမွ စၿပီး ဘဂၤါနယ္မွ  မြတ္ဆလင္မ်ား ႏွစ္စဥ္တိုးလာရျခင္းက  ေဒသခံရခိုင္တို႕အတြက္ ေနာင္ကာလတြင္ အႏၱရာယ္ၾကီး ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္လုိ႕ ျဗိတိသွ်အာဏာပိုင္တို႕က ယခင္ကပင္ သတိေပးခဲ့သည္ကိုလည္း  သမိုင္းသုေတသနဌာနက မွတ္တမ္းမ်ားအရ ေတြ႕ရပါတယ္။ 

လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ မြတ္ဆလင္တို႕ အေျခအေန

၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၄) ရက္ေန႕တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရရွိခဲ့ရာ ႏိုင္ငံေတာ္အား ဖဆပလ အစိုးရက အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ တယ္၊ ထိုကာလ ရခိုင္တြင္(ရတည) အဖြဲ႕က ရခိုင္ျပည္နယ္ ရရွိေရးကို  အေၾကာင္းျပဳ၍ စည္းရံုးလႈပ္ရွားေနၿပီး၊ လြတ္လပ္ေရး မရမီကပင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ႕ မူဂ်ာဟစ္အဖြဲ႕က လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ ပိုမိုအင္အားေတာင့္တင္းလာခဲ့တာကို သမိုင္းမွတ္တမ္းအရ သိရပါတယ္။

၁၉၄၈ မွာ မြတ္ဆလင္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ညီလာခံကို ေမာင္းေတာ့ျမိဳ႕နယ္၊ ကရဗ်င္ရြာမွာ က်င္းပစဥ္ အဖြဲ႕အမည္ကုိ မူဂ်ာဟစ္လို႕  တရား၀င္ေျပာင္းလဲဖြဲ႕စည္းလုိက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဆိုပါ အဖဲြ႕ရဲ႕ စစ္ေရးေခါင္းေဆာင္မွာ Jaffar Kawal ျဖစ္ျပီး လက္ေထာက္မွာ ဟူစိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ၎တို႕ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ထဲမွာ  ကုလားတန္ျမစ္ အေနာက္ဘက္ကမ္းႏွင့္ နတ္ျမစ္အေရွ႕ဘက္ကမ္းၾကားေဒသကုိ မြတ္ဆလင္ တို႕၏ National Home အျဖစ္သတ္မွတ္ေပးရန္၊ရခိုင္ရွိ မြတ္ဆလင္မ်ားကို တိုင္းရင္းသားစာရင္းထဲ ထည့္သြင္းေပးရန္၊ စသည့္အခ်က္မ်ားပါ၀င္ေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြမွာေတြ႕ရွိရပါတယ္။

မူဂ်ာဟစ္

မူဂ်ာဟစ္ျပႆနာကေတာ႕ ေလာေလာဆယ္အားျဖင့္ ဒုတိယကမာၻစစ္ၾကီး၏ ဆိုးေမြတစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ္လည္း အတိတ္အားျဖင့္ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္ပြဲအျပီးဘဂၤါလီမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းသို႕၀င္ေရာက္လာျခင္းမွ ျမစ္ဖ်ားခံခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ မင္းျပား၊ ေျမပံု စသည့္ေဒသမ်ားသို႕ အစၥလမ္ဘာသာကိုးကြယ္သူ စစ္တေကာင္း ဘဂၤါလီမ်ား အတားအဆီးမရွိ ၀င္ေရာက္လာျခင္းမွ စတင္ခဲ့ပါတယ္။

မူဂ်ာဟစ္အဖြဲ႕မ်ားျဖစ္ေသာ အဒူေဇာ္လီအဖြဲ႕၊ ဘီေအေဇာ္ေဖာအဖြဲ႕၊ ဇာေဖာ္အဖြဲ႕တို႕အား ပူးေပါင္းေစခဲ့ျပီး ၎အဖြဲ႕ရဲ အမည္ကို ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳကာ “ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ” လို႕ ဖြဲ႕စည္းလိုက္ေၾကာင္းသိရပါတယ္။

