လိမ္လည္ျခင္းႏွင့္ ဟန္ေဆာင္ျခင္းေနာက္ကြယ္မွ

ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာအသံသည္ ၁၉၈၈ခုႏွစ္ လူထုအံုၾကြမႈႏွင့္ ၁၉၉ဝခုေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္း ေအာ္ႀကီးဟစ္က်ယ္ ထြက္ေပၚ လာမႈႏွင့္အတူ “ရုိဟင္ဂ်ာအမည္ခံ” ဘဂၤါလီမူဆလင္မ်ား၏ စတန္႔ထြင္လုပ္ဇာတ္ခင္းမွဳမ်ားသည္လည္း ၷနိငေ မ်ားမွ တဆင့္ ပလူပ်ံထြက္ေပၚလာပါသည္၊၊ မိမိတို႔၏သမိုင္းမွန္၊ ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို ဖံုးးကြယ္၍ သမိုင္းလိမ္၊ ျဖစ္ရပ္လိမ္မ်ားကို အစားထုိးတင္ျပ ကာ “ရုိဟင္ဂ်ာ” အမည္ကိုသံုး၍ လူမ်ဳိးသစ္ဖန္တီးေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံသစ္ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို စနစ္တက် အကြက္ခ် လုပ္ကိုင္လာ ၾကပါသည္၊၊

လက္လွမ္းမွီသေလာက္ ၁၉၉ဝခုေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ကိုသံုး၍ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ခဲ့မႈမရွိခဲ့ေပ၊၊ ၁၉၈၈ခု လူထု အံုၾကြမႈတြင္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ကို အသံုးမျပဳခဲ့ၾကေပ၊၊ ၁၉၉၁ခုႏွစ္တြင္ မူဆလင္အမ်ားအျပားကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ ထြက္ေျပးခိုင္းၿပီး ယင္းဘဂၤလားေဒ့(ခ်္)ရွိ ဆင္းရဲသားမ်ား၊ အေျခမဲ့အေနမဲ့မ်ားႏွင့္ပူးေပါင္းကာ ဗမာစစ္အစိုးရ ႏွိပ္စက္ညွင္းပမ္းမႈေၾကာင့္ လူ (၂ဝဝဝဝဝ) ေက်ာ္ထြက္ေျပးလာရသည္ဟု စာရင္းျပကာ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ကို ကမBာေက်ာ္ေအာင္ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ လုပ္ႀကံဖန္တီးလာၾကပါသည္၊၊ ၁၉၉ဝခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံထားရေသာ မူဆလင္မ်ားအား ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ကို ရိုဟင္ဂ်ာ အမည္ျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ခဲ့သလို လိမ္လည္လွည့္ျဖားလာၾကပါသည္၊၊ ဘာသာေရးအစြမ္းေရာက္တခ်ဳိ႔၏ ဤကဲ့သို႔ လုပ္ႀကံဖန္တီးမႈ မ်ား အစပိုင္းတြင္ ေအာင္ျမင္သေယာင္ေယာင္ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ တိမ္ေကာလာေနၿပီျဖစ္သည္၊၊
အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္မၿလက္ေအာက္၌ လယ္ကူလီမ်ားအျဖစ္ ရခိုင္ျပည္သို႔ လာေရာက္လုပ္ကိုင္လာခါစ၌ စီးပြါးေရးႏွင့္ ဘဝရပ္ တည္ေရး ရည္မွန္းခ်က္သာပါလာ၍ ေဒသခံ ဗုဒၾၶြဘာသာဝင္ရခိုင္မ်ားက လူသားခ်င္းစာနာ၍ အမွတ္မထင္လက္ခံထားခဲ့ၾကသည္၊၊ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘဂၤလားေဒသမွ ရခိုင္ျပည္ဘက္သို႔ ယင္းဘဂၤါလီမူဆလင္မ်ား မတရားလွ႔ိမ္ဝင္လာမႈေၾကာင့္ အဂၤလိပ္အစိုးရကိုယ္တိုင္ ကစိုးရိမ္၍ လူဦးေရစာရင္းစစ္တမ္းမ်ားကို လုပ္လာခဲ့ရသည္၊၊ ရခိုင္ေျမ၌ လူဦးေရ အလံုးအရင္းျဖင့္ အေျခခ်ေနထိုင္ခြင့္ရၿပီးေနာက္ ဘာသာေရးအစြမ္းေရာက္မ်ားႏွင့္ နယ္ေျမခ်ဲ႔ထြင္ေရး