၎ပါတီက ရခိုင္ပါတီမ်ားျဖစ္ေသာ ရခိုင္အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ (ရမလ)၊ ရခိုင္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ(ရကပ) တို႕ကို ညီညြတ္ေရး ကမ္းလွမ္းခဲ့ၾကသည္။ ေဆြးေႏြးမႈ ျပဳလုပ္ရာတြင္ (ရမလ)က တစ္ပါတီျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ တင္ျပေသာ္လည္း (ရကပ)က တပ္ေပါင္းစုျဖစ္ေရးတင္ျပခဲ့ပါတယ္။ အဆိုပါ ရိုဟင္ဂ်ာပါတီက ေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားကို ေတာင္းဆိုခဲ႕ပါတယ္။

 ရိုဟင္ဂ်ာပါတီက ရိုဟင္ဂ်ာကို တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳရန္၊

ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာနယ္ကို ရိုဟင္ဂ်ာေဒသအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳရန္၊
ရခုိင္ျပည္နယ္လြတ္ေျမာက္သည့္အခါ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ရခိုင္ ၆၀% ၊ ကုလား ၄၀%၊ ပါ၀င္ရန္ တို႕ပါ၀င္ပါတယ္။

အမွန္တကယ္အားျဖင့္ ၎အခ်က္မ်ားသည္ စစ္ျပီးစ အလယ္သံေက်ာ္ မြတ္ဆလင္ ညီလာခံံံက ခ်မွတ္ထားေသာ အေျခခံအခ်က္မ်ားကို ဆက္လက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
(ရကပ)က ထိုေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို ေလာေလာဆယ္ သေဘာတူညီမႈ မေပးႏိုင္ေသာ္လည္း တျဖည္းျဖည္းညွိႏႈိင္းသြားမည္ဟု ျပန္ၾကားခဲ့သည္။
သို႕ေသာ္ အင္အားခ်ိနဲ႕ေနေသာ အဖြဲ႕မ်ားျဖစ္သျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕၏ ေတာင္းဆိုခ်က္အခ်ိဳ႕ကို လိုက္ေလ်ာခဲ့ရသည္ဟု ဆိုသည္။
၎တို႕မွာ  ရိုဟင္ဂ်ာပါတီသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤါလီ)၏ တစ္ခုတည္းပါတီ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။-
ထုိ႕ေၾကာင့္ကုလားအမ်ားအျပားရွိေသာ ေမာင္ေတာ၊ဘူးသီးေတာင္အေနာက္ဘက္ ေတာင္ရင္းပိုင္းသည္လည္းေကာင္းဘူးသီးေတာင္ျမိဳ႕နယ္ ေညာင္ေခ်ာင္းႏွင့္ ေညာင္ေခ်ာင္းအထက္ပိုင္းသည္လည္းေကာင္း၊ ရိုဟင္ဂ်ာ(ကုလားမ်ား) နယ္ေျမျဖစ္သည္။-  ပူးတြဲစစ္ေကာ္မတီ၏ အၾကီးအကဲသည္ စစ္အင္အားမ်ားေသာ ရိုဟင္ဂ်ာပါတီမွ ျဖစ္ရမည္ ဟူေသာ အခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။ ` ဟု ၄င္းတို႕ဘက္မွ  ေတာင္းဆိုခဲ့ေၾကာင္း မူဂ်ာဟစ္အလင္း၀င္ျခင္း မွတ္တမ္းတြင္ ေတြ႕ျမင္ရပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာေပၚလာျခင္း

အဂၤလိပ္တို႕ ရခုိင္ေဒသကို သိမ္းပိုက္ခ်ိန္ထိ ရိုဟင္ဂ်ာမေပၚေသးပါဘူး။ ကိုလိုနီေခတ္သမိုင္းေရးသားခဲ႕ေသာ ဆရာေတြမွာလည္း အဆုိပါ အသံုးအနႈန္းမရွိေသးေၾကာင္း အတည္ျပဳေျပာဆိုၾကပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ႕ အသံုးအနႈန္းက ၁၉၄၇-ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းမွာသာ ေပၚေပါက္လာတဲ႕ အသံုးအႏႈန္းျဖစ္ၿပီး၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေခတ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ေခတ္ပညာတတ္ဘဂၤလီမ်ားက  သမိုင္းကို ဖန္တီးယူၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာကို တိုင္းရင္းသားျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးေရးသားခဲ႕တယ္လို႕ သမိုင္းသုေတသနဦးစီး႒ာနက ေမာ္ကြန္းဌာနစုရဲ႕ မွတ္တမ္းမ်ားအရသိရပါတယ္။

ေမာင္းေတာၿမိဳ႕နယ္ ျဖစ္စဥ္သမိုင္းရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္မွာေတာ႕ ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာစကားကို အလံနီကြန္ျမဴနစ္မ်ားက မူဂ်ာဟစ္ သူပုန္မ်ားအတြက္ ထြင္ေပးခဲ႕ေသာ အမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ပိုင္းမ်ားက အလံနီမ်ားႏွင္႕မူဂ်ာဟစ္မ်ားက ယာယီမဟာမိတ္ဖြဲ႕ထားၿပီး ဖဆပလအစိုးရကို တိုက္ခိုက္ေနေသာ အခ်ိန္လည္းျဖစ္ေၾကာင္းသိရပါတယ္။

ဘူးသီးေတာင္ ပါလီမန္အမတ္ အဒူေဂၚေဖာ္(ဂဖါး)က ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္ ဧျပီ ၂၁ရက္ေန႕ ရန္ကုန္တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ရခိုင္၊ ပထန္ႏွင့္ အာရပ္တို႕ ေသြးေႏွာရာမွ ျဖစ္ေပၚလာေသာ လူမ်ိဳးသည္ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးျဖစ္သည္ဟုလည္းေကာင္း၊ ရခိုင္၊ ဘဂၤါလီ၊ အူရဒူ၊ ပါရွန္၊ အာရဘီစကားမ်ားကို ေရာေႏွာ၍ ျဖစ္ေပၚလာေသာ စကားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ စကားျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပခဲ့သည္ဟု  သမိုင္းမွတ္တမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

ဘဂၤါလီတို႕အေနျဖင္႕ ရိုဟင္ဂ်ာဟု သမ္ိုင္းအေထာက္ထားမ်ားျဖင္႕ ေခၚဆိုေနေသာ္လည္း ရိုဟင္၈်ာလူမ်ိဳးဟုေျပာဆိုေနၾကေသာ္လည္း ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ထိ မည္သည္႕သမိုင္းအေထာက္အထားတြင္မွ ပါ၀င္ခဲ႔ျခင္း မရွိသည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္း ရခိုင္သမိုင္းသုေတသနအသင္းမွ သိရွိရပါတယ္။

၁၉၆၂ ေနာက္ပိုင္း အေျခအေန

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေန၀င္းအာဏာယူၿပီးခ်ိန္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္၊ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီလက္ထပ္တြင္  ဘဂၤါလီတို႕၏ နိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈသည္ ေခတၱငုတ္လွ်ိဳးသြားခဲ႕ပါတယ္။

၁၉၇၄ တြင္ ဘီေအေဇာ္ေဖာအဖဲြ႕ တပ္မေတာ္ထိုးစစ္ေၾကာင္႕ ျပိဳကြဲသြားၿပီး ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာရွိ မူဂ်ာဟစ္သူပုန္တုိ႕ကလည္း တစ္ဖက္ႏိုင္ငံမ်ားသို႕ ထြက္ေျပးခဲ႕ရေၾကာင္း သိရပါတယ္။

အဆိုပါ ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္တြင္လည္း ရခိုျပည္နယ္က မြတ္ဆလင္မ်ားေတာင္းဆိုခ်က္ကို ဖယ္ရွားခဲ႕ၿပီး ဘူးသီးေတာင္၊ေမာင္းေတာၿမိဳကနယ္ရွိ စစ္တေကာင္းသား မြတ္ဆလင္ေတြကို ပါတီ၊ေကာင္စီအာဧာရအဖြဲ႕အစည္းတြင္ ပါ၀င္ခြင္႕ကိုလည္း ကန္႔သတ္ထားခဲ႕တယ္လို႕  ေမာင္းေတာျမိဳ႕နယ္ ျဖစ္စဥ္သမိုင္း ၄၉၊ ၅၁ မွတ္တမ္းအရ သိရပါတယ္။

သို႕ေပမဲ႕ အဆိုပါေဒသေတြမွာ မြတ္ဆလင္ဦးေရကေတာ႕ တိုးျမဲတိုးေနခဲ႕တာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

ဆက္လ်က္ ေဖာ္ျပပါမည္။

ေမသၾကၤန္ဟိန္(ျမစ္မခ)