မူဆလင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ႏုိင္ငံေရးဘက္သို႔ ဦးတည္လၿပ္ရွားလာၿပီး သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား၊ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း လိမ္လည္လွည့္ျဖား တင္ျပလာၾကပါသည္၊၊ ယင္းစစ္တေကာင္းေဒသမွ ဘဂါၤလီ မူဆလင္မ်ားသည္ ယေန႔ထက္ထိလည္း ရခိုင္ျပည္ထဲသို႔ နယ္မ်ိဳးစံုျဖင့္ ခိုးဝင္ေနၾကရံုသာမက ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားကို လာဒ္ထိုး၍ ရခိုင္ ျပည္၏ စီးပြားေရးကိုခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကသည္ကို ေတြ႔ရွိရပါသည္။
အစပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အျခားတိုင္းရင္းသားမ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ႏွင့္ သူတို႔ကို ႏိုင္ငံေရးအရတိုက္ပြဲဝင္မႈကို လက္ခံဖို႔ ရခိုင္တို႔အားဖိအား ဖိအားေပးမႈမ်ားရွိခဲ့သည္၊၊ ႏိုင္ငံတကာ ၵြဥ မ်ားမွလည္း လူ႔အခြင့္အေရးရွုေထာင့္မွေန၍ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသူမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳမႈမ်ား ရွိလာသည္သာမက ရခိုင္တို႔အားလည္း ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ႏွင့္တကြ သူတို႔၏ႏုိင္ငံေရးအရတိုက္ပြဲဝင္မႈမ်ားကို အသိ အမွတ္ျပဳကာ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသူမ်ားႏွင့္ လက္တြဲတိုက္ပြဲဝင္ၾကဖို႔ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ဖိအားေပးမႈမ်ားလုပ္လာခဲ့ပါသည္၊၊ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံရွိ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ားက သူတို႔၏လိမ္လည္ျခင္းႏွင့္ ဟန္ေဆာင္မၿမ်ားကို သိလာရေသာအခါ ရိုဟင္ဂ်ာ အမည္ႏွင့္တကြ သူတို႔ ၏ႏိုင္ငံေရးအရ ရပ္တည္တိုက္ပြဲဝင္မႈမ်ားကိုပါ လံုးဝအသိအမွတ္မျပဳ ျဖစ္လာၾကသည္၊၊
ယင္းရုိဟင္ဂ်ာအမည္ခံမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္မွ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးျခင္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ရခိုင္ျပည္မွ ထိုင္း ႏိုင္ငံႏွင့္ မေလးရွားႏုိင္ငံတို႔သို႔ ေလွစီးဒုကၡသည္ပံုစံမ်ဳိးျဖင့္ အလံုးအရင္းျဖင့္ ဝင္ေရာက္ျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္လွ်က္ ယင္းႏိုင္ငံမ်ား၌လည္း လူမႈေရးႏွင့္ ဘဝရပ္တည္ေရးအပါအဝင္ ႏိုိင္ငံေရးအရ ေၾကြးေၾကာ္တိုက္ပြဲဝင္မႈမ်ားကို ျပဳလုပ္လာၾကပါသည္၊၊ ယင္းရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံ မ်ားသည္ ယခုအခါတြင္ မေလးရွားႏိုင္ငံ၌ ေသာင္းႏွင့္ခ်ီ၍ေရာက္ရွိေနၿပီျဖစ္ၿပီး၊ ထိုင္းႏိုင္ငံ၌လည္း စနစ္တက် ဝင္ေရာက္ထိုးေဖါက္ေန ၿပီျဖစ္သည္၊၊ ထိုင္းအစိုးရက ယင္းရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံမ်ား ထိုးေဖါက္ဝင္ေရာက္မႈကို စနစ္တက် တားဆီးမႈ ျပဳလုပ္လာေသာအခါ ယင္းရို ဟင္ဂ်ာအေရးသည္ ေဒသခံႏိုင္ငံမ်ားကိုလည္း ရိုက္ခတ္လာႈပီး ေဒသခံႏိုင္ငံမ်ားက သတိထား ေဆာင္ရြက္လာၾကသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္၊၊ ယၡဳက်င္းပဆဲ အာစီယံထိပ္သီးအစည္းေဝး၌ပင္ ယင္းရိုဟင္္ဂ်ာျပႆနာသည္ နံပါတ္(၁) ေနရာကို ရယူထာားၿပီးျဖစ္သည္၊၊
ထိုင္းႏိုင္ငံက အဘယ္ေၾကာင့္ ယင္းရိုဟင္ဂ်ာဆိုသူမ်ားကို ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားဖြင့္၍လက္မခံၾကသနည္း၊၊ အေျဖမွာ ရွင္းေန သည္၊၊ ယင္းရိုဟင္ဂ်ာအမည္ကိုသံုး၍ ႏိုင္ငံေရးအရတိုက္ပြဲဝင္ေနသူမ်ားသည္ ေူ-ၡကေိေ အဖြဲ႔ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈရွိေနသည္၊၊ ထိုင္းႏိုင္ငံ၌ အၾကမ္းဘက္လႈပ္ရွားေနသူမ်ားႏွင့္ ေပါင္းမိၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ လံုၿခံဳေရးကိုပါ ၿခိမ္းေျခာက္လာမည္ကို စိုးရိမ္ေန၍ျဖစ္သည္၊၊
ႏိုင္ငံတကာ ၵြဥ မ်ားႏွင့္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံမ်ားကို “ႏိုင္ငံမဲ့မ်ား”အျဖစ္ လူသားခ်င္းစာ နာေသာ ရႈေထာင့္မွေန၍ ယင္းတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးအရတိုက္ပြဲဝင္မႈမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳေပးဖို႔ ရခိုင္တို႔အား ဖိအားေပးေနၾကသည္ကို ေတြ႔ ရွိရသည္၊၊ သို႔ေသာ္ ယင္းဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား အလံုးအရင္းႏွင့္ဝင္ေရာက္ၿပီးေနာက္ပိုင္း ဘာသာေရးအဓိကရုဏ္းမ်ား ျဖစ္ပြါးၿပီးေနာက္ မိမိတို႔၏ပိုင္ဆိုင္မႈနယ္ေျမ၊ အိုးအိမ္မ်ားကို စြန္႔ခြါထြက္ေျပးလာၾကရေသာ ေဒသခံရခိုင္မ်ား၏ ေရွ႔အနာဂတ္အေရးကို ေတြးပူသည္ကိုကား မေတြ႔ရွိရေသးေပ၊၊ ယင္းအဓိကရုဏ္းကာလ၌ မူဆလင္မ်ား၏ သတ္ျဖတ္မႈေၾကာင့္ အသက္ဆံုးရံၿးခဲ့ရေသာ ရခိုင္ျပည္သူမ်ား၊ ဗုဒၾၶြဘာသာ ရဟန္းေတာ္မ်ား၊ မူဆလင္မ်ား၏ မီးတိုက္ဖ်က္ဆီး၍ ျပာက်ခဲ့ရေသာ ရခိုင္ရြာမ်ား၊ ဗုဒၷၾၶြဘာသာဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား၊ ယင္းဘာသာေရး အစြန္းေရာက္မူဆလင္မ်ား၏ မုဒိမ္းက်င့္သတ္ျဖတ္ျခင္းခံခဲ့ရေသာ ရခိုင္သူမမ်ားႏွင့္ မိမိအသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္လံုၿခံဳေရးအတြက္ အၿမဲ တမ္း အထိတ္တလန္႔ျဖစ္ေနရေသာ ရခိုင္သူ၊ ရခိုင္သားမ်ား၏ အနာဂတ္အေရးကို ေတြးပူစဥ္းစားမိေသာ ၵြဥ မ်ားႏွင့္ ကုလသမဂၢၢ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို မေတြ႔ဖူးေသးေပ၊၊
ဗမာစစ္အစိုးရ၏ ႏိွပ္စက္မႈကိုခံေနရသူမ်ားမွာ ရခိုင္ျပည္ရွိ မူဆလင္ဘာသာဝင္သက္သက္မွမဟုတ္ဘဲ၊ ရခိုင္ျပည္ရွိ ဗုဒၾၶြ ဘာသာဝင္ရခိုင္မ်ားအပါအဝင္ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုးရွိ ျပည္သူမ်ားသည္လည္း နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ဖိႏွိပ္ၫွင္းဆဲခံေနရသည္ကို သတိတရား လက္ကိုင္ထားဖို႔ လိုအပ္သည္၊၊ အကယ္၍ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား၊ ၵြဥ မ်ား ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ခ်င့္ခ်ိန္မစဥ္းစားဘဲ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသူမ်ား၏ အေရးကိုေဇာင္းေပးၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ႏွင့္ ယင္းအမည္ခံတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးအရ ရပ္တည္တိုက္ပြဲဝင္မႈကို လက္ခံခဲ့ လွ်င္ မၾကာေသာတေန႔၌ ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ရေသ့ေတာင္တခုလံုးသည္ ယင္းရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံသူမ်ား လက္ထဲသို႔ က်ေရာက္သြာၿပီး ယင္းေဒသခံရခိုင္ျပည္သူမ်ား အသတ္ခံရမႈ ရပ္ရြာအိုးအိမ္စြန္႔ခြါထြက္ေျပးရမႈႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရၿပီး ယင္းအေရးသည္ ရခိုင္ ျပည္တခုလံုး၊ ဗမာျပည္တစ္ခုလံုးႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား၏ လံုၿခံဳေရးကိုပါြၽခိမ္းေျခာက္လာၿပီး ယင္းႏိုင္ငံ၌ေနထိုင္ေနၾကေသာ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ားသည္လည္း ရခိုင္သားမ်ားကဲ့သို႔ ေဘးဆိုးႀကီးမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရမည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊၊

                                                                                                                                     ခိုင္မင္းညုိ
 

(သွ်မ္းသံေတာ္ဆင့္မွ ေဖေဖၚဝါရီလတြင္ ထုတ္ေဝသည့္ ၍ညိနစနညိနညခန စာေစာင္ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံသူမ်ား အေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထိုင္းသတင္းစာမ်ားမွ ကူးယူေဖၚျပသည္ဟူေသာေဆာင္းပါး၌ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ လူဦးေရ ၇ သိန္းကေန၊ ၁၅သိန္းထိရွိၿပီး ေအဒီ ၇-ရာစုေလာက္က ရခိုင္ျပည္ေျမာက္ပိုင္းတဝိုက္ စီးပြားကုန္သြယ္အလုပ္နဲ႔ ေရႊ႔ေျပာင္းအေျခခ်လာတဲ့အာရပ္လူမ်ိဳးစုကေန တဆင့္ မူဆလင္ျဖစ္လာၾကတာဟု ေရးသားေဖၚျပထားသည္ကို ေတြ႔ရွိရ၍ အံ့ၾသသင့္ရပါသည္။ ဤေဆာင္းပါးကိုေဖၚျပေသာ ထိုင္းသတင္းစာ မ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသူမ်ားမွရရွိေသာ အခ်က္အလက္ျဖစ္ဟန္တူသည္။
အမွန္မွာ ၁၄ဝ၄-ခု ေလးၿမို႔ေခတ္၌ မင္းေစာမြန္ဘုရင္လက္ထက္တြင္ ရခိုင့္ဘုရင့္ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဗမာဘုရင္သိမ္းပိုက္သျဖင့္ ရခိုင္ဘုရင္ မင္းေစာမြန္သည္ ဘဂၤလားေဒသရွိ ေဂါလ္ေဒသကို ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ရသည္။ ေဂါလ္က ေကာင္းမြန္စြာ လက္ခံခဲ့သည္။ ဘဂၤလားေဂါလ္ ဆူလတန္ဘုရင္၏ အကူအညီျဖင့္ ရခိုင္ထီးနန္းကို အရယူခဲ့ရသည္။ ေအဒီ ၁၄၃ဝ-တြင္ ေျမာက္ဦးၿမို႔ကိုတည္၍ ေျမာက္ဦးေခတ္ကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္ ရခိုင့္တပ္မေတာ္၌ အာရပ္မွစစ္သည္ေတာ္မ်ား၊ ဥေရာပမွ ေပၚတူဂီမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔ပါ အမႈေတာ္တမ္းခဲ့သည္ကိုေတြ႔ရွိရသည္။ ယင္းအာရပ္မွစစ္သည္ေတာ္ မ်ိဳးဆက္မ်ားမွာ သံတြဲ၊ ရမ္းၿဗဲကြၽန္းႏွင့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႔ပတ္ဝန္းကင္တြင္ အမ်ားစုေနထိုင္ၾကပါသည္။ ယင္းသူတို႔ကို ရခိုင္တို႔က ကမန္ဟုေခၚေဝၚၿပီး ရခိုင္ျပည္၌ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳထားပါသည္။ ယင္းမူဆလင္ဘာသာဝင္ ကမန္တို႔သည္ ရခိုင္ျပည္၌ ျပႆနာဖန္တီးျခင္း၊ ရခိုင္တို႔ႏွင့္ ဘာသာေရးအဓိကရုဏ္း၊ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္း ဖန္တီးျခင္းမ်ိဳးကို လံုးဝျပဳလုပ္ျခင္းမရွိဘဲ၊ ရခိုင္ျပည္ႏွင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးအေပၚ သစၥာရွိရွိျဖင့္ ရခိုင္တို႔ႏွင့္ ေအးအတူပူအမွ် ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကေသာ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္၌ ဤကဲ့သို႔ မူဆလင္ဘာသာ ကိုးကြယ္ေသာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား ကမန္လူမ်ိဳး ရွိသည္ကိုေတာင္ သတိျပဳမိၾကဖူးမည္မဟုတ္ေပ။ သို႔ေသာ္ မိမိကိုယ္မိမိ ရိုဟင္ဂ်ာဟု ေၾကႊးေၾကာ္ေနသူမ်ားမွာ ၁၈၂၅-ေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ကိုအဂၤလိပ္တို႔သိမ္းပိုက္ၿပီးမွ ဝင္ေရာက္လာေသာ မူဆလင္ဘာသာကိုးကြယ္သည့္ စစ္တေကာင္းေတာင္းတန္းေန ဘဂၤလီမ်ားသာ ျဖစ္သည္။
၁၈၂၅-ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္ျပည္၌ မူဆလင္ဦးေရ ၃ဝ,ဝဝဝ ရွိခဲ့ရာမွ ၁၉၃ဝ ျပည့္တြင္ ၂၁၇၈ဝဝ-ရွိခဲ့ရာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက မူဆလင္ဦးေရ တိုးလာမႈကိစၥကို စိုးရိမ္လာေသာေၾကာင့္ အေျခအေနကိုစံုစမ္းရန္ ၁၉၃၉-ခုႏွစ္တြင္ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္တခုဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့သည္။ ေကာ္မရွင္က မူဆလင္ဦးေရ အဆီးအတားမရွိ တိုးဝင္လာမႈကိုမဟန္႔တားပါက ေနာင္အခါ၌ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း အစီရင္ခံခဲ့ေသာ္လည္း ဒုတိယကမBာစစ္ေၾကာင့္ မည္သို႔မွ်မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ အစီရင္ခံသည့္အတိုင္းပင္ ၁၉၄၂-ခုႏွစ္တြင္ ကုလား-ရခိုင္ အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္ရွိ ရခိုင္ရြာအားလံုး ဖ်က္ဆီးခံရသည္။ ရခိုင္တခ်ိဳ႔မွာ ျပည္တြင္းသို႔ဝင္ၿပီး၊ တခ်ိဳ႔မွာ အဂၤလိပ္ပိုင္နက္ ဒိန္နာဂ်္ပူသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရသည္။
၁၉၄၂-ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေသာကုလားအဖြဲ႔သည္ ဂ်ပန္မ်ားဝင္လာေသာအခါ ဘာသာေရးအသြင္ေျပာင္းကာ ဂ်ေမယာ တူ အိုလမာအသင္းကို ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ အဖြဲ႔ဥကၠဌမွာ အံုေမာ္မ်ာ (ဘီေအဘီအယ္လ္) ျဖစ္သည္။ အုံေမာ္မ်ာအဖြဲ႔သည္ အေနာက္ ပါကိစၥတန္မွ ေအာ္လနာမူဟာမတ္ မူဇဟတ္ခန္ႏွင့္ ေမာ္နာအီျဗာဟိန္းတို႔ကိုေခၚ၍ မူဂ်ာဟစ္အဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္ကို ပါကိစၥတန္နယ္သို႔ ထည့္သြင္းေရးအစီစဥ္ပင္ျဖစ္သည္။ စစ္ေရးအရ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ မယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ေသာ မူဂ်ာဟစ္းတို႔သည္ အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ားနည္းတူ အခြင့္အေရးရလို၍ ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာ လူမ်ိဳးသစ္တခုကို မစၥတာေဂၚဖားက ၁၉၅ဝ-ခု စက္တင္ဘာလထုတ္ ဂါဒီးယန္းသတင္းစာတြင္ အသက္သြင္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၅၁-ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္က်င္းပခဲ့ေသာ အလယ္သံေက်ာ္ မူဆလင္ညီလာခံကမူ ရိုဟင္ဂ်ာမဟုတ္ဘဲ ဗမာမူဆလင္ကဲ့သုိ႔ ရခိုင္မူဆလင္လူမ်ိဳးဟု ေခၚေဝၚရန္ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္တို႔က ငါတို႔ရခိုင္တြင္ မူဆလင္ ဘာသာဝင္မရွိဟု ေျပာလာၾကေသာအခါ ရိုဟင္ဂ်ာဘက္သို႔ ေဖါက္ထြက္ရန္ ထြက္ေပါက္ရွာလာၾကသည္။ ၁၉၆ဝ-ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာသတင္းစာ၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ရိုဟင္ဂ်ာ ေက်ာင္းသားအသင္းထိ လႈပ္ရွားလာခဲ့ၾကသည္။
၁၃၊ ၅၊ ၈၈-ခုေန႔က ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္တြင္ အလြန္ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ ကုလားလႈပ္ရွားမႈတခုျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ကုလား ၅ဝဝဝဝ-ခန္႔သည္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ကို အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာမွဝိုင္းၿပီး ဟစ္ေအာ္ေၾကြးေၾကာ္လွ်က္ မီးရႈိ႔သတ္ျဖတ္ရန္ ခ်ီတက္လာခဲ့ၾကသည္။ လႈပ္ရွားမႈမွာ ညေနရွစ္နာရီခြဲမွ ေနာက္တေန႔နံနက္ ၃-နာရီခြဲထိၾကာခဲ့သည္။ ကုလားတို႔သည္ သူတို႔ဘာသာစကားျဖင့္ ဘုရားသခင္ အလိုက်တိုက္ပြဲဝင္ၾက၊ မင္းတို႔တိုင္းျပည္ငါတို႔တိုင္းျပည္ျဖစ္ရမညိဟူ၍ ဟစ္ေအာ္ၾကသည္။

၁၉၄၂-ခုႏွစ္မတိုင္မွီက ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္အတြင္းတည္ရွိခဲ့ေသာ ရခိုင္ရြာေပါင္း ၁၉၅-ရြာရွိခဲ့ရာမွ ၁၉၉၂-ခုႏွစ္တြင္ ၄၆-ရြာသာ က်န္ပါေတာသည္။ က်န္ရြာမ်ားကို မူဆလင္မ်ားက လူဦးေရအသာစီးရမႈျဖင့္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဤသည္မွာ ရိုဟိန္ဂ်ာဆိုသူမ်ား ေပၚေပါက္လာပံု သမိုင္းအက်ဥ္းျဖစ္သည္။ လက္ရွိအျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္တိုက္ဆိုင္၍ ဤေဆာင္းပါးျဖင့္ ေခ်ပတင္ျပလိုက္ရပါသည္။ )
                                                                                                   
                                                                                                        ( The Arakan National Newspaper)
                                                                                                                          March- 22, 2009